Τι αλλάζει στις συντάξεις των τραπεζοϋπαλλήλων

Σε μεγάλες ανατροπές στις συντάξεις, στα όρια ηλικίας και κυρίως στη δομή της κοινωνικής ασφάλισης οδηγεί ο νέος ασφαλιστικός νόμος 3863/2010. Με την καθιέρωση της βασικής σύνταξης από 1.1.2015 και του αναλογικού ποσού σύνταξης από 1.1.2011 το σύστημα της δημόσιας κοινωνικής ασφάλισης μετατρέπεται σε ένα σύστημα ατομικής ασφάλισης με την εγγύηση του κράτους.

Επίσης στις περιπτώσεις μειωμένης συνταξιοδότησης η βασική σύνταξη μειώνεται αντίστοιχα. Η ΟΤΟΕ εν όψει της εφαρμογής των νέων διατάξεων εξέδωσε αναλυτικό κείμενο στο οποίο η κυρία Βάσω Βογιατζοπούλου - γραμματέας Ασφαλιστικού, μέλος της διοίκησης της Ομοσπονδίας- παρουσιάζει με εύληπτο τρόπο όλες τις αλλαγές στο νέο συνταξιοδοτικό σύστημα και αναλύει ειδικότερα τι θα ισχύσει για τους τραπεζοϋπαλλήλους. Για άνδρες και γυναίκες εργαζομένους στις τράπεζες που έχουν ασφαλιστεί ως την 1.1.1983 δεν αλλάζουν οι προϋποθέσεις συνταξιοδότησης.

Για όσους έχουν ασφαλιστεί την περίοδο από 1.1.1983 ως 31.12.1993 ο νόμος ορίζει μεταβατικές διατάξεις και περίοδο προσαρμογής στα νέα όρια ηλικίας συνταξιοδότησης. Μεταβατική περίοδος προβλέπεται και για τις μητέρες ανηλίκων, ενώ ορίζεται ρητά ότι όλοι όσοι συμπληρώνουν ως τις 31 Δεκεμβρίου τις προϋποθέσεις συνταξιοδότησης με το ισχύον καθεστώς μπορούν να παραμείνουν στην εργασία τους και να βγουν τα επόμενα χρόνια στη σύνταξη με τους ίδιους όρους που ισχύουν σήμερα.

Στις γενικές ρυθμίσεις που αφορούν πλέον όλους τους ασφαλισμένους ο νέος νόμος ορίζει τις παρακάτω αρχές:

Βασική σύνταξη
Από 1.1.2015 καθιερώνεται η βασική σύνταξη, η οποία έχει προσδιοριστεί στα 360 ευρώ, την οποία δικαιούνται όσοι θεμελιώσουν συνταξιοδοτικό δικαίωμα μετά την εν λόγω ημερομηνία, καθώς και όσοι συμπληρώνουν το 65ο έτος της ηλικίας τους, χωρίς να έχουν συμπληρώσει τις απαιτούμενες προϋποθέσεις συνταξιοδότησης. Για τους τελευταίους χορηγείται με εισοδηματικά κριτήρια.

Στις περιπτώσεις μειωμένης συνταξιοδότησης ισχύουν οι αντίστοιχες μειώσεις που ισχύουν για την κύρια σύνταξη, 6% ετησίως για τη μειωμένη σύνταξη γήρατος, τα αντίστοιχα ποσοστά των συντάξεων αναπηρίας και τα αντίστοιχα ποσοστά σύνταξης θανάτου.

Αναλογικό ποσό σύνταξης ασφαλισμένων από 1.1.2011 και εφεξής Οι ασφαλισμένοι για πρώτη φορά από 1.1.2011 που θεμελιώνουν δικαίωμα σύνταξης μετά την 1.1.2015 λαμβάνουν τη λεγόμενη αναλογική σύνταξη με τα μειωμένα ποσοστά αναπλήρωσης ανά έτος και ο υπολογισμός των συντάξιμων αποδοχών θα γίνεται με βάση το σύνολο όλου του ασφαλιστικού βίου.

Αναλογικό ποσό σύνταξης ασφαλισμένων πριν από την 1.1.2010 Για όσους έχουν ασφαλιστεί για πρώτη φορά στην ασφάλιση οποιουδήποτε φορέα κύριας ασφάλισης ή το Δημόσιο ως και τις 31.12.2010 και θεμελιώνουν δικαίωμα σύνταξης μετά την 1.1.2015 η βασική σύνταξη υπολογίζεται αναλογικά με βάση τα έτη ασφάλισης πριν και μετά το 2010. Δηλαδή, οι μεταβατικές διατάξεις ορίζουν ότι το διάστημα πριν από το 2011 υπολογίζεται με βάση τους παλαιούς συντελεστές και το μετά με τους νέους.

Στις περιπτώσεις μειωμένης συνταξιοδότησης ισχύουν οι αντίστοιχες μειώσεις που ισχύουν για την κύρια σύνταξη, 6% ετησίως για τη μειωμένη σύνταξη γήρατος, τα αντίστοιχα ποσοστά των συντάξεων αναπηρίας και τα αντίστοιχα ποσοστά σύνταξης θανάτου.

Διαδοχική ασφάλιση
Αφορά θέματα διαδοχικής ασφάλισης και ο γενικός κανόνας με βάση τις διατάξεις είναι ότι, αν ο απονέμων οργανισμός είναι ταμείο μισθωτών, τότε η ρύθμιση έχει θετικό αντίκρισμα, ενώ αν είναι ταμείο αυτοαπασχολουμένων συμβαίνει το αντίθετο. Ορια ηλικίας συνταξιοδότησης και αναγνωρισμένοι χρόνοι Καθορίζονται τα νέα όρια συνταξιοδότησης και τα πλασματικά χρόνια που μπορεί να αναγνωρίσει ο ασφαλισμένος μετά το 2011 για να θεμελιώσει δικαίωμα και να προσαυξήσει τη σύνταξή του.

Αναπροσαρμογή συντάξεων και ορίων ηλικίας Προβλέπεται η δυνατότητα αναπροσαρμογής των συντάξεων (τόσο της βασικής όσο και της αναλογικής) ανάλογα με τη μεταβολή του Δείκτη Τιμών Καταναλωτή, του Ακαθάριστου Εθνικού Προϊόντος αλλά και των οικονομικών δυνατοτήτων του αντίστοιχου κατά περίπτωση ασφαλιστικού ταμείου.

Η διατύπωση αυτή αφήνει ανοιχτό παράθυρο όχι μόνο για το πάγωμα των συντάξεων αλλά και για ενδεχόμενη αρνητική αναπροσαρμογή τους βάσει των μελετών που θα εκπονεί ανά διετία η Εθνική Αναλογιστική Αρχή και τις οποίες θα επικυρώνει η Επιτροπή Οικονομικής Πολιτικής της Ευρωπαϊκής Ενωσης με αντικείμενο τη συνεχή παρακολούθηση της εξέλιξης της εθνικής συνταξιοδοτικής δαπάνης.

Με ειδικό νόμο μπορεί να ανακαθορίζονται οι συντάξεις με βάση το ύψος των δαπανών αυτών για τη βασική, την αναλογική και την επικουρική σύνταξη, προβαλλόμενο ως το έτος 2060 να μην υπερβαίνει το περιθώριο αύξησης των 2,5 ποσοστιαίων μονάδων του ΑΕΠ, με έτος αναφορά το 2009.

Θεσμοθετείται η σύνδεση των ορίων ηλικίας συνταξιοδότησης με το προσδόκιμο ζωής ανά δεκαετία, αρχής δεδομένης από το 2021, δηλαδή το όριο των 65 ετών είναι δυνατόν να αναπροσαρμοσθεί και από 1.1.2024 τα νέα όρια μπορούν να αναπροσαρμόζονται ανά τριετία.

Επικουρικές συντάξεις Μέχρι τέλους 2011 εκπονούνται από την Εθνική Αναλογιστική Αρχή μελέτες και καθορίζεται ανάλογα το ποσοστό αναπλήρωσης ύστερα από πρότασή της. Για ασφαλισμένους από 1.1.93 η ανώτατη επικουρική ορίζεται στο 20% των αποδοχών.

Απασχόληση συνταξιούχων Αφορά την απασχόληση των συνταξιούχων σε ιδιωτικό και δημόσιο τομέα και για πρώτη φορά τίθεται περιορισμό και στους αυτοαπασχολούμενους συνταξιούχους. Για όσους δεν έχουν συμπληρώσει το 55ο έτος της ηλικίας τους αναστέλλεται η καταβολή της σύνταξης και για αυτούς που το έχουν συμπληρώσει το ποσό της ακαθάριστης κύριας σύνταξης ή το άθροισμα των συντάξεων που υπερβαίνει τα τριάντα ημερομίσθια ανειδίκευτου εργάτη καταβάλλεται μειωμένο κατά 70%.

Προσαυξήσεις συντάξεων πέραν των 35 ετών Το ποσό της σύνταξης για όσους παραμένουν στην υπηρεσία μετά τη συμπλήρωση 35ετούς συντάξιμου χρόνου αυξάνεται κατά 2,5% για κάθε πλήρες έτος ασφάλισης ή 300 ημέρες υπηρεσίας πέραν του 35ου έτους μέχρι και του 37ου και για τα έτη 38, 39 και 40 κατά 3,5% για κάθε έτος παραμονής.

Προγράμματα εθελουσίας εξόδου Στην εθελουσία δεν αναγνωρίζεται από το Ταμείο τυχόν πλασματικός χρόνος. Αν ο εργοδότης θέτει κίνητρα εξόδου σε όσους έχουν θεμελιώσει δικαίωμα λήψης σύνταξης, το ποσό αυτό φορολογείται ως μπόνους και έχει αυξημένο φορολογικό συντελεστή. Ο φορολογικός νόμος στον οποίο αναφέρεται ισχύει από 23.4.2010.

Το Βήμα