Οι αλλαγές που περιλαμβάνει το νέο ασφαλιστικό νομοσχέδιο

Παρουσιάστηκε, σε συνέντευξη Τύπου, από τον υπουργό Εργασίας, κ. Ανδρέα Λοβέρδο, το νέο νομοσχέδιο για το ασφαλιστικό σύστημα. Ο υπουργός σημείωσε πως η κυβέρνηση υλοποιεί τις προεκλογικές της υποσχέσεις για διαρθρωτικές αλλαγές, ενώ έδωσε διευκρινήσεις στις ερωτήσεις που του τέθηκαν για το νέο ασφαλιστικό σύστημα.

Ο κ. Λοβέρδος τόνισε πως πλέον αποκλείονται οποιεσδήποτε παρεμβάσεις που θα δημιουργήσουν πρόβλημα επιβίωσης των ασφαλιστικών ταμείων. Το νέο νομοσχέδιο περιλαμβάνει, μεταξύ άλλων, τη συγχώνευση των ασφαλιστικών ταμείων και την επαναφορά εισφοράς τύπου ΛΑΦΚΑ.

Τι περιλαμβάνει

Αλλαγές στα όρια ηλικίας και στις συντάξεις φέρνει το ασφαλιστικό που εγκρίθηκε σήμερα το απόγευμα από το Υπουργικό και τα νέα είναι άσχημα για το σύνολο των εργαζομένων, καθώς σύμφωνα πλέον μετά το 2018 θα αποτελεί άθλο να πάρει κάποιος σύνταξη. Περισσότερα χρόνια εργασίας, μειώσεις συντάξεων, αλλά και μέτρα όπως η επιβολή του ΛΑΦΚΑ δημιουργούν ένα εκρηκτικό σκηνικό για τα λαϊκά στρώματα που βλέπουν την προοπτική συνταξιοδότησης όνειρο θερινής νυχτός.

Το νομοσχέδιο προβλέπει αλλαγές σε δόσεις για τον υπολογισμό των συντάξεων, περιορίζει την «έξοδο» πριν από το 60ό έτος και περιλαμβάνει στοχευμένα μέτρα για συγκεκριμένες ομάδες (π.χ. συνταξιούχους που εργάζονται, άγαμες θυγατέρες, δημοσίους υπαλλήλους με δύο δουλειές).

Με το νέο ασφαλιστικό καθιερώνονται δύο παράλληλοι τύποι σύνταξης:

Α) Η βασική σύνταξη που προκύπτει από το διαχωρισμό της δημόσιας συμμετοχής στην τριμερή χρηματοδότηση και ορίζεται στα 360 ευρώ μηνιαίως από το 2018. Αυτή η σύνταξη καλύπτει και τους ανασφάλιστους άνω των 65 ετών,

Β) Η αναλογική σύνταξη που προκύπτει από την αναλογική σχέση εισφορών και ασφαλιστικού βίου. Καταβάλλεται από τους ΦΚΑ με τη συνταξιοδότηση μαζί με τη βασική σύνταξη.

Όρια ηλικίας συνταξιοδότησης

Α) Το γενικό όριο συνταξιοδότηυσης παραμένει αμετάβλητο στα 65 έτη
Β) Αυστηροποιούνται και διευρύνονται οι "ποινές" για πρόωρη συνταξιοδότηση
Γ) Αυξάνονται κατά τις προβλέψεις προηγούμενων νόμων επιμέρους όρια συνταξιοδότησης ειδικών κατηγοριών
Δ) Καταργούνται τα προγράμματα εθελουσίας εξόδου
Ε) Εισάγεται από το 2020 μηχανισμός αυτόματης αναπροσαρμογής του γενικού ορίου ηλικίας με βάση το προσδόκιμο ζωής και κατά το 1/3 της μεταβολής αυτού ανά 10ετία.
 
Αναλυτικά οι κυριότερες διατάξεις του ασφαλιστικού νομοσχεδίου -το οποίο περιλαμβάνει περισσότερα από 60 άρθρα- είναι οι ακόλουθες:

1. Ο τρόπος υπολογισμού των συντάξεων σε όλα τα Ταμεία αλλάζει από την 1η Ιανουαρίου 2018. (Δείτε πως θα υπολογίσετε την σύνταξη σας)
 
2. Από την 1η Ιανουαρίου 2013 έως και τις 31 Δεκεμβρίου 2017 θα εφαρμοστεί ένα «μεταβατικό» σύστημα, με μείωση των συντελεστών υπολογισμού των συντάξεων. Συγκεκριμένα θα εφαρμοστεί «μοντέλο» ΙΚΑ, με τους συντελεστές να διαμορφώνονται σε όλα τα Ταμεία στο 2% (σήμερα σε ορισμένες περιπτώσεις φτάνουν έως και το 3,5%).
 
Η συγκεκριμένη διάταξη προβλέπει, μεταξύ άλλων, πως «για όσους θεμελιώνουν δικαίωμα σύνταξης από φορείς κύριας ασφάλισης ή το Δημόσιο μέχρι 31 Δεκεμβρίου 2017 ο υπολογισμός της σύνταξης για κάθε έτος ασφάλισης από το 2013 και μετά θα γίνεται με ποσοστά αναπλήρωσης 2%». Ωστόσο για όσους συνεχίσουν να εργάζονται και μετά τη συμπλήρωση 35ετίας και του 60ού έτους θα ισχύει αυξημένος συντελεστής 3,5% (η συγκεκριμένη διάταξη θα ισχύει μέχρι το 2018).
 
3. Οι επικουρικές συντάξεις θα αποφασίζονται ανάλογα με την οικονομική κατάσταση του ταμείου. Στο νομοσχέδιο προβλέπεται πως μέσα στο 2010 η Εθνική Αναλογιστική Αρχή θα εκπονήσει μελέτες για τη βιωσιμότητα του κάθε φορέα.
 
Στη συνέχεια -και πάντως εντός δύο μηνών- τα διοικητικά συμβούλια πρέπει να προτείνουν την αναπροσαρμογή των συντάξεων με βάση τα νέα οικονομικά δεδομένα. Στην αντίθετη περίπτωση τα ποσοστά θα καθοριστούν με απόφαση του υπουργείου Εργασίας. Ουσιαστικά αναμένεται να υπάρξει σημαντική μείωση στις επικουρικές συντάξεις, με δεδομένη την άσχημη οικονομική κατάσταση των περισσότερων ασφαλιστικών φορέων.
 
4. Η ειδική εισφορά στις υψηλές συντάξεις -πρόκειται για ένα νέο ΛΑΦΚΑ- θα ισχύσει από την 1η Αυγούστου. Η εισφορά αυτή θα επιβάλλεται σε συντάξεις άνω των 1.400 ευρώ. Σύμφωνα με τελευταίες πληροφορίες, οι συντελεστές θα είναι χαμηλότεροι απ’ ότι αρχικά είχε υπολογιστεί και αναμένεται να διαμορφώνονται στο 3%, 5% και 7%.
 
5. Οι δημόσιοι υπάλληλοι θα συνταξιοδοτούνται με 35ετία στο 60ό έτος της ηλικίας τους (σήμερα ισχύει το 58ο έτος). Στο νομοσχέδιο προβλέπεται πως η αύξηση θα είναι ένα εξάμηνο το έτος. Επίσης, από 01/01/2013 οι δημόσιοι υπάλληλοι θα ενταχθούν στο ΙΚΑ.
 
6. Το καθεστώς για την απασχόληση των συνταξιούχων, είτε προέρχονται από το Δημόσιο είτε από τον ιδιωτικό τομέα, θα είναι ενιαίο.
 
Το συγκεκριμένο άρθρο του νομοσχεδίου προβλέπει πως για όσους είναι κάτω των 55 ετών αναστέλλεται η καταβολή της σύνταξης. Σε όσους είναι άνω των 55 ετών «το ποσό της κύριας σύνταξης που ξεπερνά τα 30 ημερομίσθια του ανειδίκευτου εργάτη καταβάλλεται μειωμένο κατά 70%».
 
7. Η καταβολή σύνταξης από το Δημόσιο στις άγαμες θυγατέρες καταργείται, με εξαίρεση τις περιπτώσεις που υπάρχει αναπηρία. Πάντως οι συντάξεις που ήδη καταβάλλονται δεν πρόκειται να επηρεαστούν.
 
8. Οι συντελεστές για τη διαδοχική ασφάλιση αλλάζουν από το 2011. Συγκεκριμένα για όσους καλύπτονται από τουλάχιστον δύο Ταμεία στο νομοσχέδιο προβλέπεται «ένας συντελεστής ωρίμανσης της τάξης του 0,06%».
 
9. Οι δημόσιοι υπάλληλοι και οι ελεύθεροι επαγγελματίες (γιατροί, μηχανικοί και δικηγόροι), εφόσον έχουν και άλλη δουλειά, πρέπει να πληρώνουν εισφορές σε δύο Ταμεία. Υπολογίζεται πως το μέτρο αφορά περίπου 100.000 άτομα, που ξεκίνησαν να εργάζονται πριν από το 1993 και μέχρι σήμερα πλήρωναν εισφορές σε ένα μόνο Ταμείο.
 
10. Η σύνταξη μειώνεται κατά 6% για κάθε έτος πρόωρης αποχώρησης από τον δημόσιο τομέα (σήμερα το «πέναλτι» είναι 4,5% τον χρόνο). Το μέτρο θα εφαρμοστεί το 2011, ενώ ανάλογη ρύθμιση ισχύει ήδη στον ιδιωτικό τομέα. Αυτό πρακτικά σημαίνει πως όποιος συνταξιοδοτείται πέντε χρόνια νωρίτερα θα βλέπει τη σύνταξή του να μειώνεται κατά 30%.
 
11. Η λίστα με τα βαρέα και ανθυγιεινά επαγγέλματα θα περιοριστεί και για τον σκοπό αυτό θα υπάρξει πόρισμα. Οι αλλαγές θα αφορούν όσους ασφαλιστούν για πρώτη φορά μετά την 1η Ιουλίου 2011.
 
Σημειώνεται πως σε όσα επαγγέλματα εξαιρεθούν από τη λίστα, τα όρια ηλικίας θα αυξηθούν από 5 έως 7 χρόνια και θα μειωθούν οι μισθοί και οι συντάξεις (καθώς θα καταργηθεί το ειδικό επίδομα).
 
12. Το καθεστώς των αναπηρικών συντάξεων αλλάζει από την 1η Ιανουαρίου 2011, με στόχο να περιοριστούν φαινόμενα συντάξεων - «μαϊμού».
 
Στο νομοσχέδιο προβλέπεται η δημιουργία Κέντρου Πιστοποίησης Αναπηρίας, με παράλληλη κατάργηση όλων των επιτροπών που ισχύουν σήμερα. Παράλληλα θα καθιερωθούν ενιαία ποσοστά αναπηρίας, που θα ισχύουν σε όλα τα Ταμεία.
 
13. Καθιερώνονται κουπόνια για την αμοιβή όσων εργάζονται σε οικιακές ή αγροτικές εργασίες. Η σχετική ρύθμιση θα τεθεί σε ισχύ από την 1η Ιανουαρίου 2011.
 
14. Τα Ταμεία μέχρι το 2018 θα είναι μόνο τρία: το ΙΚΑ για όλους τους μισθωτούς, ο ΟΑΕΕ για τους αυτοαπασχολούμενους και ο ΟΓΑ για τους αγρότες.
 
Σημειώνεται πως από το 2013 όλοι οι νέοι δημόσιοι υπάλληλοι θα υπάγονται στο ΙΚΑ. Ωστόσο θα συνεχίσουν να ασφαλίζονται κανονικά στο επικουρικό και στο μετοχικό ταμείο του Δημοσίου.
 
15. Διατηρείται το ανώτατο πλαφόν στις συντάξεις, που διαμορφώνεται στα 2.773 ευρώ.
 
16. Η σύνταξη διακόπτεται ή περιορίζεται σε επιζώντες δικαιούχους, όταν μετά την πάροδο της τριετίας από την ημερομηνία θανάτου του συζύγου ο επιζών εργάζεται ή λαμβάνει σύνταξη απ’ οποιαδήποτε άλλη πηγή.
 
Σε αυτή την περίπτωση η σύνταξη περιορίζεται στο 50% μέχρι τη συμπλήρωση του 65ου έτους, οπότε θα λαμβάνει το 75% της σύνταξης του αποθανόντος.
 
Σημειώνεται πως κανονικά θα εφαρμοστούν οι διατάξεις του νόμου Πετραλιά, που αυξάνουν τα όρια ηλικίας για τη συνταξιοδότηση των γυναικών με ανήλικα παιδιά. Η αύξηση του ορίου ηλικίας αφορά τις ασφαλισμένες στο ΙΚΑ, στα ειδικά ταμεία μισθωτών και στους φορείς του Τύπου.
 
Με βάση τον νόμο, το όριο ηλικίας για τη συνταξιοδότηση πάει από το 50ό στο 55ο έτος της ηλικίας (η αύξηση είναι 12 μήνες τον χρόνο).