84 χρόνια Διεθνής Εκθεση Θεσσαλονίκης

«Την ημέραν των εγκαινίων της Εκθέσεως την οποίαν ευνόησε το υπέροχον κυανούν του ουρανού μας και το απαράμιλλον αίθριον της ατμόσφαιρας, όλοι οι Θεσσαλονικείς και επισκέπται Ελληνες  ενεφανίσθησαν συνειδητά υπερήφανοι.Ο σεμνός στίβος της ελληνικής παραγωγής και της ελληνικής ειρηνικότητος επαρουσίασεν εις τα όμματα των ξένων ένα μέγιστον βαθμόν αποδόσεως εργασίας. Ησθάνθημεν τον ελληνικόν παλμόν. Ησθάνθημεν την Ελλάδα εις το περίπτερον Καπνού. Την Ελλάδα εις το περίπτερον του Εποικισμού. Την Ελλάδα με το υπέρτερον δημιουργικό της σφρίγος εις την ανέγερσιν της Θεσσαλονίκης. Την Ελλάδα εις την σύγχρονον δημιουργική και εμπορική ενεργητικότητά της. Την Ελλάδα εις το όλον κομψόν συγκρότημα της μικράς πόλεως των δεκαπέντε ημερών.Η επιτυχία της Εκθέσεως ήτο τοιαύτη ώστε να ημπορή τις, χωρίς υπερβολήν, να χαρακτηρίση αυτήν εθνική νίκην». Τα λόγια ανήκουν στον γενικό διοικητή Θεσσαλονίκης Αχιλλέα Καλεύρα  και ειπώθηκαν στις 3 Οκτωβρίου του 1926, την ημέρα που εγκαινιάστηκε η πρώτη Διεθνής Εκθεση της Θεσσαλονίκης.

Η εικόνα αυτή που περιγράφει ο Αχιλλέας Καλεύρας δεν έχει καμία σχέση με τη σημερινή, όπου στα περίπτερα της ΔΕΘ εκτίθενται πλέον κατά κύριο λόγο κρατικές εταιρείες, επιχειρήσεις, οργανισμοί, ακόμη και υπηρεσίες, ενώ το ενδιαφέρον από το εξωτερικό μονοπωλούν εισαγωγικές εταιρείες κυρίως από ασιατικές χώρες και φέτος για πρώτη φορά και από την Αφρική. Βεβαίως στα 84 χρόνια πορείας της έκθεσης συνέβησαν αμέτρητα περιστατικά, πολλά εκ των οποίων δεν σώζονται πια στη συλλογική μνήμη. Το «Βήμα» εξασφάλισε το υπό έκδοση βιβλίο του γενικού διευθυντή της Διεθνούς Εκθέσεως Θεσσαλονίκης ΑΕ κ. Κ. Ποζρικίδη, το οποίο παρουσιάζει άγνωστες στιγμές αυτής της μεγάλης και ένδοξης πορείας.

1926
Η πρώτη Εκθεση
Στο περίπτερο της «Νεστλέ», το οποίο παραπέμπει σε μικρό ελβετικό σπίτι της υπαίθρου, η επιχείρηση διανέμει δωρεάν γάλα στα παιδιά. Εκατοντάδες εξαθλιωμένα και πάμφτωχα προσφυγόπουλα κάνουν ουρά και περιμένουν. Είναι Σάββατο και το «παρών» δίνει σύσσωμη η Εβραϊκή Κοινότητα της πόλης, η οποία εκμεταλλεύεται τη θρησκευτική της αργία και κατακλύζει τους χώρους της Εκθεσης. Παράλληλα με το εκθεσιακό πρόγραμμα διοργανώνονται αθλητικοί αγώνες, λεμβοδρομίες και παραστάσεις θιάσων. Αγνωστη λεπτομέρεια; Η Οργανωτική Επιτροπή πραγματοποιεί προβολές κινηματογραφικών ταινιών με τη χορηγία της DΑG FΙLΜ. Για κάποιους πρόκειται για τον προάγγελο του κατοπινού Φεστιβάλ Κινηματογράφου. Εκεί βρίσκεται και ο «πατέρας» του ελληνικού ραδιοφώνου, ο εμπορικός αντιπρόσωπος της Siemens Χρίστος Τσιγγιρίδης, ο οποίος παρουσιάζει τον πρώτο ραδιοφωνικό σταθμό στα Βαλκάνια. Στις 14 ημέρες της λειτουργίας της περισσότεροι από 100.000 επισκέπτες διαβαίνουν τις πύλες της ΔΕΘ.

1927
O διπλασιασμός
Οι επισκέπτες διπλασιάζονται και ξεπερνούν τις 200.000. Ετσι, ορίζεται ειδικό ωράριο στα καταστήματα της πόλης, ενώ ελλείψει διαθέσιμων κλινών στα ξενοδοχεία, η ΔΕΘ αναζήτησε κρεβάτια σε νοσοκομεία και κλινικές, ενώ ζητήθηκε να καταπλεύσουν ατμόπλοια για να καλύψουν τη ζήτηση! Είναι άλλωστε η χρονιά κατά την οποία η ΔΕΘ γίνεται μέλος του κλαμπ της Ενώσεως Διεθνών Εμποροπανηγύρεων τότε, Εκθέσεων σήμερα, με τον τίτλο «Union des Foires Ιnternationales». Υπάρχουν όμως και προβλήματα. Το Γ΄ Σώμα Στρατού συλλαμβάνει κομιτατζήδες της Εσωτερικής Μακεδονικής Οργάνωσης (ΕΜΕΟ), οι οποίοι σχεδίαζαν τρομοκρατική ενέργεια κατά σερβικών ιδρυμάτων, της Εκθέσεως, του Κυβερνείου, του Στρατηγείου και των αποθηκών των Πυρομαχικών, με στόχο να ακυρώσουν την επαναπροσέγγιση των Βουλγάρων με τη Σερβία και την Ελλάδα. Ο αθηναϊκός Τύπος πιέζει για τη μεταφορά της έκθεσης στην Αθήνα, γιατί «εκεί η ελληνική παραγωγή θα είχε πιο ολοκληρωμένη προβολή, διότι... άλλως θα αποτύχει».

1928
Φτάνει ο πρωθυπουργός!
Η άφιξη του Ελευθέριου Βενιζέλου προσθέτει κύρος στην 3η ΔΕΘ. Είναι ο πρώτος πρωθυπουργός που δίνει το «παρών» και μάλιστα συνοδεύεται από τον γάλλο στρατάρχη Φρανσέ Ντ΄ Εσπερέ. Είναι η εποχή της ραγδαίας εκβιομηχάνισης της Ελλάδας. Μεταξύ άλλων συμμετέχουν στην έκθεση η «ΑΒΕΖ», ο εκδοτικός οίκος «Ελευθερουδάκη», η ζυθοποιίας του Καρόλου Φιξ, τα μακαρόνια «ΜΙΣΚΟ» και πολλές άλλες επιχειρήσεις και οργανισμοί. Παρ΄ όλο που η Ελλάδα θερίζεται από τον δάγκειο πυρετό, οι επισκέπτες φτάνουν τις 300.000! Σε υπαίθριο χώρο, δίπλα από την είσοδο της ΔΕΘ, εργαζόμενος της Ηλεκτρικής Εταιρείας παρουσιάζει το πρώτο πλήρες ηλεκτρικό τρένο! 1929 - Η ΔΕΘ νικά την κρίση
Είναι 1929, η πρώτη χρονιά της διεθνούς ύφεσης, όμως οι εκθέτες ξεπερνούν τους 1.316 και οι επισκέπτες τις 300.000. Οι επιχειρηματικές συμφωνίες ξεπερνούν τα 40 εκατ. δραχμές. Η επίδειξη αγροτικών προϊόντων συστηματοποιείται και χιλιάδες δείγματα εκτίθενται στα περίπτερα. Σημαντική είναι και η παρουσία του περιπτέρου του Αγίου Ορους, στο εκθετήριο του οποίου υπάρχουν αγιογραφίες του Μοναχού Νεόφυτου. Ο καφές «Λουμίδης» παίρνει την πρώτη του διάκριση όλες τις επόμενες χρονιές. Είναι, άλλωστε, η εποχή που τα αδέλφια άνοιγαν το τρίτο κατάστημά τους και το πρώτο στη Θεσσαλονίκη. Παράλληλα, διοργανώνεται έκθεση του ελληνικού Τύπου με εφημερίδες και περιοδικά που κυκλοφόρησαν στην Ελλάδα μετά την επανάσταση. Και όχι μόνο! Η ΔΕΘ πραγματοποιεί και διεθνή έκθεση φωτογραφίας με 75, συνολικά, εκθέτες!

1934
Η ΔΕΘ της εξωστρέφειας
Η 9η ΔΕΘ διαρκεί πάνω από τρεις εβδομάδες και οι εκθέτες ξεπερνούν τους 900 με τα 2/3 να προέρχονται από το εξωτερικό. Η ΔΕΘ υλοποιεί για πρώτη φορά εκθεσιακές δράσεις στο εξωτερικό, σε συνεργασία με το Εμπορικό και Βιομηχανικό Επιμελητήριο Θεσσαλονίκης και υπό την αιγίδα της ελληνικής κυβέρνησης διοργανώνει road show ελληνικών προϊόντων στη Γιουγκοσλαβία! Η ΔΕΘ εκδίδει Δελτίο Τύπου, σημειώνοντας ότι είναι αδύνατον να υπολογιστούν τα αποτελέσματα των επιχειρηματικών πράξεων «διότι παρετηρήθη συστηματική απόκρυψις των γενομένων συναλλαγών εκ μέρους των διαφόρων εκθετών. Είτε διότι ηθέλησαν να αποφύγουν τον συναγωνισμόν, είτε διότι εφοβήθησαν τους πλοκάμους των οικονομικών εφοριών»! Ανάμεσα στις επιχειρήσεις οι επισκέπτες διακρίνουν την «Ελληνική Βιομηχανική Εταιρεία Καρυκευμάτων- ΕΒΕΚ», αλλά και την «Κολυνός», ενώ η αυστροελληνική εταιρεία παρουσιάζει τσιγάρα χωρίς ή με ελάχιστη νικοτίνη (τα γνωστά light) χωρίς όμως ιδιαίτερη εμπορική ανταπόκριση. Η εμπορική κίνηση στην αγορά της Θεσσαλονίκης λόγω της λειτουργίας της ΔΕΘ υπολογίζεται σε 200 εκατ. δραχμές. Ακόμη, με τη λήξη της 9ης ΔΕΘ και με την ανάγκη για επέκταση των εγκαταστάσεων να καθίσταται πιεστική, ο ιδρυτής της Ν. Γερμανός δηλώνει «όσον αφορά την αναγερθησιμένην εις την νέαν της θέσιν έκθεσιν ασφαλώς και το έργον αυτό θα συντελεσθή το 1936 άλλως... θα αυτοκτονήσω».

1935
«Φεύγει» ο ιδρυτής
Στη 10η ΔΕΘ η είδηση δεν είναι ούτε ότι οι έλληνες εκθέτες διπλασιάστηκαν ούτε ότι οι επισκέπτες ξεπέρασαν τις 300.000. Αλλά ούτε και η παρουσίαση ραδιοφώνων λήψεως από την «Τelefunken» ή η παρουσίαση του πρώτου κλιματιστικού από το ιταλικό περίπτερο. Η είδηση είναι ο θάνατος του Νικολάου Γερμανού, ο οποίος έχει «φύγει» λίγους μήνες πριν. Η σορός του είχε εκτεθεί στη χιονισμένη ΔΕΘ και μεταφέρθηκε υπό τη μουσική του Παπαφείου στον ιερό ναό της Αγίας Σοφίας. Σημαντική λεπτομέρεια; Τέσσερις ώρες (!) πριν από τον θάνατό του ο Γερμανός είχε πετύχει την οριστική παραχώρηση του γηπέδου των νέων εγκαταστάσεων της ΔΕΘ. Το τηλεγράφημα θανάτου στους οικείους του έφθασε πριν από αυτό της επιτυχίας του για τη ΔΕΘ και ανέφερε: «Ζήτημα ετελείωσε σήμερον.Αύριον παραλαμβάνω έγγραφα χείρας μου, αναχωρώ Κυριακήν. Γερμανός».

2010 - Αποχωρεί ένας άνθρωπος παλαιάς κοπής
Ο πρώην πρόεδρος της ΔΕΘ ΑΕ και πρόεδρος του Εμπορικού και Βιομηχανικού Επιμελητηρίου Θεσσαλονίκης κ. Δ. Μπακατσέλος αποχωρεί από το διοικητικό συμβούλιο. Ο κ. Μπακατσέλος διατήρησε το αξίωμά του από το 2004 ως το 2010 και δεν έλαβε ποτέ τον μισθό του. Μέρος των χρημάτων (180.000 δολάρια) δόθηκε μέσω του ιδρύματος Fullbright σε έλληνες φοιτητές για μεταπτυχιακές σπουδές στην Αμερική. Ενα άλλο ποσό (35.060 ευρώ) πήγε στη βράβευση των αριστούχων παιδιών των υπαλλήλων της ΔΕΘ, ενώ ένα μικρότερο ποσό (5.880 λίρες Αγγλίας) δόθηκε ως χρηματοδότηση μεταπτυχιακού προγράμματος στο εξωτερικό σε εργαζόμενο της ΔΕΘ ΑΕ. Ενα αρκετά μεγάλο ποσό (118.584 ευρώ) κατευθύνθηκε σε δωρεές προς την ΕΛΕΠΑΠ και τον Δήμο Μουζακίου- τόπος καταγωγής της οικογένειας Μπακατσέλου- ενώ τα υπόλοιπα χρήματα (15.000 ευρώ) κατατέθηκαν στον λογαριασμό της Βουλής για την απόσβεση του δημοσίου χρέους. Στη διάρκεια της θητείας του ο κ. Μπακατσέλος έδωσε μια αξιοπρεπή μάχη για τη διεκδίκηση της ΕΧΡΟ 2008, ανέθεσε στον ισπανό αρχιτέκτονα Σαντιάγο Καλατράβα την εντυπωσιακή μελέτη ανάπλασης της ΔΕΘ και εργάστηκε για την οργάνωση σημαντικών εκδηλώσεων προς όφελος της Θεσσαλονίκης.