Στάχτη το 5% της Ελλάδας. Το προφίλ του εμπρηστή

Η αντιπυρική περίοδος πλησιάζει στο τέλος της και παρ’ ότι ο απολογισμός για φέτος χαρακτηρίζεται πλήρως ικανοποιητικός, κάτι τέτοιο δεν ισχύει για τα προηγούμενα χρόνια.

Αντίθετα, για ολόκληρη τη δεκαετία του 2000 είναι κάτι παραπάνω από εφιαλτικός, όπως καταδεικνύουν οι αριθμοί τους οποίους συνέλεξε με απόλυτη ακρίβεια ο υποστράτηγος ε.α. της Πυροσβεστικής Υπηρεσίας Ανδριανός Γκουρμπάτσης.

Τα συμπεράσματα της πρόσφατης έρευνας του υποστράτηγου, «Η Γεωγραφία των Αγροτοδασικών Πυρκαγιών 2000-2010», είναι άκρως αποκαλυπτικά.

Οι περισσότερες πυρκαγιές εκτός από φονικές για εκατοντάδες συμπολίτες μας αποδείχθηκαν και εξόχως καταστρεπτικές για την ισορροπία του οικοσυστήματος και του περιβάλλοντος.

Το μέγεθος της καταστροφής του περιβάλλοντος όλα αυτά τα χρόνια είναι ασύλληπτο: τα τελευταία δέκα χρόνια συνολικά έλαβαν χώρα 111.642 αγροτοδασικές πυρκαγιές, οι οποίες αποτέφρωσαν και μετέτρεψαν σε κρανίου τόπο 6.117.056 στρέμματα. Αναλογικά είναι σαν να έχει καεί ολοσχερώς μια έκταση διπλάσια της περιφέρειας Αττικής, σχεδόν το 5% της συνολικής έκτασης της Ελλάδας.

Μόνο στην Αθήνα, από το 1981 μέχρι σήμερα έχουν καεί 590.000 στρέμματα. Οπως προκύπτει από τα στατιστικά δεδομένα, οι νομοί με τις μεγαλύτερες καταστροφές σε αγροτικές και δασικές εκτάσεις είναι η Ηλεία, η Εύβοια και η Λακωνία.

Μόνο για το 2007 στον νομό Ηλείας έγιναν στάχτη πάνω από 1 εκατομμύριο στρέμματα, ενώ ακολουθεί η Εύβοια με 253 χιλιάδες στρέμματα την ίδια χρονιά. Παρ’ όλα αυτά, σε επίπεδο αριθμού πυρκαγιών ανά περιοχή, στη θλιβερή πεντάδα τις πρώτες θέσεις κατέχουν η Λάρισα, η Ηλεία, η Αχαΐα, η Αιτωλοακαρνανία και η Μεσσηνία.

Είναι ομολογουμένως οι περιοχές που μπήκαν τις περισσότερες φορές στο στόχαστρο των εμπρηστών είτε σκόπιμα είτε από αμμέλεια. Δεν το χωράει ο ανθρώπινος νους ότι τα τελευταία δέκα χρόνια στον νομό της Λάρισας ξέσπασαν 552 φωτιές, άλλες 527 στον νομό Ηλείας, 525 στην Αχαΐα, 509 στην Αιτωλοακαρνανία και 403 στη Μεσσηνία.

Οπως προκύπτει από την ποσοτική ανάλυση των δεδομένων της έρευνας του υποστράτηγου κ. Γκουρμπάτση, κάθε μέρα εκδηλώνονται 28 αγροτοδασικές πυρκαγιές και καταστρέφονται 1.524 στρέμματα γης. Αν πάλι το θέλετε πιο απλά, κάθε μία ώρα εκδηλώνονται 1,2 φωτιές.

Ακόμη πιο αποκαλυπτικά είναι τα συμπεράσματα που καταδεικνύουν ότι η χρονιά με τον μεγαλύτερο αριθμό πυρκαγιών ανά 24ωρο ήταν το 2001 και όχι το 2007, για το οποίο υπάρχει η καθολική αίσθηση πως ήταν το χειρότερο έτος λόγω του τεράστιου αριθμού των 86 θανάτων στην επικράτεια.

Συγκεκριμένα, στις 23 Οκτωβρίου του 2001 (παρά τη φθινοπωρινή υγρασία) έλαβε χώρα το εξής στατιστικό παράδοξο: εκδηλώθηκαν οι περισσότερες πυρκαγιές σε ολόκληρη την Ελλάδα, 170 σε ένα 24ωρο, όπερ σημαίνει 7 φωτιές την ώρα. Στην κυριολεξία ένας απόλυτος βομβαρδισμός που θύμιζε εμπόλεμη ζώνη, συντονισμένη επιχείρηση ανορθόδοξου πολέμου χωρίς να ξέρεις ποιος είναι ο εχθρός. Οι δυνάμεις της Πυροσβεστικής Υπηρεσίας δεν ήξεραν πού να πρωτοτρέξουν προκειμένου να κατασβέσουν τα εκατοντάδες μέτωπα που απλώθηκαν διάσπαρτα στην ελληνική επικράτεια.

Ο χειρότερος μήνας στο βάθος της συγκεκριμένης δεκαετίας αποδεικνύεται πως είναι ο Αύγουστος και ακολουθούν ο Ιούλιος και ο Σεπτέμβριος. Ο μέσος αριθμός πυρκαγιών τον μήνα Αύγουστο είναι 309,4 φωτιές κάθε χρόνο. Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει το γεγονός ότι οι περισσότερες φωτιές μπαίνουν συνήθως μεσημβρινές ώρες, από τις 14:00 έως τις 15:00 και σε δεύτερη φάση από τις 15:00 μέχρι τις 16:00. Αξίζει πάντως να σημειώσουμε ότι η φονική ημερομηνία με τα περισσότερα θύματα είναι η 24η Αυγούστου του 2007 με 119 πυρκαγιές στην επικράτεια.

Είναι η μέρα που πάγωσε το πανελλήνιο με τις εικόνες των νεκρών συμπολιτών μας που δεν μπόρεσαν να βρουν διέξοδο διαφυγής και εγκλωβίστηκαν στην μανία της πύρινης λαίλαπας στους νομούς Ηλείας και Εύβοιας. Οι φωτιές έκαψαν τα πάντα στο πέρασμά τους ξεκινώντας από τα βουνά και σταμάτησαν μόνον όταν έφτασαν στη θάλασσα. Είναι χαρακτηριστική η έκφραση που έμεινε χαραγμένη σε όσους έζησαν από κοντά τον εφιάλτη: «Κάηκαν μέχρι και οι πέτρες». 

 
Η αμέλεια, πρώτη αιτία πρόκλησης των δασικών πυρκαγιών

Κατηγοριοποιώντας τα αίτια πρόκλησης πυρκαγιών σε εξ αμελείας και από πρόθεση, τα στοιχεία δείχνουν ότι:
- Η πρώτη αιτία πρόκλησης των δασικών πυρκαγιών από αμέλεια είναι σε ποσοστό 37,3% η χρήση γυμνής φλόγας και στη δεύτερη θέση με ποσοστό 11,7% τα υπολείμματα καπνίσματος, δηλαδή οι αναμμένες γόπες των τσιγάρων.
- Στους εμπρησμούς από πρόθεση, την πρώτη θέση των κινήτρων που ωθούν τους δράστες στην πρόκληση δασικών πυρκαγιών καταλαμβάνουν με το ίδιο ποσοστό του 32,4% και για τις δύο περιπτώσεις η κακόβουλη ενέργεια και η βελτίωση βοσκοτόπων.

Φαίνεται πάντως να είναι αστικός μύθος το σενάριο που θέλει όλες οι δασικές πυρκαγιές να μπαίνουν για κάποιον ιδιοτελή σκοπό, όπως, για παράδειγμα, για καταπάτηση δασικής έκτασης και για ανοικοδόμηση οικιών. Οι αριθμοί δείχνουν ότι από τις δέκα πυρκαγιές, στις τέσσερις δεν εξακριβώνονται τα αίτιά τους, οι τρεις οφείλονται σε αμέλεια, οι δύο γίνονται με πρόθεση και μία μόνο προκαλείται από φυσικά αίτια (κεραυνός).

Οπως αποκαλύπτει ο υποστράτηγος ε.α. Α. Γκουρμπάτσης, ακόμη πιο εξωφρενικό είναι το γεγονός ότι από τον συνολικό αριθμό των δασικών πυρκαγιών που διενεργήθηκε προανάκριση, στα δικαστήρια οδηγήθηκαν μόνον οι μισοί ύποπτοι λόγω έλλειψης στοιχείων και τελικά καταδικαστικές αποφάσεις είχαμε μόνο για ένα ποσοστό της τάξης του 2,99%.

Συγκεκριμένα, μέχρι το 2008 από τις 34 υποθέσεις εμπρησμού δάσους που διενεργήθηκε προανάκριση και διαβιβάστηκε η δικογραφία τους στη Δικαιοσύνη, καταδικάστηκε μόνον ένας!

«Δυστυχώς, όπως αποδεικνύεται εκ του αποτελέσματος, οι εμπρησμοί (αστικοί και δασών) είναι από τα πλέον δισεξιχνίαστα εγκλήματα, γιατί εξ αντικειμένου η διερεύνηση της αιτίας πρόκλησής τους και η ανακάλυψη και σύλληψη των εμπρηστών είναι μια διαδικασία πολύμοχθη, χρονοβόρα, σχολαστική και απαιτεί εκπαίδευση, εξειδίκευση, γνώση και εμπειρία των ερευνητών» τονίζει ο κ. Γκουρμπάτσης και προσθέτει: «Χρειάζεται ενίσχυση και εκπαίδευση των διωκτικών μηχανισμών, διότι σήμερα υπάρχει σοβαρό πρόβλημα πλημμελούς συλλογής αποδεικτικών στοιχείων, με συνέπεια να μην την πληρώνει σχεδόν κανένας».

Τα αποτελέσματα όλων αυτών των βίαιων ομολογουμένως εγκλημάτων δεν έχουν τελειωμό, αν σκεφτεί κανείς ότι κατά τη διάρκεια της περιόδου από το 1997 έως το 2009 έχασαν τη ζωή τους 755 πολίτες και δέκα πυροσβέστες, τραυματίστηκαν 2.162 άνθρωποι και οι ζημίες ξεπέρασαν τα 1,5 δισεκατομμύρια ευρώ. Από την άλλη μεριά, όπως υπογραμμίζει ο κ. Γκουρμπάτσης:

«Θα μπορούσε να επανδρωθεί μια συγκεκριμένη εγκληματολογική διεύθυνση μέσα στην Πυροσβεστική Υπηρεσία, όπως είχε γίνει στο παρελθόν, η οποία να εκπαιδευτεί και από αντίστοιχες υπηρεσίες του εξωτερικού, όπως το FBI, που έχουν τεράστια εμπειρία και τεχνογνωσία γύρω από την έρευνα τέτοιων υποθέσεων».

Το προφίλ του εμπρηστή
Αν έχετε απορία για το προφίλ του εμπρηστή δάσους, η μελέτη του κ. Γκουρμπάτση για το διάστημα από το έτος 2000 μέχρι και το 2009, έδειξε ότι στις περισσότερες περιπτώσεις ο δράστης είναι:

Ανδρας (89,1%), ελληνικής υπηκοότητας (88,5%), ενήλικος (94,7%), ηλικίας 45 ετών και άνω (63,4%), στοιχειώδους εκπαίδευσης (77,2%), έγγαμος με παιδιά (74,8%), εργαζόμενος (68,8%), εργάζεται για λογαριασμό του (57,4%), απασχολείται κυρίως στη γεωργία, ζωοκομία, δασοκομία, αλιεία και θήρα (33,2%).

Επίσης, τέλεσε τον εμπρησμό δάσους κυρίως: α) Μακεδονία (22,4%), β) Πελοπόννησο (19,9%), γ) Στερεά Ελλάδα και Εύβοια (15,1%).

Τέλεσε τον εμπρησμό σε δάσος ή δασική έκταση πλησίον οικισμού με πληθυσμό 1.000 κατοίκων και κάτω (70,3%).

Η κατοικία του εμπρηστή δάσους ήταν σε οικισμό με πληθυσμό 1.000 κατοίκων και κάτω (57,1%).

espressonews