Ο μεγιστάνας με τη θέση 79 του Forbes Ντμίτρι Ριμπολόβλεφ

Στα ρωσικά το όνομά του σημαίνει «αυτός που πιάνει ψάρια». Το τελευταίο «ψάρι» που έπεσε στα δίχτυα του Ρώσου ολιγάρχη Ντμίτρι Ριμπολόβλεφ ήταν το 9,7% των μετοχών της Τράπεζας Κύπρου, με το οποίο παίρνει την… πολυθρόνα του κυριότερου μετόχου της κορυφαίας κυπριακής τράπεζας, ως ο μόνος με ποσοστό που ξεπερνά το 5%. Όμως, πίσω από τη λάμψη που εξασφαλίζει η θέση 79 στη λίστα δισεκατομμυριούχων του Forbes στον κ. Ριμπολόβλεφ, κρύβεται μια μυθιστορηματική επιχειρηματική διαδρομή, με αρκετούς «σκοτεινούς» σταθμούς.

Ίσως δεν είναι τυχαίο, ότι η διοίκηση της Τράπεζας Κύπρου αντέδρασε αρχικά με αμηχανία στην αγορά του βασικού πακέτου μετοχών από τον Ρώσο δισεκατομμυριούχο, με εκτιμώμενη από το Forbes περιουσία 8,9 δις. δολ. Ο κ. Α. Ηλιάδης επιχείρησε για λίγο να προστατεύσει την ανωνυμία του, «σεβόμενος την επιθυμία του», όπως είπε, αλλά γρήγορα η Τράπεζα αντιλήφθηκε ότι δεν νοείται «ανώνυμη» συμμετοχή με 9,7% σε μεγάλη τράπεζα και με μια λιτή ανακοίνωση στο Χρηματιστήριο διευκρίνισε, ότι πίσω από την εταιρεία Odella Resources Ltd, κρύβεται ένα κυπριακό διεθνές εμπίστευμα διακριτικής ευχέρειας (trust fund), τελικοί δικαιούχοι του οποίου είναι ο Ρώσος δισεκατομμυριούχος και οι δύο κόρες του.

Από την Τράπεζα Κύπρου ανακοινώθηκε ότι ο Ρώσος δισεκατομμυριούχος διατηρεί σχέσεις με την τράπεζα από χρόνια και η επένδυσή του «ντύθηκε» με αισιόδοξες προβλέψεις για πρόσθετες τοποθετήσεις κεφαλαίων στην Κύπρο από τον άνθρωπο που «έχτισε» την αμύθητη περιουσία του, μέσω της πρώην κρατικής βιομηχανίας λιπασμάτων Uralkali, την οποία οδήγησε μέχρι το Χρηματιστήριο του Λονδίνου, αντλώντας 1 δις. δολ., πριν πουλήσει το μεγαλύτερο μέρος της συμμετοχής του αυτό το καλοκαίρι σε άλλους Ρώσους ολιγάρχες, έναντι ποσού που παραμένει άγνωστο.

Η διοίκηση της τράπεζας διευκρίνισε, μάλιστα, ότι ο κ. Ριμπολόβλεφ δεν σκοπεύει να ζητήσει εκπροσώπηση στο διοικητικό συμβούλιο, ενώ κρατώντας τη συμμετοχή του οριακά χαμηλότερα από το 10% ο δισεκατομμυριούχος αποφεύγει το ενοχλητικό «κοσκίνισμα» που επιφυλάσσει η κεντρική τράπεζα στους μετόχους με ποσοστά πάνω από αυτό το όριο.

Τραπεζικά στελέχη που γνωρίζουν καλά τις εξελίξεις στο κυπριακό τραπεζικό σύστημα κάνουν λόγο για μια ταχεία διεθνοποίηση των μεγαλύτερων κυπριακών τραπεζών και υπενθυμίζουν ότι ήδη η Λαϊκή έχει περάσει στον έλεγχο επενδυτικών κεφαλαίων του Ντουμπάι. Δεν αποκλείουν, μάλιστα, το ενδεχόμενο η «προσγείωση» του Ριμπολόβλεφ στην Τράπεζα Κύπρου να είναι το πρώτο βήμα προς την «άλωση» της ιστορικής κυπριακής τράπεζας από Ρώσους δισεκατομμυριούχους, που θα αποκτήσουν σταδιακά σημαντικά πακέτα μετοχών, φροντίζοντας βέβαια έκαστος εξ αυτών να  μένει κάτω από το όριο του 10%, πέραν του οποίου ενεργοποιούνται τα… ραντάρ της κεντρικής τράπεζας.

Κάποιοι μιλούν ήδη για μια φυσιολογική, αν όχι προδιαγεγραμμένη εξέλιξη της διεθνοποίησης του κυπριακού τραπεζικού συστήματος: «Ρώσοι και Άραβες ήταν εδώ και χρόνια οι καλύτεροι πελάτες των κυπριακών τραπεζών και, ιδιαίτερα με τις σημερινές, χαμηλές αποτιμήσεις, δεν θα ήταν παράλογο να κάνουν δυναμική εμφάνιση ως μέτοχοι», τονίζει έμπειρο στέλεχος ελληνικής τράπεζας.

Ποιος είναι, όμως, ο Ντμίτρι Ριμπολόβλεφ; Η ιστορία του είναι τυπική ιστορία ενός αυτοδημιούργητου Ρώσου μεγιστάνα, από τους πολλούς που εκμεταλλεύθηκαν την κατάρρευση της ΕΣΣΔ για να «χτίσουν» αμύθητες περιουσίες, ενώ δεν λείπουν τα «σκοτεινά» σημεία, που αγγίζουν τα όρια του κοινού ποινικού δικαίου:

Ο Ριμπολόβλεφ γεννήθηκε το 1966, σπούδασε ιατρική και στις αρχές της δεκαετίας του ’90 εργαζόταν με τον πατέρα του σε οικογενειακή επιχείρηση. Βλέποντας τη μεγάλη ευκαιρία που έδινε η κατάρρευση του κομμουνιστικού συστήματος, γρήγορα ολοκλήρωσε οικονομικές σπουδές, ίδρυσε επενδυτική εταιρεία και άρχισε να μαζεύει, όπως και τόσοι άλλοι ολιγάρχες, τεράστια «πακέτα» μετοχών πρώην κρατικών επιχειρήσεων, που είχαν ιδιωτικοποιηθεί πάμφθηνα από τον Γέλτσιν, στο πρώτο, σαρωτικό πρόγραμμα αποκρατικοποιήσεων της σύγχρονης Ρωσίας, μετά την κατάρρευση της ΕΣΣΔ. Άλλωστε, ασφαλής πρακτική πλουτισμού των μετέπειτα ολιγαρχών ήταν η αγορά μετοχών κρατικών εταιρειών σε εξευτελιστικά χαμηλές τιμές.

«Διαμάντι του στέμματος» της αυτοκρατορίας που δημιούργησε ο Ριμπολόβλεφ ήταν η κρατική βιομηχανία λιπασμάτων Uralkali, κορυφαία στην Ρωσία, την οποία οδήγησε πριν από λίγα χρόνια στο Χρηματιστήριο του Λονδίνου. Αυτό το καλοκαίρι, ήλθε το μεγάλο cash – out για τον Ρώσο δισεκατομμυριούχο, που πούλησε το μεγαλύτερο μέρος των μετοχών του σε άλλους ολιγάρχες, διατηρώντας μια μικρή συμμετοχή της τάξεως του 12%. Κάποιοι λένε ότι πούλησε εσπευσμένα, μετά την αίτηση διαζυγίου που υπέβαλε η σύζυγός του σε ελβετικό δικαστήριο, ζητώντας περισσότερα από 5 δις. ευρώ, σε ένα διαζύγιο που θα περάσει στην ιστορία ως το ακριβότερο όλων των εποχών.

Άλλοι λένε ότι η φυγή του Ριμπολόβλεφ συνδέεται με άλλη μια ανακατανομή σφαιρών οικονομικής επιρροής στους κόλπους της ρωσικής ελίτ και υπενθυμίζουν, ότι δύο φορές τα τελευταία χρόνια η Uralkali είχε βρεθεί στο στόχαστρο ελέγχων από κυβερνητικές υπηρεσίες για σοβαρά ατυχήματα σε εγκαταστάσεις της.

Σε ένα από αυτά τα «σκοτεινά» παιχνίδια οικονομικής και πολιτικής εξουσίας της ρωσικής ελίτ αποδίδουν πολλοί και την πιο «γκρίζα» περίοδο της προσωπικής και επιχειρηματικής ιστορίας του Ριμπολόβλεφ: το 1997, δολοφονήθηκε ο πρόεδρος της βιομηχανίας χημικών Neftekhimik, Εβγκένι Παντελεϊμόνοφ και ο Ριμπολόβλεφ, επικεφαλής τότε της FD Kredit Bank, αρχικά ενεπλάκη στην υπόθεση, κατηγορούμενος ότι βρισκόταν πίσω από τη δολοφονία. Πέρασε 11 μήνες προφυλακισμένος, αποφυλακίσθηκε με υψηλή εγγύηση και τελικά αθωώθηκε, αφού ο δολοφόνος άλλαξε την αρχική του κατάθεση, με την οποία τον ενέπλεκε.

Η δολοφονία είχε αποδοθεί στη διαμάχη για τον έλεγχο της βιομηχανίας χημικών. Οι «δύσκολες» εμπειρίες του Ριμπολόβλεφ από το σκοτεινό κόσμο της ρωσικής «επιχειρηματικότητας» τον έχουν μετατρέψει σε έναν από τους πιο «κλειστούς» δισεκατομμυριούχους της Ρωσίας: ζει στην Ελβετία, κυκλοφορεί πάντα με «στρατό» σωματοφυλάκων, αποφεύγει τις κάμερες και κάνει σπάνια δημόσιες εμφανίσεις…