Άρθρο του πρωθυπουργού Γιώργου Παπανδρέου

Ο Γιώργος Παπανδρέου, έγραψε άρθρο, που δημοσιεύεται σήμερα στο www.gonernment.gov.gr, με τίτλο “Κράτος και πολιτικό σύστημα στην υπηρεσία του πολίτη: Το αυτονόητο γίνεται πραγματικότητα”.

Ο κ Παπανδρέου. Προαναγγέλλει αλλαγές στον “συγκεντρωτισμό” των ΜΜΕ, θεσμικές αλλαγές, αλλά και εγγυάται ότι η Ελλάδα δε θα απειληθεί ποτέ ξανά με κίνδυνο χρεοκοπίας.

Το άρθρο:
“Ορισμένοι αναλυτές σε διεθνή μέσα ενημέρωσης αντιμετωπίζουν την τιτάνια προσπάθεια που κάνουμε για να βγάλουμε μια για πάντα την Ελλάδα από την κρίση, απλά ως ζήτημα ανταπόκρισης της χώρας προς τις δανειακές υποχρεώσεις που έχει αναλάβει.

Οι αναλύσεις αυτές συνήθως υποτιμούν την σημασία της βασικότερης ίσως παραμέτρου της προσπάθειάς μας: τις βαθύτατες θεσμικές αλλαγές στη λειτουργία του κράτους.

Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι, καλούμαστε και οφείλουμε να ανταποκριθούμε στις δανειακές μας υποχρεώσεις με αξιοπιστία και σοβαρότητα, ώστε να προστατεύσουμε την πατρίδα μας από την λαίλαπα της διεθνούς κερδοσκοπίας. Όπως και από την κατάρρευση κάθε θεσμού κοινωνικής προστασίας.

Μπορεί για κάποιους τεχνοκράτες και αναλυτές σημασία να έχει μόνο το δημοσιονομικό αποτέλεσμα, στη δική μας περίπτωση: να μειώσουμε το έλλειμμα, να αντιμετωπίσουμε το χρέος, να ξεχρεώσουμε τα δανεικά.

Για εμάς, όχι. Εμείς δεν αρκούμαστε σε αυτά. Εμείς γνωρίζουμε ότι κανένα θετικό αποτέλεσμα δεν θα έχει μόνιμο χαρακτήρα χωρίς τολμηρές θεσμικές αλλαγές στη λειτουργία του κράτους και του πολιτικού συστήματος.

Αλλά οι «θεσμικές αλλαγές», είναι μια έννοια πολιτικά ουδέτερη. Πίσω από αυτές υποκρύπτεται μια πραγματική πολιτική μάχη, που διεξάγεται γύρω από αυτές και για αυτές, τόσο σε εθνικό όσο και σε διεθνές επίπεδο.

Ποιον υπηρετούν οι πολιτικές και οι αλλαγές; Ποιος κερδίζει από αυτές; Ποιος θα αποφασίζει τελικά;

Θα αποφασίζουν οι λαοί, είτε απευθείας οι ίδιοι, είτε μέσω των θεσμών που τους εκπροσωπούν γνήσια, ή τα κάθε λογής συμφέροντα, που τελικά, νέμονται προς όφελός τους την εξουσία;
Η ανθρωπότητα σήμερα, η Ευρώπη σήμερα, εμείς σήμερα, έχουμε θεωρητικά τις δυνατότητες, τα εργαλεία, την τεχνολογία, την γνώση, τον οικονομικό πλούτο, να λύσουμε τα μικρά αλλά και τα μεγάλα προβλήματα της εποχής.

Μπορούμε να κάνουμε την φτώχεια, παρελθόν.
Μπορούμε να αντιμετωπίσουμε αποτελεσματικά την απειλή της κλιματικής αλλαγής.
Μπορούμε να εξαλείψουμε τον αναλφαβητισμό, ψηφιακό και συμβατικό.
Μπορούμε να δημιουργήσουμε εργασία με ποιότητα για όλους.
Μπορούμε να αντιμετωπίσουμε τις πανδημίες.
Μπορούμε να βρούμε λύσεις για τα τεράστια μεταναστευτικά και προσφυγικά ρεύματα.
Γιατί δεν το κάνουμε τότε;

Θεωρώ ότι με το μοντέλο της παγκοσμιοποίησης που ζήσαμε τις τελευταίες δεκαετίες δεν ζήσαμε μόνο την ανεξέλεγκτη λειτουργία της ελεύθερης αγοράς, αλλά και κάτι ακόμα χειρότερο.

Είχαμε την τεράστια συγκέντρωση πλούτου, αλλά μαζί και την τεράστια συγκέντρωση εξουσίας μιντιακής, πολιτικής, εξοπλιστικής, πολιτιστικής σε χέρια λίγων.

Αυτή η εξέλιξη, όπως μας επισημαίνουν πολλοί διακεκριμένοι οικονομολόγοι και πολιτικοί επιστήμονες (Krugman, Stiglitz, Sokoloff, Collier), είναι το αποτέλεσμα της διεύρυνσης της ανισότητας και σε εθνικό και σε διεθνές επίπεδο.

Ανισότητα τεράστια.

Όταν μια πολυεθνική έχει τζίρο μεγαλύτερο από το ΑΕΠ ενός κράτους – καταλαβαίνει κανείς την εξουσία που μπορεί να ασκήσει. Όταν στις αγορές των παραγώγων (CDS) διακινούνται παράγωγα που φθάνουν το συνολικό ύψος των 592 τρισεκατομμυρίων δολαρίων, κατανοεί κανείς την τεράστια οικονομική και πολιτική εξουσία που κατέχουν.

Η ευκολία των λόμπυ να σταματούν κάθε ουσιαστικό έλεγχο στο χρηματοπιστωτικό σύστημα, η ευκολία μεγάλων πολυεθνικών να διαφθείρουν θεσμούς, πολιτικούς, δικαστές, αστυνομίες, κυβερνήσεις, οδήγησε στην αδυναμία ή ακόμα και στην αιχμαλωσία των εθνικών μας δημοκρατικών θεσμών μπροστά στα μεγάλα και ισχυρά συμφέροντα.

Πώς να μην αισθάνεται ο πολίτης μας περιθωριοποιημένος, όταν η ίδια η πολιτεία φαίνεται και φέρεται ως αιχμάλωτη;

Όταν μάλιστα το σύστημα τα τελευταία χρόνια τον έκανε εξαρτημένο από το πιστωτικό σύστημα – με καταναλωτικά δάνεια – για βασικές του ανάγκες, υγείας, παιδείας και στέγης και όταν η συλλογική οργάνωση των πολιτών μας, η συλλογική έκφραση των πολιτών μας είχε συστηματικά περιοριστεί στο zapping των καναλιών, στην προσπάθεια εξασφάλισης ενός «μέσου» ή στην εξασφάλιση της ατομικής αγοραστικής δύναμης.

Το βασικό ερώτημα της εποχής μας είναι: ποια θα είναι η ποιότητα της δημοκρατίας μας σήμερα.

Σήμερα, στην γειτονιά και στην πόλη μας, στην Πολιτεία μας, στην Ευρώπη και σε παγκόσμιο επίπεδο χρειάζεται να ξαναζωντανέψουμε τους υπάρχοντες θεσμούς δημοκρατίας αλλά και να διαμορφώσουμε, να δημιουργήσουμε και να αναδείξουμε τους νέους θεσμούς και τρόπους συμμετοχής του πολίτη.

Να επαναφέρουμε την Πολιτική. Που δεν είναι άλλο από το να επαναφέρουμε τον πολίτη στο επίκεντρο της Πολιτικής μας.

Δεν υπάρχει δίλλημα για μας μεταξύ αγοράς και κράτους. Στόχος μας είναι να βάλουμε και την αγορά και το κράτος στην υπηρεσία του πολίτη.

Και ο λεγόμενος τρίτος δρόμος που προσπάθησε να συγκεράσει έναν παλαιότερο κρατισμό με την ανοιχτή αγορά, αγνόησε, τελικά, το βασικότερο: Τον ίδιο τον πολίτη και τους θεσμούς που του δίνουν δύναμη, όχι μόνο για την προστασία του αλλά και για την δημιουργική του συμμετοχή.

Συνεπώς είναι ανάγκη να δούμε ριζοσπαστικές δημοκρατικές αλλαγές στα κράτη μας και στην οικονομία μας.

Παράλληλα, αυτή η αναδιανομή εξουσίας που επιφέρουν αυτές οι δημοκρατικές αλλαγές είναι απαραίτητο να συνδυαστεί με την αναδιανομή πλούτου. Η δίκαιη κατανομή του πλούτου και των υποχρεώσεων είναι εκ των ων ουκ άνευ προϋπόθεση σε μια ευνομούμενη πολιτεία για την εξάλειψη της βαθιάς ανισότητας που μαστίζει σήμερα τις κοινωνίες μας.

Τι σημαίνουν οι παραπάνω παραδοχές σε διεθνές επίπεδο;

Οι προοδευτικές δυνάμεις αναζητούμε τολμηρές θεσμικές αλλαγές που θα οδηγήσουν σε διεθνείς θεσμούς με όσο το δυνατό πιο υψηλή δημοκρατική νομιμοποίηση.

Θεσμοί οι οποίοι θα αποσκοπούν στην προστασία, την πρόοδο και την αλληλεγγύη όλων των χωρών και των κοινωνιών. Στην καταπολέμηση της οικονομικής και πολιτικής ανισότητας.

Θεσμοί που θα στηρίζουν τον πολίτη, τα δικαιώματά του, την πρωτοβουλία του και την συλλογική του δημιουργία και θα εγγυώνται ότι και οι αγορές και το κράτος θα υπηρετούν το γενικό, το δημόσιο συμφέρον.

Θεσμοί που θα συντελέσουν τα μέγιστα στη μεγάλη προσπάθεια όλων των προοδευτικών ανά τον κόσμο δυνάμεων να εξανθρωπισθεί η πορεία της παγκοσμιοποίησης.

Αλλά και σε εθνικό επίπεδο, οι παραδοχές μας για το νέο ρόλο του κράτους και την επαναφορά του πολίτη στο επίκεντρο της Πολιτικής, μεταφράζονται ήδη σε πολύ συγκεκριμένες ενέργειες:

Προχωράμε σε αλλαγές που θα οικοδομήσουν αποτελεσματικά ένα κράτος δικαίου υπέρ του πολίτη.

Αλλαγές που ξεριζώνουν το πελατειακό κράτος, απαντώντας έτσι επί της ουσίας, στις αιτίες του προβλήματος που παραλίγο να μας οδηγήσει στην κατάρρευση.

Αλλαγές που εγγυώνται ότι η έξοδος της χώρας από την κρίση, όταν επιτευχθεί, θα είναι μόνιμη και όχι προσωρινή.

Αλλαγές που, όσο εμπεδώνονται, θα διαμορφώσουν τους όρους και τις προϋποθέσεις για την οικοδόμηση, επιτέλους και στη χώρα μας, ενός κράτους δικαίου και εν τέλει μίας ευνομούμενης Πολιτείας.

Η δική μας αλλά και η διεθνής εμπειρία μάς έχει διδάξει ότι, χωρίς κανόνες ο καπιταλισμός γίνεται ληστρικός, η αγορά αναπτύσσεται άναρχα, κυριαρχεί μια ολιγαρχία, επιβάλλονται παντού πελατειακοί όροι στυγνής συναλλαγής στη δημόσια σφαίρα και τελικά, επικρατεί το δίκιο του ισχυρού.

Γνωρίζουμε επίσης καλά ότι, όταν ένα κράτος είναι ανίσχυρο και διαβρωμένο, ούτε η αγορά δουλεύει σωστά. Αντιθέτως, αγορά και κράτος δουλεύουν, τελικά, για το όφελος ορισμένων ειδικών μικρών και μεγάλων συντεχνιών και συμφερόντων. Είναι τα συμφέροντα και οι συντεχνίες, που ελέγχουν τους μηχανισμούς εξουσίας ή για πολλούς και διαφορετικούς λόγους έχουν προνομιακή πρόσβαση σε αυτήν. Έτσι, αγνοείται ή και βάλλεται το συλλογικό και το δημόσιο συμφέρον. Τα ίδια τα δικαιώματα του πολίτη.

Έτσι οδηγήθηκε και η Ελλάδα να ζει με «δάνειες» δυνάμεις αντί να καλλιεργεί τις δικές της, τα δικά της πλεονεκτήματα και δυνατότητες. Ναι, το πελατειακό μας σύστημα ήταν και είναι εξ ορισμού σύστημα που δημιουργεί εξαρτήσεις και δουλείες και για την ίδια την πατρίδα μας αλλά και στο εσωτερικό της ελληνικής κοινωνίας.

Όλα αυτά δεν τα ανακαλύψαμε σήμερα, ούτε ευκαιριακά. Αποτέλεσαν τον βασικό πυρήνα της προγραμματικής πρότασης του Κινήματός μας, με βάση την οποία μας εμπιστεύτηκε ο Ελληνικός λαός.

Πριν από ακριβώς έναν χρόνο περιέγραφα με τα παρακάτω λόγια τη βασική αιτία της παρακμής που βίωνε η χώρα, δηλαδή, την απουσία ενός πραγματικά ευνομούμενου κράτους στην υπηρεσία του πολίτη:

«Η παρακμή που βιώνουμε σήμερα δεν θα περάσει απλά, όταν ξεπεραστεί η διεθνής κρίση. Μακάρι να ήταν έτσι. Διότι η δική μας παρακμή δεν αφορά μόνο την οικονομική κρίση. Συνδέεται δυστυχώς με πολιτική κρίση, κρίση θεσμών, κρίση αξιών…

Τίποτα δεν πρόκειται να αλλάξει, αν δεν αλλάξει πρώτα απ’ όλα ο τρόπος, η νοοτροπία και η αντίληψη της άσκησης πολιτικής εξουσίας σ’ αυτόν εδώ τον τόπο».

«Έχω ξαναπεί ότι η σύγχρονη «ρίζα της συμφοράς» είναι η εξάρτηση από κάθε είδους ανεξέλεγκτα μικρά και μεγάλα συμφέροντα – επιχειρηματικά, μιντιακά, πελατειακά ή όποια άλλα.

Σήμερα, αν δεν πείσουμε τους πολίτες ότι υπηρετούμε μόνο αυτούς και κανέναν άλλον, καμία πρόοδος δεν είναι εφικτή. Καμία αλλαγή προς το καλύτερο.

Η αποκατάσταση της αξιοπιστίας του πολιτικού συστήματος στα μάτια του Έλληνα πολίτη αποτελεί πλέον αναπόφευκτο όρο για την έξοδο της χώρας από την κρίση, σε όλες της τις διαστάσεις: οικονομική, κοινωνική, πολιτική, ηθική».

«Δεν οραματίζομαι το ανέφικτο. Οραματίζομαι το αυτονόητο. Το αυτονόητο που δικαιούται ο Ελληνικός λαός».

Με τα παραπάνω λόγια περιέγραφα και τον αυτονόητο όρο για να βγάλουμε οριστικά την Ελλάδα από την παρακμή: την αποκατάσταση της αξιοπιστίας του πολιτικού συστήματος με το ξερίζωμα του πελατειακού κράτους.

Ένα χρόνο μετά, το αυτονόητο γίνεται πραγματικότητα.

Δεν ξεχνάμε ότι πρέπει να είμαστε αξιόπιστοι προς τη διεθνή κοινότητα και προς τους δανειστές μας. Οφείλουμε και κάνουμε ό,τι απαιτείται για να σωθεί η Ελλάδα από την κρίση. Αυτό επιτάσσει το εθνικό συμφέρον. Και θα τα καταφέρουμε, όσο δύσκολα κι αν είναι τα μέτρα που πήραμε, τα οποία ήδη αποδίδουν. Οι θυσίες των Ελλήνων πιάνουν τόπο.

Η αξιοπιστία μας ωστόσο, δεν αφορά μόνον τη σωτηρία της χώρας, αφορά γενικότερα το μέλλον το δικό μας και των παιδιών μας. Το σημαντικότερο είναι ότι εμείς οι ίδιοι έχουμε χρέος να κάνουμε τις μεγάλες ανατροπές που έχει ανάγκη ο τόπος: να αναμορφώσουμε την Ελλάδα.

Και αυτό, ανεξάρτητα από το αν οι ανατροπές αυτές ενδιαφέρουν ή όχι τους συνομιλητές και τους δανειστές μας. Ανεξάρτητα ακόμη και από το αν είναι κατανοητές για κάποιους.

Πιθανόν κάποιοι να ενδιαφέρονται μόνον να τα βγάλει πέρα η Ελλάδα για τους δικούς τους λόγους. Εμείς, όμως, πρέπει να αγωνιστούμε και για το σήμερα και για το αύριο της χώρας.

Είναι εθνικό μας χρέος να αποκαταστήσουμε την κυριαρχία μας στην πορεία της οικονομίας μας και γενικότερα του τόπου. Κυριαρχία που τρώθηκε από τις εγκληματικές για τον τόπο πολιτικές της προηγούμενης κυβέρνησης. Είναι εθνικό μας χρέος να σταματήσουμε την εξάρτηση της χώρας από ξένες επιτηρήσεις.

Πιστεύω βαθειά, ότι η αποκατάσταση της εθνικής μας κυριαρχίας περνάει μέσα από μεγάλες δημοκρατικές αλλαγές για τη δημιουργία μιας Πολιτείας που εγγυάται δικαιώματα, ανακατανέμει δίκαια τον παραγόμενο πλούτο, τον αξιοποιεί σωστά και ορθολογικά ώστε να παρέχει εργαλεία και να διασφαλίζει δυνατότητες σε κάθε πολίτη.

Ο πολίτης να μπορεί να συμμετέχει ενεργά στην διαμόρφωση μιας δυναμικής και ευημερούσης Ελλάδας.

Μία κυρίαρχη Ελλάδα, με κυρίαρχους πολίτες, που στηρίζεται στις δικές της δυνάμεις. Μια Ελλάδα της καινοτομίας παντού, έτοιμη να αξιοποιήσει ορθολογικά και βιώσιμα τα συγκριτικά της πλεονεκτήματα: τους ανθρώπους της, την παράδοσή της, την ιστορία της και τον φυσικό της πλούτο.

«Η Ελλάδα στους Έλληνες» σήμερα, σημαίνει μια επανάσταση δημοκρατίας. Στους θεσμούς και την οικονομία.

Μία Ελλάδα με συλλογική αυτοπεποίθηση: Αυτός είναι ο στόχος.

Αυτή η πανεθνική προσπάθεια ανάταξης και αναμόρφωσης της Ελλάδας, προϋποθέτει την ανατροπή παγιωμένων, εδώ και δεκαετίες, αντιλήψεων και νοοτροπιών. Μία επανάσταση που οφείλουμε να κάνουμε και ως άτομα, στην καθημερινότητά μας, και ως σύνολο, ως κοινωνία, για την κοινή μας πορεία.

Σε αυτή την προσπάθεια, ο πολιτικός κόσμος της χώρας και, κυρίως, η εκλεγμένη κυβέρνηση, οφείλουμε προφανώς να κάνουμε το πρώτο βήμα.

Γνωρίζω ότι θα χρειαστεί χρόνος. Θα χρειαστεί διαρκής προσπάθεια για να οικοδομήσουμε μία πραγματικά δίκαιη Ελλάδα. Να χτίσουμε μία πραγματικά ευνομούμενη πολιτεία. Ήδη όμως, κάναμε τα πρώτα μεγάλα θεσμικά βήματα.

Ποτέ άλλοτε μία κυβέρνηση δεν πήρε τόσο σημαντικές απ&omi