Τι προβλέπουν τα νομοσχέδια για την ενίσχυση της επιχειρηματικότητας

Η βελτίωση της αποτελεσματικότερης παρέμβασης στην αγορά της Επιτροπής Ανταγωνισμού και η απλοποίηση της διαδικασίας αδειοδότησης επιχειρήσεων εντός επιχειρηματικών πάρκων, βρίσκονται στο επίκεντρο των δύο νομοσχεδίων που συζητήθηκαν στο υπουργικό συμβούλιο και στόχο έχουν την ενίσχυση της επιχειρηματικότητας.

Τα δύο νομοσχέδια θεσμοθετούν μια σειρά από οικονομικά, πολεοδομικά και διοικητικά κίνητρα για την εγκατάσταση επιχειρήσεων σε επιχειρηματικά πάρκα, ενώ απλοποιούν και τη διαδικασία αδειοδότησης 16 τεχνικών επαγγελματικών, μεταποιητικών και επιχειρηματικών δραστηριοτήτων.

Όσον αφορά την Επιτροπή Ανταγωνισμού, βελτιώνεται η αποτελεσματικότητά της και η ταχύτητα έκδοσης αποφάσεων με τις βελτιώσεις που επέρχονται με το νέο νομοσχέδιο όπως η κατάργηση γνωστοποίησης των συμπράξεων και συγχωνεύσεων ενώ καθορίζονται επίσης σύντομες προθεσμίες (3-6 μήνες) για το χειρισμό καταγγελιών, οι οποίες δεν εμπίπτουν στην αρμοδιότητα της επιτροπής, με την υποχρέωση παραπομπής αυτών στις αρμόδιες υπηρεσίες, και οι προδήλως αβάσιμες καταγγελίες τίθενται στο αρχείο.

Ακόμα, επεκτείνεται το πρόγραμμα επιείκειας, πέρα από τις επιχειρήσεις, στα φυσικά πρόσωπα (μέλη Δ.Σ, μέτοχοι, διαχειριστές κλπ) που συμμετέχουν σε καρτέλ, προκειμένου να τους δοθεί κίνητρο να καταγγέλλουν παράνομες πρακτικές και αυστηροποιούνται ποινικές κυρώσεις που προβλέπονται σε περίπτωση παράβασης κανόνων δικαίου ανταγωνισμού, γίνονται πιο αυστηρές.

Σημειώνεται δε ότι η Επιτροπή δύναται να επιβάλει αυτοτελές πρόστιμο και στα φυσικά πρόσωπα, τα οποία συμμετείχαν σε παράνομη συμπεριφορά.

Στο μεταξύ, προκειμένου να καταστεί πιο διαφανής και πιο αντικειμενική η επιλογή στην κατά προτεραιότητα εξέταση των υποθέσεων καθορίζονται αντικειμενικά κριτήρια και ποσοτικοποίηση αυτών (point system) ενώ ο υπουργός Περιφερειακής Ανάπτυξης και Ανταγωνιστικότητας έχει το δικαίωμα να ζητήσει την κατ΄Α απόλυτη προτεραιότητα εξέταση ζητημάτων, εφόσον αυτά έχουν ευρύ οικονομικό και κοινωνικό αντίκτυπο.

Σημαντικότερες τροποποιήσεις στο σ/ν περί ανταγωνισμού

Το προτεινόμενο νομοσχέδιο επιχειρεί να ενισχύσει θεσμικά τον ρόλο της Επιτροπής Ανταγωνισμού και να δημιουργήσει τις προϋποθέσεις και τα εχέγγυα αποτελεσματικής και ταχύτερης λειτουργίας της. Ειδικότερα οι βασικές αλλαγές που επέρχονται είναι οι εξής:

Η ενίσχυση της ανεξαρτησίας και της λειτουργικότητας της Επιτροπής, καθώς και η δημιουργία μηχανισμών διαφάνειας της λειτουργίας της, ως απόρροια της δημοκρατικής οργάνωσης και λειτουργίας τους κράτους, επιτυγχάνεται με τις ακόλουθες προτεινόμενες ρυθμίσεις:

- Αύξηση των μελών της Επιτροπής από εννέα σε δώδεκα, εκ των οποίων οι πέντε είναι Εισηγητές (μέχρι τώρα ήταν 4), χωρίς οι Εισηγητές να έχουν δικαίωμα ψήφου (άρθρο 12, παράγραφος 2).

- Αλλαγή του τρόπου διορισμού των μελών της Επιτροπής με γνώμη της Επιτροπής Θεσμών και Διαφάνειας της Βουλής για όλα πλέον τα μέλη, ως ακολούθως: α) ο Πρόεδρος και ο Αντιπρόεδρος διορίζονται από το Υπουργικό Συμβούλιο, ύστερα από πρόταση του υπουργού Περιφερειακής Ανάπτυξης και Ανταγωνιστικότητας και μετά από γνώμη της Επιτροπής Θεσμών και Διαφάνειας της Βουλής. Τα υπόλοιπα μέλη και οι Εισηγητές διορίζονται με απόφαση του Υπουργού Οικονομίας, Ανταγωνιστικότητας και Ναυτιλίας μετά από γνώμη της Επιτροπής Θεσμών και Διαφάνειας (άρθρο 12, παράγραφος 3).

- Πρόβλεψη κωλυμάτων και ασυμβιβάστων για όλα τα μέλη της Επιτροπής, ως εξής:

α. καθιέρωση υποχρέωσης όλων των μελών να υποβάλουν κατά το διορισμό τους την με εντολή, ή με οποιαδήποτε έννομη σχέση, παροχή υπηρεσίας, συμβουλής, εργασίας ή έργου, που έχουν αναλάβει τα τελευταία 5 χρόνια πριν την έναρξη της θητείας τους. Τα μέλη υποχρεούνται να ανακοινώνουν κάθε νέα εντολή ή άλλη σύμβαση έργου, εργασίας ή εντολής που αναλαμβάνουν κατά τη διάρκεια της θητείας τους (άρθρο 12, παράγραφος 4).

β. εισαγωγή τεκμηρίου ασυμβιβάστου όταν εξετάζεται υπόθεση όπου εμπλέκεται επιχείρηση με την οποία το μέλος διατηρούσε ή διατηρεί κάποια από τις παραπάνω (υπό α) σχέσεις (άρθρο 12, παράγραφος 4).

γ. απαγόρευση παράστασης ενώπιον της επιτροπής και προσφυγής ενώπιον των δικαστηρίων κατά αποφάσεων της επιτροπής για 2 χρόνια μετά τη λήξη της θητείας τους (άρθρο 12, παράγραφος 9).

- Η λειτουργική διαφάνεια και διασφάλιση νομιμότητας αποτυπώνεται στις ακόλουθες διατάξεις:

α. δημιουργία Πειθαρχικού Συμβουλίου για τα μέλη της επιτροπής αποτελούμενο από δύο ανώτατους δικαστικούς λειτουργούς και έναν καθηγητή Πανεπιστημίου (άρθρο 13).

β. δυνατότητα του υπουργού να ζητά και υποχρέωση στης επιτροπής να αποστέλλει κάθε πληροφορία που κατέχει ή που μπορεί να ανεύρει (άρθρο 14, παράγραφος 3, στοιχείο ιστ)

γ. έγκριση του προϋπολογισμού της επιτροπής από τον υπουργό και προσάρτηση αυτού στον προϋπολογισμό του υπουργείου και κατάθεση τους στην Βουλή (άρθρο 17, παράγραφος 2).

δ. Παρακολούθηση της εκτέλεσης του προϋπολογισμού από την Επιτροπή του Απολογισμού και του Γενικού Ισολογισμού του Κράτους και Ελέγχου της εκτέλεσης του Προϋπολογισμού του Κράτους, όπως ορίζεται από τον Κανονισμό της Βουλής (άρθρο 17, παράγραφος 2).

Βελτίωση της αποτελεσματικότητας της Επιτροπής

Η βραδύτητα στην έκδοση των αποφάσεων της ΕΑ, οφείλεται εν μέρει σε γραφειοκρατικού χαρακτήρα ρυθμίσεις που εμπεριέχονται στον ισχύοντα νόμο.

Με σκοπό την ελάφρυνση του φόρτου εργασίας, σύμφωνα με ευρωπαϊκές κατευθύνσεις, καταργείται η προηγούμενη γνωστοποίηση των συμπράξεων και συγχωνεύσεων (πρώην άρθρα 4α και 21). Καθορίζονται επίσης σύντομες προθεσμίες (3-6 μήνες) για το χειρισμό καταγγελιών, οι οποίες δεν εμπίπτουν στην αρμοδιότητα της ΕΑ, με την υποχρέωση παραπομπής αυτών στις αρμόδιες υπηρεσίες, ενώ οι προδήλως αβάσιμες καταγγελίες τίθενται στο αρχείο (άρθρο 37).

Ενίσχυση της διαφάνειας στο χειρισμό των υποθέσεων

Προκειμένου να καταστεί πιο διαφανής και πιο αντικειμενική η επιλογή στην κατά προτεραιότητα εξέταση των υποθέσεων καθορίζονται αντικειμενικά κριτήρια και ποσοτικοποίηση αυτών (point system - άρθρο 15, παράγραφος 1). Παράλληλα, ο υπουργός δύναται να ζητήσει την κατ΄Α απόλυτη προτεραιότητα εξέταση ζητημάτων, εφόσον αυτά έχουν ευρύ οικονομικό και κοινωνικό αντίκτυπο (άρθρο 15, παράγραφος 1).

Μηχανισμός κυρώσεων σε βάρος εμπλεκόμενων φυσικών προσώπων

Σε περίπτωση παράβασης και επιβολής προστίμου, για την πληρωμή του ευθύνονται εις ολόκληρον η επιχείρηση και τα φυσικά πρόσωπα που κατά τεκμήριο συμμετέχουν στην παράβαση, ενώ προκειμένου να αυξηθεί το αποτρεπτικό αποτέλεσμα των κυρώσεων η Επιτροπή δύναται να επιβάλει αυτοτελές πρόστιμο και στα φυσικά πρόσωπα, τα οποία συμμετείχαν στην παράνομη συμπεριφορά (άρθρο 25, παράγραφος 2).

Κίνητρα συνεργασίας με την Επιτροπή Ανταγωνισμού

Το πρόγραμμα επιείκειας, επεκτείνεται, πέρα από τις επιχειρήσεις, στα φυσικά πρόσωπα (μέλη Δ.Σ, μέτοχοι, διαχειριστές κλπ) που συμμετέχουν σε καρτέλ, προκειμένου να τους δοθεί κίνητρο να καταγγέλλουν παράνομες πρακτικές (άρθρο 25, παράγραφος 8).

Οι ποινικές κυρώσεις που προβλέπονται σε περίπτωση παράβασης κανόνων δικαίου ανταγωνισμού, γίνονται πιο αυστηρές (άρθρο 44).

Τεχνικά επαγγέλματα

Σε ότι αφορά στο σχέδιο νόμου για τη βελτίωση του επιχειρηματικού περιβάλλοντος

Επιτυγχάνεται με τις ρυθμίσεις του απλούστευση και εκσυγχρονισμός της αδειοδότησης 16 τεχνικών επαγγελμάτων για τα οποία χορηγούνται σήμερα 204 άδειες από τη Γενική Γραμματεία Βιομηχανίας.

Τα ρυθμιζόμενα επαγγέλματα και οι άδειες που σήμερα εκδίδονται ανά επάγγελμα είναι:

α) ηλεκτρολόγος (χορηγούνται 41 επιμέρους άδειες)
β) γομωτής πυροδότης έργων (χορηγούνται 1 επαγγελματικές άδειες)
γ) πρακτικός μηχανικός ( χορηγούνται 54 επαγγελματικές άδειες)
δ) ηλεκτροσυγκολλητής (χορηγούνται 2 επιμέρους άδειες)
ε) οξυγονοκολλητής (χορηγούνται 2 επιμέρους άδειες)
στ) ψυκτικός (χορηγούνται 4 επιμέρους άδειες)
ζ) υδραυλικός ( χορηγούνται 15 επιμέρους άδειες)
η) χειριστής μηχανημάτων τεχνικών έργων (χορηγούνται 68 επιμέρους άδειες)
θ) επαγγελματίας αερίων καυσίμων (3 χορηγούμενες άδειες)
ι) χειριστής μηχανημάτων προβολής κινηματογραφικών ταινιών (3 χορηγούμενες άδειες)
ια) θερμαστής - αρχιθερμαστής (2 χορηγούμενες άδειες)
ιβ) εργοδηγός μηχανολόγος (9 χορηγούμενες άδειες)
ιγ) χειριστής ανυψωτικών μηχανημάτων τήξεως αλουμίνας, ηλεκτρολόγος θεάτρου (χορηγείται 1 άδεια)
ιδ) σχεδιαστής μηχανουργός (χορηγούνται 9 επιμέρους άδειες)
ιε) επαγγελματίας καυστήρων υγρών καυσίμων (2 χορηγούμενες άδειες).

Ο τελευταίος νόμος που ρύθμιζε τα τεχνικά επαγγέλματα είχε εκδοθεί το 1934 και από την παρούσα νομοθεσία προκύπτουν λοιπόν μια σειρά από πολλά και σημαντικά προβλήματα όπως δυσκολίες στην πρόσβαση στο επάγγελμα μέσω: α) της καθιέρωσης μεγάλου αριθμού αδειών, για την ίδια κατά βάση επαγγελματική δραστηριότητα, β) υπερβολικών απαιτήσεων προϋπηρεσίας σε ορισμένες περιπτώσεις, γ) της ανελαστικότητας και περιορισμένης δυνατότητας άσκησης παρεμφερούς δραστηριότητας χωρίς τη λήψη αντίστοιχης άδειας.

Δυσκολίες για την εφαρμογή της ίδιας της νομοθεσίας, αφού για μια άδεια έχουν εφαρμογή ταυτόχρονα πολλές, συνισχύουσες διατάξεις, που τις περισσότερες φορές αναφέρονται σε τίτλους σπουδών, που σήμερα δεν ισχύουν, με αποτέλεσμα να δημιουργούνται καθυστερήσεις κατά την αδειοδότηση.

Δυσκολίες στη διενέργεια των εξετάσεων από τις περιφερειακές υπηρεσίες, λόγω του μη καθορισμού με σαφήνεια της κατά περίπτωση εξεταστέας ύλης και της μη διαθεσιμότητας τεχνικών μέσων και κατάλληλης υποδομής, παράγοντες που δημιουργούν καθυστερήσεις και συνθήκες αδιαφάνειας.

Τι αλλάζει:

- Σύγχρονο θεσμικό πλαίσιο: 6 Προεδρικά Διατάγματα, με τα οποία θα ρυθμιστούν όλα τα ειδικότερα θέματα και για τα 16 τεχνικά επαγγέλματα, 2 Προεδρικά Διατάγματα για τη ρύθμιση θεμάτων οριζόντιου ή και ειδικού για τα επαγγέλματα, χαρακτήρα, όπως η διαδικασία αδειοδότησης των νομικών προσώπων , καθώς και 5 Υπουργικές αποφάσεις, διαδικαστικού χαρακτήρα.

- Περιορίζεται ο αριθμός των χορηγούμενων αδειών, ώστε το είδος και ο αριθμός τους να ανταποκρίνονται σε πραγματικές ανάγκες της οικονομίας.

Ενδεικτικά: Για τους χειριστές μηχανημάτων έργου από 68 άδειες σε 16. Για τους πρακτικούς μηχανικούς από 54 άδειες σε 12. Για τους υδραυλικούς από 15 άδειες σε 3.

- Καθιερώνονται σύγχρονες προϋποθέσεις και απαιτήσεις όσον αφορά τα απαιτούμενα επαγγελματικά προσόντα και τον τρόπο πιστοποίησής τους. Προβλέπεται, δηλαδή, η δυνατότητα υποκατάστασης της προϋπηρεσίας με την παρακολούθηση εξειδικευμένων προγραμμάτων επαγγελματικής κατάρτισης.

- Παρέχεται η δυνατότητα δημιουργίας εξειδικευμένων φορέων επαγγελματικής κατάρτισης, η οποία σήμερα δεν υπάρχει.

Τι αλλάζει στις διαδικασίες αδειοδότησης

- Καθιερώνονται χρονικές προθεσμίες για την έκδοση των αδειών, οι οποίες κυμαίνονται από 1 έως 4 μήνες, ανάλογα με την ανάγκη ή μη υποβολής του ενδιαφερόμενου σε εξετάσεις,

- δίνεται η δυνατότητα υποστήριξης των εξετάσεων είτε από τις αρμόδιες αρχές της έδρας της Περιφέρειας είτε από φορείς του Ιδιωτικού ή Δημοσίου Τομέα, οι οποίοι, αφού αξιολογηθούν από το Εθνικό Σύστημα Διαπίστευσης, αδειοδοτούνται από τον Εθνικό Οργανισμό Πιστοποίησης Προσόντων,


- ορίζεται συγκεκριμένη εξεταστέα ύλης, που θα είναι ίδια για όλους όσους διενεργούν εξετάσεις,

- καθορίζεται αντιπροσωπευτική συγκρότηση των εξεταστικών επιτροπών και της εκπαίδευσης των μελών των εξεταστικών επιτροπών.

«Απλοποίηση της διαδικασίας Αδειοδότησης μεταποιητικών δραστηριοτήτων

Ο υφιστάμενος νόμος του 2005 χρήζει ουσιαστικής αναμόρφωσης και αυτό διότι τόσο από τις εμπλεκόμενες υπηρεσίες εφαρμογής του, όσο και από τους ιδιώτες επιχειρηματίες έχουν εντοπιστεί σημαντικά προβλήματα.

Σημειώνεται ενδεικτικά ότι ακόμα και μια χαμηλής όχλησης δραστηριότητα μπορεί να χρειαστεί για να συγκεντρώσει τα απαιτούμενα δικαιολογητικά και να λάβει την απαραίτητη για τη λειτουργία της άδεια σε 3 ως 6 μήνες, χωρίς να συνυπολογιστεί ο χρόνος προετοιμασίας του φακέλου. Σε μεγαλύτερης όχλησης δραστηριότητες ο χρόνος αυτός μπορεί να φτάνει ή και να ξεπερνάει σε ορισμένες περιπτώσεις τους 24 μήνες.

Το ποσό που απαιτείται να καταβάλει για την αδειοδότηση της μια χαμηλής όχλησης δραστηριότητα (αμοιβές μηχανικών, μελέτες, παράβολα κ.λ.π.) ανέρχεται σε 5.000 ευρώ (χωρίς να περιλαμβάνεται η άδεια οικοδομής), ενώ μία μέσης όχλησης δραστηριότητα απαιτείται να καταβάλλει μεταξύ 7 - 10% του προϋπολογισμού της επένδυσής της ενώ λόγω πολλών συναρμοδιοτήτων, πολυνομίας, πληθώρας δικαιολογητικών, πολλαπλής αδειοδότησης, έλλειψης χρήσεων γης, έλλειψης τυποποιημένων δικαιολογητικών κ.λ.π. δημιουργείται σημαντική αβεβαιότητα ως προς την παραγόμενη αδειοδότηση και ως προς την τελεσφόρηση του αιτήματος.

Ακόμα, στην αδειοδοτική διαδικασία η Διεύθυνση Ανάπτυξης δεν μπόρεσε να παίξει τον ρόλο του «one stop shop» με αποτέλεσμα να υπάρχουν πολλά σημεία διεπαφής δημοσίου και επιχειρηματία, γεγονός που οδήγησε πολλές φορές σε διασταλτική ή και κατασταλτική ερμηνεία των νόμ&a