Τι αλλάζει σε εισόδημα τεκμήρια και ΦΠΑ το 2011

Το 2011 επανέρχονται δριμύτερα τα τεκμήρια διαβίωσης κυρίως για όσους έχουν κατοικίες επιφάνειας άνω των 200 τ.μ., οχήματα μεγάλα κυβισμού  σκάφη αναψυχής και υπηρετικό προσωπικό. Στα τεκμήρια για τα σπίτια θα συνυπολογίζονται και οι ενοικιαστές.
Με κλίμακα και όχι αυτοτελώς θα φορολογούνται οι αποζημιώσεις σε περίπτωση απόλυσης.
Αφορολόγητες θα είναι οι αποζημιώσεις έως 60.000 ευρώ ενώ οι συντελεστές φορολόγησης θα φτάνουν έως και το 30% για τις αποζημιώσεις άνω των 150.000 ευρώ.

Βάσει κλίμακας θα φορολογούνται και τα bonus των τραπεζικών στελεχών έναντι αρχικής εξαγγελίας για φορολόγηση με ενιαίο συντελεστή 90%. Το μέτρο θα έχει χρονικό ορίζοντα έως το 2013.
Ειδικότερα στα μέτρα του 2011 προβλέπονται: 
1.       Νέα αύξηση των συντελεστών του ΦΠΑ. Ο χαμηλός συντελεστής στον οποίο υπάγονται εφημερίδες και περιοδικά αυξάνει στο 6,5% ( από 5,5%) ενώ ο μεσαίος «σκαρφαλώνει» στο 13% από 11%. Της αναθεώρησης θα ακολουθήσει ένα νέο «κύμα» αύξησης στην αγορά ( σ.σ. σε γαλακτοκομικά, πουλερικά, ψάρια, λαχανικά, κρέατα φρούτα, αβγά, ξηροί καρποί, εμφιαλωμένα νερά,αναψυκτικά, σερβιριζόμενα φαγητά, εισιτήρια μέσων μεταφοράς, λογαριασμοί ΔΕΚΟ κλπ.). Μόνο για τα φάρμακα και τα τιμολόγια των ξενοδοχείων και των λοιπών τουριστικών καταλυμάτων προβλέπεται η μετάταξή τους στον χαμηλό ΦΠΑ, 6,5% από 11% με τον οποίο επιβαρύνονται σήμερα.  
2.       Νέα κλίμακα με 9 συντελεστές, που ξεκινούν από 18% μετά το αφορολόγητο των 12.000 ευρώ και φθάνουν μέχρι 45% για εισοδήματα άνω 100.000 ευρώ. Επιβαρύνσεις φόρου για εισοδήματα άνω των 40.000 ευρώ ή για το 5% των φορολογούμενων.
3.       Για τους φορολογούμενους με παιδιά αύξηση του πρόσθετου αφορολόγητου από 1.000 σε 1.500 ευρώ για κάθε προστατευόμενο τέκνο μέχρι τα δύο και από 10.000 σε 11.500 ευρώ για τρία προστατευόμενα τέκνα. Για κάθε παιδί από το τέταρτο και πάνω το πρόσθετο αφορολόγητο αυξήθηκε από 1.000 σε 2.000 ευρώ. Φορολογούμενος με ένα τέκνο έχει αφορολόγητο  13.500 ( από 13.000 ευρώ) , φορολογούμενος με δύο τέκνα 15.000 ευρώ ( από 14.000 ευρώ) ο τρίτεκνος δικαιούται αφορολόγητο αυξημένο από 22.000 σε 23.500 ευρώ και ο πολύτεκνος με 4 παιδιά δικαιούται αφορολόγητο αυξημένο από 23.000 σε 25.500 ευρώ.
4.       Υποχρεωτική η προσκόμιση αποδείξεων για κάλυψη του αφορολογήτου. Καμία απόδειξη για εισόδημα μέχρι 6.000 ευρώ και 10% μέχρι 12.000 ευρώ. Για εισόδημα μεγαλύτερο απαιτείται η προσκόμιση αποδείξεων  σε ποσοσστό 10% για το τμήμα του εισοδήματος μέχρι 12.000 ευρώ και 30% για άνω των 12.000 ευρώ.  Οι φορολογούμενοι που δεν  θα καταφέρουν να προσκομίσουν αποδείξεις αντιμετωπίζουν ποινή 10% και συνεπώς πρόσθετη επιβάρυνση από φόρο.. Έτσι για ακάλυπτο ποσό αποδείξεων 6.000 ευρώ η ποινή φόρου είναι 600 ευρώ. Η ποινή δεν μπορεί να ξεπεράσει το όριο του ποσοστού που αντιστοιχεί στο αφορολόγητο των 12.000 ευρώ, ήτοι τα 1.200 ευρώ. Για όσους προσκομίσουν επιπλέον αποδείξεις, πέραν των 12.000 ευρώ και μέχρι 15.000 ευρώ, προβλέπεται έξτρα μπόνους 10%.

5.       Νέες κατηγορίες δαπανών για την Εφορία. Αναγνωρίζονται όλες οι κατηγορίες αγορών εκτός εκείνων που αφορούν αγαθά μεγάλης αξίας ( άνω των 10.000 ευρώ) τα οποία αποτελούν τεκμήριο ελάχιστου εισοδήματος και, οι λογαριασμοί κοινής ωφέλειας. Εξαιρούνται επίσης οι δαπάνες που υπολογίζει η Εφορία για την μείωση του εισοδήματος ή εκπίπτουν από τον φόρο ( ιατρικές δαπάνες, ενοίκια, ασφάλιστρα ζωής κλπ.).
6.       Αλλαγές στους όρους για τις  δαπάνες που μειώνουν το φορολογητέο εισόδημα, και μπαίνει πλαφόν έκπτωσης ίσης με το 20% για τόκους στεγαστικού δανείου –ανεξάρτητα από πότε συνάφθηκε το δάνειο  Παράλληλα, καταργείται η μείωση του φόρου με ποσοστό 40% των τόκων των στεγαστικών δανείων που χορηγούνται  το 2009 και 2010 για οποιαδήποτε κατοικία έως 200 τ.μ. και για ύψος δανείου έως 350.000 ευρώ.  Προβλέπεται επίσης έκπτωση του 20% από τον φόρο της δαπάνης για παροχή υπηρεσίας από δικηγόρο,  του 20% για δωρεές στο δημόσιο ( δεν μπορεί να υπερβαίνει  το 10% του φορολογητέου εισοδήματος), του 20% για εγκατάσταση φυσικού αερίου.

7.       Κατάργηση της έκπτωσης του 20% για ασφάλιστρα ζωής, θανάτου, ατυχημάτων και ασθένειας για εισοδήματα άνω των 22.000 ευρώ. Το ποσό των ασφαλίστρων στο οποίο υπολογίζεται η μείωση 20% δεν μπορεί  να είναι μεγαλύτερο των 1.200 ευρώ για τον άγαμο και των 2.400 ευρώ για την οικογένεια, δηλαδή τους συζύγους.
8.       Κατάργηση των διατάξεων που προβλέπουν  την αυτοτελή φορολόγηση των εισοδημάτων. Αποζημιώσεις, επιδόματα και αμοιβές που μέχρι το 2009 φορολογούνταν αυτοτελώς με χαμηλούς συντελεστές φόρου από 15% έως 20% εντάχθηκαν στην ενιαία κλίμακα φορολογίας εισοδήματος και φορολογούνται πλέον με υψηλότερους συντελεστές, κλιμακούμενους από 18% έως 45%.
9.       Επαναφορά των τεκμηρίων διαβίωσης. Κατοικίες αυτοκίνητα, σκάφη, εναέρια μέσα, πισίνες, δίδακτρα ιδιωτικών σχολείων, οικιακές βοηθοί κ.ά. εντάσσονται στα τεκμήρια προσδιορισμού του ελάχιστου φορολογητέου εισοδήματος.
10.   Νέο αυστηρότερο σύστημα αυτοπεραίωσης  από το νέο έτος. Με τη νέα αυτοπεραίωση οι φόροι σχεδόν διπλασιάζονται για 800.000 περίπου ελεύθερους επαγγελματίες ( με ετήσιες ακαθάριστες αμοιβές μέχρι 150.000 ευρώ) και εμπορικές, βιοτεχνικές επιχειρήσεις (με ετήσια ακαθάριστα έσοδα μέχρι 300.000 ευρώ) οι οποίοι θα κληθούν να δηλώσουν τουχ ρόνου στην Εφορία υψηλότερα τεκμαρτά έσοδα. Αυτό σημαίνει ότι και οι φόροι που θα πληρώσουν  το 2011θα είναι σημαντικά αυξημένοι.

11.   Φορολόγηση των αποζημιώσεων με κλίμακα και όχι αυτοτελώς. Αφορολόγητες θα είναι οι αποζημιώσεις έως 60.000 ευρώ (από 20.000 ευρώ σήμερα) ενώ οι συντελεστές φορολόγησης θα φτάνουν έως και το 30% για τις αποζημιώσεις άνω των 150.000 ευρώ. Η κλίμακα έχει πλεόν τρεις συντελεστές: 10%  60.001 – 100.000, 20% για 100.001 – 150.000 ευρώ και 30% για άνω των 150.000 ευρώ.       
12.    Σταδιακή αύξηση στο 25% του φόρου παρακράτησης στα διανεμόμνενα κέρδη ( μερίσματα)     από 10% σήμερα.  Η φορολογία των μη διανεμομένων κερδών μειώνεται σταδιακά στο 20% από  24% φέτος.  Η παρακράτηση φόρου στα διανεμόμενα κέρδη (μερίσματα) γίνεται σε επίπεδο νομικού προσώπου. Η συνολική φορολογική επιβάρυνση διανεμόμενων και μη κερδών δεν θα ξεπερνά εκείνη της μισθωτής εργασίας.
13.   Βάσει κλίμακας θα φορολογούνται τα bonus των τραπεζικών στελεχών έναντι αρχικής εξαγγελίας για φορολόγηση με ενιαίο συντελεστή 90%. Το μέτρο θα έχει χρονικό ορίζοντα έως το 2013. Στην περίπτωση ετήσιου εισοδήματος έως 60.000 ευρώ και μπόνους έως 10% του εισοδήματος, το μπόνους φορολογείται σαν εισόδημα στην κλίμακα.Υψηλότερα ποσά φορολογούνται αυτοτελώς με συντελεστή 50% εφόσον είναι έως 20.000 ευρώ, με συντελεστή 60% για ποσά από 20.001 έως 40.000 ευρώ, με 70% για το κλιμάκιο από 60.001 έως 80.000 ευρώ και με συντελεστή 90% για πάνω από 80.000 ευρώ. 
14.   Επέκταση ΦΠΑ σε οικονομικές δραστηριότητες. Εκτός ΦΠΑ μένουν μόνο οι γιατροί και οι ιατρικές υπηρεσίες.

15.   Τριπλασιασμό στο 15% από 3% ο φόρος γαι τις off shore. Δεν αναγνωρίζονται αγορές, δαπάνες, μισθώματα, τόκοι που προκύπτουν από συναλλαγές με εξωχώριες εταιρίες.
16.   Μέσω τραπεζικών λογαριασμών όλες οι επιχειρηματικές συναλλαγές από το νέο έτος.  Το μέτρο στο οποίο στέλνει στα γκισέ των τραπεζών τους ιδιώτες για συναλλαγές άνω των 1.500 ευρώ και τις επιχειρήσεις για ποσά άνω των 3.000 ευρώ θα εφαρμοσθεί μετά το  πρώτο τρίμηνο λόγω των τεχνικών δυσκολιών που υπάρχουν στην εφαρμογή του.
17.   Ταμειακές μηχανές παντού από το 2011. Λιανοπωλητές, βενζινάδικα, περίπτερα, ταξί κλπ.
18.   Με βάση τους φόρους μεταβίβασης ακινήτων θα γίνονται οι μεταβιβάσεις μετοχών και εταιρικών μεριδίων.
19.   Νέα αύξηση στα καπνικά προϊόντα. Οι αλλαγές θα έχουν ως αποτέλεσμα να σημειωθούν νέες αυξήσεις στις τιμές των τσιγάρων κατά 0,20 ευρώ το πακέτο. Από την 1.1.2011 ο πάγιος φόρος αυξάνει στα 15% από 10% ενώ ο ειδικός φόρος καπνού υποχωρεί από 67% σε 65%.

20.    Φορολόγηση των κερδών από συναλλαγές επί μετοχών έως και 20% αφού θα τεθεί σε ισχύ ο φόρος υπεραξίας. Στο υπουργείο Οικονομικών υποστηρίζουν ότι ο φόρος υπεραξίας θα εφαρμοσθεί κανονικά από 1.1.2011αλλά αποφασίστηκε να συσταθεί επιτροπή από μέλη του υπουργείου και του ΣΜΕΧΑ ώστε να συζητηθούν διορθωτικές κινήσεις στην εφαρμογή του (π.χ. πώς θα αποδίδεται κλπ.). Σχετικά με τον φόρο υπεραξίας υπενθυμίζονται τα εξής: αν η πώληση γίνει εντός 3 μηνών από την απόκτηση των μετοχών και καταγραφεί κέρδος, προβλέπεται για τα φυσικά πρόσωπα παρακράτηση 20% και στη συνέχεια φορολόγηση στην κλίμακα. Αντίστοιχα για τις εταιρείες προβλέπεται εφάπαξ φόρος 20%. Αν η πώληση γίνει μετά τους τρεις μήνες και μέσα σε δώδεκα μήνες από την αγορά, προβλέπεται για τα φυσικά πρόσωπα παρακράτηση 10% και στη συνέχεια φορολόγηση στην κλίμακα και για τις εταιρείες εφάπαξ φόρος 10%.

21.   Αναστολή για δύο χρόνια του «πόθεν έσχες» για την αγοράς πρώτης κατοικίας.    
22.   Σκληρότερη γίνεται από το νέο έτος η Εφορία.  Προβλέπεται  το κλείσιμο καταστημάτων και επιχειρήσεων σε φορολογική υποτροπή (μη έκδοση αποδείξεων), πρόστιμα εντός 10μερου από ΥΠΕΕ, ποινικό αδίκημα η φοροδιαφυγή και το λαθρεμπόριο, απώλεια αφορολογήτου για επιτηδευματίες που πιαστούν να φοροδιαφεύγουν, και κίνητρα για αποκάλυψη διαφθοράς και φοροδιαφυγής.

Τεκμήρια
Στην  «φάκα» των τεκμηρίων θα πιάνονται οι φορολογούμενοι οι οποίοι... συνήθιζαν  να δηλώνουν λιγότερα από τα πραγματικά τους εισοδήματα. 
Τα τεκμήρια γίνονται αυστηρότερα για ακίνητα επιφάνειας άνω των 200 τ.μ. και αντικειμενικής αξίας πάνω από 2.800 ευρώ το τετραγωνικό, ενώ καθίστανται ηπιότερα για κατοικίες έως 120 τ.μ.
Στα «γρανάζια» των τεκμηρίων θα στροβιλιστούν και οι φορολογούμενοι που έχουν μεγάλα κυβισμού οχήματα, σκάφη αναψυχής και οικιακούς βοηθούς.          
Ακίνητα: Ηπιότερα ιδίως για ακίνητα έως 120 τ. μ., και αυστηρότερα για ακίνητα άνω των 200 τ.μ. είναι τα νέα τκμήρια που θα ισχύσουν από το 2011.  Έτσι, για ιδιόκτητη ή νοικιασμένη κύρια κατοικία τα τεκμήρια ορίζονται κλιμακωτά για τα πρώτα 80 τ. μ. κύριων χώρων με 30 ευρώ το τετραγωνικό.
•         Από 81 - 120 τετραγωνικά μέτρα με 50 ευρώ το τετραγωνικό.
•         Από 121 έως και 200 τ.μ. με 80 ευρώ το τετραγωνικό
•         Από 201 έως 300 τ.μ. με 150 ευρώ το τετραγωνικό
•         Πάνω από 300 τ.μ. με 300 ευρώ το τετραγωνικό μέτρο.

Τα ποσά προσαυξάνονται προκειμένου για κατοικίες που βρίσκονται σε περιοχές με τιμή ζώνης, σύμφωνα με τον αντικειμενικό προσδιορισμό των ακινήτων, από 2.800 ευρώ έως 4.999 ευρώ το τετραγωνικό μέτρο κατά ποσοστό 40% και για περιοχές με τιμή ζώνης από 5.000 ευρώ και άνω το τετραγωνικό μέτρο κατά 70%.
Αυτοκίνητα: Αυστηρότερα γίνονται τα τεκμήρια για τα μεγάλα κυβισμνού οχήματα.  Η ετήσια αντικειμενική δαπάνη για αυτοκίνητα 1.200 κ.ε. ορίζεται σε 3.000 ευρώ και για αυτοκίνητα πάνω από 1.200 κ.ε. προστίθενται 300 ευρώ ανά 100 κυβικά μέχρι τα 2.000 κυβικά. Για αυτοκίνητα πάνω από 2.000 κυβικά προστίθενται 500 ευρώ ανά 100 κ.ε.ε εκατοστά (μέχρι τα 3.000 κυβικά), ενώ παράλληλα για Ι.Χ. άνω των 3.000 κυβικών, το τεκμήριο αυξάνεται κατά 700 ευρώ ανά 100 κυβικά.  Τα παραπάνω ποσά μειώνονται ανάλογα με την παλαιότητα του αυτοκινήτου κατά 30% (από 20%) για χρονικό διάστημα από 5 έως 10 χρόνια και κατά 50% (από 40%) για χρονικό διάστημα πάνω από 10 χρόνια.

Δίδακτρα: Η αντικειμενική δαπάνη που σχετίζεται με τα δίδακτρα ιδιωτικών σχολείων θα προσδιορίζεται με βάση την απόδειξη δαπανών που προσκομίζει ο φορολογούμενος.
Οικιακές βοηθοί: Η ετήσια αντικειμενική δαπάνη που καταβάλλεται για οικιακές βοηθούς, οδηγούς αυτοκινήτων, δασκάλους και λοιπό προσωπικό ορίζεται στο κατώτατο όριο αμοιβών όπως προσδιορίζεται από τις ισχύουσες διατάξεις για την αντίστοιχη κατηγορία εργαζομένων.

Σκάφη αναψυχής: Αυστηρότερα τεκμήρια καθιερώνονται για τα μεγάλα και ακριβά σκάφη αναψυχής, ενώ καθιερώνονται και συντελεστές μείωσης της τεκμαρτής δαπάνης ανάλογα με την παλαιότητα. Για ιστιοφόρα ή μηχανοκίνητα ή μεικτά σκάφη με χώρο ενδιαίτησης, ολικού μήκους μέχρι 7 μέτρα, στο ποσό των 8.000 ευρώ.
Αεροσκάφη: Στα αεροσκάφη, το υπουργείο Οικονομικών καθιερώνει τεκμήρια ανάλογα με την ιπποδύναμη του κινητήρα, ενώ εισάγει και τεκμήριο για ανεμόπτερα ύψους 8.000 ευρώ.  Το τεκμήριο ανέρχεται σε 65.000 ευρώ για τους πρώτους 150 ίππους ισχύος του κινητήρα και αυξάνεται κατά 500 ευρώ για κάθε επιπλέον ίππο. Για τζετ, καθιερώνεται τεκμήριο 200 ευρώ ανά λίμπρα ώθησης.

Σε αεροσκάφη και ελικόπτερα εφαρμόζονται οι συντελεστές παλαιότητας που εφαρμόζονται και στα Ι.Χ.
Πισίνες: Στις πισίνες, τα τεκμήρια προσδιορίζονται με βάση την επιφάνεια και ορίζονται σε 100 ευρώ το τετραγωνικό για πισίνες μέχρι 60 τ.μ. και σε 200 ευρώ το τετραγωνικό για επιφάνεια πάνω από 60 τ.μ. Για εσωτερικές πισίνες τα παραπάνω ποσά διπλασιάζονται.