Ασφαλιστικό: Τα 14 σημεία που πρέπει να προσέξετε

Ανατρέπονται τα ισχύοντα όρια ηλικίας συνταξιοδότησης και το ύψος των συντάξεων λόγω της αλλαγής στον τρόπο υπολογισμού τους.

Σύμφωνα με ΤΑ ΝΕΑ οι αλλαγές θα αρχίσουν από την 1.1.2011 ενώ από την 1.8.2010 θα ισχύσει ο νέος ΛΑΦΚΑ (εισφορά συνταξιούχων).

Τα 14 σημεία που πρέπει να προσέξετε:

1) Το 2015 όλοι θα συνταξιοδοτούνται σε ηλικία 60 ετών με 40 έτη ασφάλισης, στα οποία θα μπορούν να συνυπολογίσουν έως 7 πλασματικά έτη, ή στα 65 για πλήρη και στα 60 για μειωμένη με λιγότερα από 40 έτη ασφάλισης. Εξαίρεση αποτελούν οι απασχολούμενοι στα βαρέα και ανθυγιεινά επαγγέλματα οι οποίοι έως το 2017 θα μεταφερθούν στα 60 (από 55).

Από το 2011 αρχίζει η σταδιακή αύξηση των ορίων ηλικίας συνταξιοδότησης και των απαιτούμενων για συνταξιοδότηση ετών ασφάλισης. Υστερα από τις οριακές διορθώσεις που έγιναν στη Βουλή, για παράδειγμα, στο ΙΚΑ-ΕΤΑΜ θα απαιτούνται 10.800 ημέρες για την έξοδο, ενώ όριο ηλικίας μένει το 58ο έτος (αρχικά προβλέπονταν 11.100 ημέρες και το 59ο έτος).

Στα Ειδικά Ταμεία και στα Ταμεία Τύπου το 2011 θα απαιτούνται 36 έτη ασφάλισης και όριο της ηλικίας παραμένει το 58ο έτος. Μέχρι το 2015 η έξοδος θα γίνεται υποχρεωτικά με 40 έτη ασφάλισης και τη συμπλήρωση του 60ού έτους.

Για τους ασφαλισμένους με 37 έτη ασφάλισης, ανεξαρτήτως Ταμείου, διατηρείται το καθεστώς και το 2011, και τα απαιτούμενα έτη ασφάλισης αυξάνονται από το 2012 μέχρι να φτάσουν τα 40 έτη. Οι γυναίκες με 33,3 έτη ασφάλισης (10.000 ένσημα) θα μπορούν να βγουν με μειωμένη σύνταξη στο 56ο έτος (58ο ολόκληρη) το 2011.

Θα είναι η τελευταία χρονιά που επιτρέπεται κάτι τέτοιο, αφού στο μέλλον θα απαγορεύεται η έξοδος με μειωμένη σύνταξη και 10.000 ένσημα (φέτος το όριο είναι το 57ο για πλήρη και αναπροσαρμόζεται στο 58ο το 2011 κ.ο.κ. μέχρι το 60ό έτος) και τη συμπλήρωση 40 ετών ασφάλισης (νέο ασφαλιστικό καθεστώς). Εως το 2013 αυξάνονται και τα όρια για τις μητέρες ανηλίκων. Απαραίτητες είναι και οι παρακάτω διευκρινίσεις:

- Δεν θίγονται όσες έχουν 5.500 ημέρες ασφάλισης (18,3 συντάξιμα έτη) με ανήλικο έως 31-12-2010, οι οποίες μπορούν να συνταξιοδοτηθούν στο 50ό έτος για μειωμένη και στο 55ο για πλήρη.

- Επίσης δεν θίγονται όσοι έχουν 10.500 ημέρες ασφάλισης έως 31-12-2011 (παραμένει το 58ο έτος).

- Οσοι και όσες έχουν θεμελιώσει δικαίωμα σύνταξης μέχρι 31/12/2010 (Δημόσιο, ΔΕΚΟ κ.λπ.) δεν θίγονται από τις νέες διατάξεις. Για τα πρόσωπα αυτά θα εξακολουθήσουν να εφαρμόζονται οι ισχύουσες μέχρι τη δημοσίευση του νόμου διατάξεις που αφορούν τόσο τη θεμελίωση δικαιώματος σύνταξης όσο και τα όρια ηλικίας συνταξιοδότησης καθώς και τον υπολογισμό της σύνταξης.

2) Οι συντάξεις για την περίοδο ασφάλισης από 1/1/2011 θα υπολογίζονται με νέους, χαμηλούς συντελεστές, δηλαδή 2% σε όσα Ταμεία έχουν υψηλότερο συντελεστή (π.χ. πρώην ΤΕΒΕ, ΕΤΑΠ-ΜΜΕ κ.ά.). Από 1/1/2011 θα εφαρμόζονται και οι νέοι συντελεστές υπολογισμού της αναλογικής- ανταποδοτικής σύνταξης (0,80- 1,50 ανάλογα με τα έτη ασφάλισης) τόσο για τους πρωτοασφαλιζόμενους (στο σύνολο του εργασιακού βίου) όσο και για όσους συνταξιοδοτούνται από το 2015 και μετά (μεικτός τρόπος υπολογισμού).

3) Από την 1η Αυγούστου 2010 αρχίζει η παρακράτηση του νέου ΛΑΦΚΑ. Οι συντάξεις άνω των 1.400 ευρώ θα καταβάλλονται στους συνταξιούχους μειωμένες λόγω της εισφοράς αλληλεγγύης (κλιμακωτά 3% για σύνταξη 1.400-
1700 ευρώ, 4% από 1.700,01- 2.000 ευρώ, 5% από 2.000,01- 2.300 ευρώ, 6% από 2.300,01- 2.600 ευρώ, 7% από 2.600,01- 2.900 ευρώ, 8% από 2.900,01- 3.200 ευρώ, 9% από 3.200,01- 3.500 ευρώ και 10% για συντάξεις πάνω από 3.500,01 ευρώ).

4) Παρέχεται η δυνατότητα αναγνώρισης έως 4 ετών πλασματικού χρόνου ασφάλισης τόσο για τη θεμελίωση συνταξιοδοτικού δικαιώματος όσο και για την προσαύξηση της σύνταξης στα Ταμεία κύριας και επικουρικής ασφάλισης. Από το 2014 τα έτη θα είναι επτά, ενώ για την εξαγορά της στρατιωτικής θητείας η εισφορά (20% για ασφαλισμένο στον ιδιωτικό τομέα) θα υπολογίζεται με βάση τον (τρέχοντα) μισθό του προηγούμενου μήνα από την υποβολή της αίτησης, αλλά θα καταβάλλεται μειωμένο κατά 30% την περίοδο 2011 - 2014 και κατά 50% κατά τα επόμενα χρόνια. Τα 7 πλασματικά έτη θεωρούνται «αντίδοτο» στις μεγάλες ανατροπές που επιφέρει το νέο Ασφαλιστικό. Διευκρινίζεται ότι:

- Οσα πλασματικά έτη εξαγοράζονται θα είναι για την προσαύξηση της σύνταξης και όσα δεν εξαγοράζονται είναι για τη θεμελίωση συνταξιοδοτικού δικαιώματος.

- Χρήση των πλασματικών χρόνων έχουν τη δυνατότητα να κάνουν όσοι έχουν πάνω από 12 συντάξιμα πραγματικά χρόνια. Τα πλασματικά έτη δεν θα είναι μόνο για να συμπληρώσουν την 40ετία. Δηλαδή μπορούν να έχουν 20 έτη και να προσθέσουν έως 7 πλασματικά κ.ο.κ.

5) Το 2015 αρχίζει να ισχύει ο θεσμός της βασικής σύνταξης την οποία θα εγγυάται το κράτος για όλους τους πολίτες (πλην των Ταμείων ΕΤΑΑ και ΕΤΑΠ-ΜΜΕ που θα την καταβάλλουν από ίδιους πόρους). Το ύψος της βασικής- την οποία θα δικαιούνται ολόκληρη όσοι συνταξιοδοτούνται με πλήρη σύνταξη- έχει οριστεί στα 360 ευρώ για φέτος. Για να χορηγηθεί στους ανασφάλιστους θα ισχύουν σωρευτικά πλαφόν εισοδήματος στα 5.040 ευρώ το ατομικό και στα 10.080 ευρώ το οικογενειακό εισόδημα από οποιαδήποτε πηγή, η συμπλήρωση του 65ου έτους της ηλικίας και μόνιμη διαμονή 15 ετών μεταξύ 15ου και 65ου έτους ηλικίας.

6) Εξίσωση εντός τριών ετών (2011- 2013) των ορίων ηλικίας συνταξιοδότησης ανδρών- γυναικών στο Δημόσιο. Οι μητέρες ανηλίκων οι οποίες στα 25 χρόνια υπηρεσίας θεμελιώνουν δικαίωμα και στα 50 παίρνουν σύνταξη θίγονται περισσότερο αφού η ηλικία συνταξιοδότησης το έτος 2011 αυξάνεται στα 52, το 2012 στα 55 και το 2013 στα 65. Παρέχεται η δυνατότητα, στις μητέρες, αναγνώρισης πλασματικού χρόνου ασφάλισης έως 5 έτη ως εξής: για τα τρία πρώτα παιδιά- ένα έτος για το πρώτο παιδί και δύο έτη για καθένα από τα επόμενα. Η αύξηση από 5 έως και 15 έτη στην ηλικία συνταξιοδότησης των γυναικών και μητέρων ανηλίκων, από το 2011 έως το 2013, που απασχολούνται στο Δημόσιο, θεωρείται ακραία ανατροπή. Από τη ρύθμιση εξαιρούνται μόνο όσοι θεμελιώνουν δικαίωμα συνταξιοδότησης μέχρι τις 31.12.2010. Για τους νέους ασφαλισμένους που εντάχθηκαν μετά την 1.1.1993, έτσι κι αλλιώς, δεν αλλάζει τίποτε διότι έχουν ενιαίο όριο συνταξιοδότησης το 65ο έτος της ηλικίας. Οριστικά από τις επερχόμενες ανατροπές δεν θίγονται και όσοι έχουν 35ετία χωρίς όριο ηλικίας και έχουν προσληφθεί πριν από την 1.1.1983:

- Οσοι θεμελιώνουν έως τις 31.12.2010 συνταξιοδοτικό δικαίωμα (μητέρες με 15- 17,5 έτη, μητέρες με ανήλικο και 25ετία και τρίτεκνοι με 20ετία).

- Οι πριν από το 1983 ασφαλισμένοι (άνδρες και γυναίκες) με ειδικές μεταβατικές διατάξεις (εξάμηνα και έτη υπηρεσίας).

- Οι πριν από το 1983 έγγαμες με 24,5 έτη υπηρεσίας που έχουν θεμελιώσει σήμερα συνταξιοδοτικό δικαίωμα.

7) Ολοι οι προσλαμβανόμενοι για πρώτη φορά στο Δημόσιο από 1-1-2011 και μετά καθώς και οι στρατιωτικοί υπάγονται υποχρεωτικά και αυτοδίκαια στον κλάδο κύριας σύνταξης του ΙΚΑ.

8) Καθιερώνεται από 1-1-2015 και για τους ασφαλισμένους του Δημοσίου βασική και αναλογική σύνταξη, οι οποίες χορηγούνται με τους ίδιους όρους και προϋποθέσεις που ισχύουν και για τους ασφαλισμένους στους άλλους φορείς κοινωνικής ασφάλισης.

9) Θεσπίζεται εισφορά αλληλεγγύης (νέος ΛΑΦΚΑ) από 1.8.2010 για συντάξεις άνω των 1.400 ευρώ (κύρια σύνταξη) με κλιμάκωση από 3% έως 10%.

10) Για τους ένστολους με το νομοσχέδιο καταργείται η διάταξη της θεμελίωσης και καταβολής σύνταξης με τη συμπλήρωση 25 ετών πραγματικής συντάξιμης υπηρεσίας ενώ αυξάνονται με τη δημοσίευση του εν λόγω νόμου από 20 σε 25 τα έτη πραγματικής συντάξιμης υπηρεσίας, τα οποία απαιτούνται για τη θεμελίωση συνταξιοδοτικού δικαιώματος και καταβολής σύνταξης των στρατιωτικών που υπηρετούν σε ειδικές υπηρεσίες (π.χ. ιπτάμενοι, πυροτεχνουργοί, ΕΚΑΜ, ΤΕΕΜ, κ.λπ.). Οι μη έχοντες θεμελιώσει συνταξιοδοτικό δικαίωμα μέχρι 31-12-2014 και μέχρι τη δημοσίευση του νόμου υποχρεούνται να παραμείνουν στην ενεργό υπηρεσία οι μεν πρώτοι μέχρι να συμπληρώσουν 40 έτη πραγματικής συντάξιμης υπηρεσίας ή το 60ό έτος της ηλικίας τους και οι δε δεύτεροι 5 επιπλέον έτη, εφόσον έχουν υπηρετήσει 15 έτη στις ειδικές υπηρεσίες, ειδάλλως παραμένουν πέραν των 5 ετών και τα υπόλοιπα έτη που χρειάζονται για τη θεμελίωση δικαιώματος σύνταξης, σύμφωνα με τις διατάξεις που θα ισχύουν κάθε φορά (δηλαδή από 1 έως 15 έτη). Στους στρατιωτικούς αναγνωρίζεται μάχιμη πλασματική υπηρεσία πέντε ετών. Η αναγνώριση προϋποθέτει την καταβολή εισφορών για εργασία πέραν του πενθημέρου. Παράλληλα θα προσμετρώνται και τα έτη σπουδών σε ανώτατες σχολές. Εξάλλου προχθές προστέθηκε τροπολογία, σύμφωνα με την οποία ο συντάξιμος χρόνος του ένστολου προσωπικού (Αστυνομία, Λιμενικό, Πυροσβεστική) που έχει καταταγεί μέχρι 31-12-1995 και θεμελιώνει δικαίωμα σύνταξης από 1ης Ιανουαρίου 2015 και μετά προσαυξάνεται κατά τρία έτη με την καταβολή από τις προβλεπόμενες εισφοράς για τη συμπλήρωση 40 ετών συντάξιμης υπηρεσίας.

11) Εισοδηματικά και ηλικιακά κριτήρια θα τεθούν για τις άγαμες θυγατέρες άνω των 50 ετών, οι οποίες λαμβάνουν τη σύνταξη των γονέων τους. Οπως προβλέπεται, οι προϋποθέσεις οι οποίες θα πρέπει να συντρέχουν για τις ενήλικες άγαμες θυγατέρες που έλκουν το συνταξιοδοτικό τους δικαίωμα από γονείς που προσλήφθηκαν στο Δημόσιο μέχρι την 31η Δεκεμβρίου 1982 είναι, μεταξύ άλλων, οι εξής:

- Να μην έχουν μηνιαίο εισόδημα μεγαλύτερο από το κατώτατο όριο σύνταξης του Δημοσίου, όπως ισχύει κάθε φορά.

- Να μην έχουν ετήσιο φορολογητέο εισόδημα από οποιαδήποτε άλλη πηγή μεγαλύτερο από το καθοριζόμενο κατώτατο όριο.

- Να μη λαμβάνουν άλλη σύνταξη και να μην έχουν ασφαλιστεί για σύνταξη σε οποιονδήποτε ασφαλιστικό οργανισμό κύριας σύνταξης.

- Κατά την 31η Δεκεμβρίου 2010 να έχουν συμπληρώσει το πεντηκοστό έτος της ηλικίας τους. - Η σύνταξή τους δεν μπορεί να υπερβαίνει το διπλάσιο του κατώτατου ορίου σύνταξης του Δημοσίου όπως αυτό ισχύει κάθε φορά.

12) Προκειμένου να δικαιωθεί σύνταξη ο επιζών σύζυγος θα πρέπει να έχουν παρέλθει από την τέλεση του γάμου τρία έτη για τους υπαλλήλους του Δημοσίου και πέντε έτη για τους συνταξιούχους του Δημοσίου.

13) Επεκτείνονται και στο Δημόσιο οι περιορισμοί στο ποσό της σύνταξης των επιζώντων συζύγων, εκτός των αναπήρων, που λαμβάνουν και σύνταξη από οποιαδήποτε πηγή ή εργάζονται στον ιδιωτικό τομέα ή αυτοαπασχολούνται. Στις περιπτώσεις που στη σύνταξη συμμετέχουν ανάπηρα ή ανήλικα παιδιά ή παιδιά που σπουδάζουν, το ποσό που περικόπτεται από τη σύνταξη του επιζώντος συζύγου επιμερίζεται στα παιδιά σε ίσα μέρη. Ταυτόχρονα επεκτείνεται το δικαίωμα καταβολής δύο συντάξεων από το Δημόσιο, στους επιζώντες συζύγους που λαμβάνουν σύνταξη με βάση τις διατάξεις του Κώδικα και δικαιούνται και εξ ιδίου δικαιώματος σύνταξη από το Δημόσιο. Στην περίπτωση αυτή η μία εκ των δύο συντάξεων, κατόπιν επιλογής τους, καταβάλλεται μειωμένη κατά 75%, όπως ισχύει και για τους λοιπούς συνταξιούχους του Δημοσίου που ανήκουν στην ίδια κατηγορία.

14) Αυξάνεται το ποσοστό αναπλήρωσης με βάση το οποίο υπολογίζεται η προσαύξηση της σύνταξης για τα έτη υπηρεσίας πέραν του 35ου και μέχρι του 40ού για όσους έχουν προσληφθεί στο Δημόσιο μέχρι 31-12-1992.