Το άνοιγμα της αγοράς φορτηγών την… έκλεισε τελειωτικά

Αμφιλεγόμενης αποτελεσματικότητας είναι η «μεταρρύθμιση» που ανακοίνωσε η κυβέρνηση όσον αφορά στο υποτιθέμενο άνοιγμα του κλάδου των Φορτηγών Δημόσιας Χρήσης (ΦΔΧ). Πολλά ερωτήματα προκάλεσε από την πρώτη στιγμή το γεγονός ότι κανείς από τους ενδιαφερομένους –επαγγελματίες του κλάδου– δεν φάνηκε να διαμαρτύρεται για τις «πρωτοβουλίες», σε αντίθεση με ό, τι συνέβαινε σε ανάλογες περιπτώσεις κατά το παρελθόν, όταν οποιαδήποτε νύξη για άνοιγμα του κλάδου πυροδοτούσε μακροχρόνιες κινητοποιήσεις, οδηγώντας σε παράλυση την αγορά.

Η εξήγηση δεν βρίσκεται στο γεγονός ότι το σχετικό νομοσχέδιο βρίσκεται σε δημόσια διαβούλευση, αλλά στο ότι το κόστος της άδειας ενός ΦΔΧ θα εξακολουθήσει να παραμένει στα ίδια υψηλά επίπεδα με την προ «απελευθέρωσης» εποχή. Ειδικότερα, οι ενδιαφερόμενες μεταφορικές εταιρείες που επιθυμούν να λάβουν άδεια ΦΔΧ θα πρέπει να καταβάλλουν στο Δημόσιο εφ’ άπαξ ποσό το οποίο θα είναι σχεδόν ανάλογο με το κόστος της σημερινής άδειας, όπως έχει διαμορφωθεί στην ελεύθερη αγορά. Ως γνωστόν, η άτυπη υπεραξία που έχει επιβληθεί στις παλιές άδειες, λόγω της μη έκδοσης νέων, έχει οδηγήσει το κόστος τους να κυμαίνεται από 30.000 έως και 250.000 ευρώ για τα βυτία υγρών καυσίμων (ποσά τα οποία τροποποιούνται, όμως, καθημερινά).

Με το νέο καθεστώς, το κόστος έκδοσης νέας άδειας θα κυμαίνεται από 16.000 (για φορτηγό 3 τόνων) έως 192.000 ευρώ για βυτία υγρών καυσίμων. Κατ’ αυτόν τον τρόπο, όμως, μπορεί να ικανοποιείται το πάγιο αίτημα των ιδιοκτητών για διασφάλιση της περιουσίας τους, ωστόσο, όπως επισημαίνουν ακόμη και κύκλοι της αγοράς, μια τέτοια κατάσταση δεν συνιστά ουσιαστική απελευθέρωση, καθώς συντηρείται η άτυπη υπεραξία του κόστους των υφιστάμενων αδειών. Στην πράξη, νομιμοποιείται ουσιαστικά η υπεραξία αυτή, η οποία θα υπολογίζεται από την ειδική εκτιμητική επιτροπή του υπουργείου Υποδομών. Η ηγεσία του τελευταίου, όπως φαίνεται, δεν ήθελε να έρθει σε σύγκρουση με τον κλάδο, παρά το γεγονός ότι η Ε. Ε. πιέζει για την κατάργηση του κλειστού χαρακτήρα του κλάδου.

Βλέπουν εξορθολογισμό

Τι απαντούν από την κυβέρνηση; Οτι εντός της τριετίας, το κόστος χορήγησης άδειας ΦΔΧ θα έχει εξορθολογιστεί. Συγκεκριμένα, στο νομοσχέδιο προβλέπεται ότι μετά την παρέλευση διετίας από την ισχύ του νόμου, οι εκάστοτε υπουργοί Υποδομών και Οικονομικών θα διατηρούν το δικαίωμα αναπροσαρμογής του ύψους της εφ’ άπαξ ειδικής εισφοράς υπέρ του Δημοσίου για τη χορήγηση άδειας. Οπως υποστηρίζεται αρμοδίως, κατ’ αυτόν τον τρόπο η αγορά σταδιακά θα ρυθμιστεί και θα αρχίσει η μείωση τιμών των αδειών.

Ωστόσο, θεωρείται αβέβαιο εάν υπό την παρούσα δημοσιονομική συγκυρία η κυβέρνηση θα επιλέξει να περιορίσει το κόστος χορήγησης άδειας, δεδομένου ότι αυτό θα σημάνει περιορισμό ενός εσόδου το οποίο δεν είναι ευκαταφρόνητο. Παράλληλα, με δεδομένο ότι η ελληνική αγορά χαρακτηρίζεται από έντονες στρεβλώσεις, οι πιθανότητες «αυτορρύθμισης» του κλάδου είναι περιορισμένες. Εκπρόσωποι του κλάδου, από την άλλη, επισημαίνουν ότι με τις τιμές που έχουν οριστεί στο νομοσχέδιο θα πέσουν στην πράξη οι τιμές των υφιστάμενων αδειών. «Γιατί να πάω να αγοράσω άδεια από το Δημόσιο και όχι από την ελεύθερη αγορά, η οποία θα μου τη δίνει σε χαμηλότερη τιμή;», αναρωτιέται ο κ. Δ. Κολλιτσάκης, ιδιοκτήτης φορτηγού, που εξηγεί ότι κάθε κάτοχος άδειας που θα θελήσει να την πουλήσει απλώς θα μειώσει λίγο την τιμή. «Ωστόσο, η πώληση άδειας σε τιμή χαμηλότερη από αυτήν που ορίζει το υπουργείο Υποδομών δεν θα μπορεί να δικαιολογηθεί φορολογικά, καθώς, με βάση τον λογιστικό πλέον προσδιορισμό του εισοδήματος, δεν θα μπορεί ένας πρώην κάτοχος άδειας να ισχυρίζεται ότι πούλησε την άδειά του σε τιμή χαμηλότερη από αυτήν που ορίζεται από την εκτιμητική επιτροπή», υποστηρίζει ο κ. Κολλιτσάκης.

Ανταγωνιστικό κόμιστρο

Σύμφωνα με την ευρωπαϊκή εμπειρία, η απελευθέρωση του κομίστρου έχει συμβάλει σε άλλες χώρες στην αύξηση της ανταγωνιστικότητας και οδήγησε σε μείωση των τιμών από 15% έως 25%, ενώ παρατηρήθηκε ενίσχυση της απασχόλησης του κλάδου ακόμη και κατά 20%. Σήμερα, στην Ελλάδα, ο κλάδος μετράει 110.000 απασχολουμένους. Στην πράξη, με το αυξημένο κόστος έκδοσης άδειας, που ακολουθεί την αξία των υφιστάμενων αδειών, δεν είναι εύκολο κανείς να θεωρήσει ότι η αγορά θα είναι πλέον ανοιχτή. Αποτέλεσμα θα είναι να ελλοχεύει ο κίνδυνος ανατιμήσεών της και να λειτουργεί υπό ουσιαστικά «κλειστές» συνθήκες με απελευθερωμένο κόμιστρο.

Σύμφωνα με παλαιότερη μελέτη του ΙΟΒΕ, ενδεχόμενο πραγματικό άνοιγμα του κλάδου θα είχε ως αποτέλεσμα την υποχώρηση κατά 2,5% ετησίως του κομίστρου και σημαντική αύξηση του αριθμού των επιχειρήσεων. Παράλληλα, η μελέτη προέβλεπε ώθηση της απασχόλησης κατά 4% ετησίως και της παραγωγικότητας κατά 2,5%, λόγω της βελτίωσης της ποιότητας των παρεχομένων υπηρεσιών. Το κόστος της ελεγχόμενης αγοράς υπολογίζεται ότι ανέρχεται αυτή τη στιγμή στο 0,5% του ΑΕΠ.

Η Καθημερινή