Οι επιχειρήσεις κρύβουν κέρδη και γλιτώνουν φόρους

Σε πρόβλημα εξελίσσεται για τα δημόσια έσοδα και την προσπάθεια δημοσιονομικής εξυγίανσης η απόφαση της κυβέρνησης να επιβάλει φορολόγηση των μερισμάτων με συντελεστή 40% για τα φυσικά πρόσωπα. Ο λόγος είναι ότι ήδη από την περσινή χρήση οι επιχειρήσεις επέλεξαν να μην διανείμουν κέρδη.

Με την ολοκλήρωση της δημοσίευσης των λογιστικών καταστάσεων 2009 για τις εισηγμένες επιχειρήσεις έγινε ορατό ότι σειρά επιχειρήσεων προτίμησε να ενισχύσει τα ίδια κεφάλαιά τους και τα στοιχεία του ισολογισμού τους από το να διανείμουν κέρδη. Επιλογή που από μια πρώτη ανάγνωση στερεί από τα δημόσια έσοδα αρκετά εκατ. ευρώ. Αρκετές εισηγμένες επιχειρήσεις, επικαλούμενες την ιδιαίτερα δυσχερή μακροοικονομική συγκυρία, επέλεξαν, το τελευταίο δίμηνο της περσινής χρονιάς, να σχηματίσουν σημαντικά υψηλότερες προβλέψεις (χρήματα που μπαίνουν στην άκρη για να καλυφθούν απώλειες από τη μη είσπραξη εσόδων) ή να προχωρήσουν σε υψηλότερες αποσβέσεις παγίων και άυλων στοιχείων.

Μόνο οι τέσσερις μεγάλες ελληνικές τράπεζες (Εθνική, Alpha Bank, EFG Eurobank, Πειραιώς) σχημάτισαν, στο τελευταίο τρίμηνο του 2009, 150 εκατ. ευρώ περισσότερες προβλέψεις, σε σχέση με το αμέσως προηγούμενο τρίμηνο. Δηλαδή, οι αθροιστικές προβλέψεις τους ανήλθαν στο δ' τρίμηνο του 2009 στα 987 εκατ. ευρώ, έναντι 837 εκατ. ευρώ στο γ' τρίμηνο του 2009.

Πάνω από 210 εκατ. ευρώ

Συνολικά οι τράπεζες εκτιμάται ότι στους τελευταίους τρεις μήνες της περσινής χρονιάς σχημάτισαν επιπλέον προβλέψεις άνω των 210 εκατ. ευρώ, σε σχέση με το αμέσως προηγούμενο τρίμηνο. Παρ' ότι ο σχηματισμός επιπλέον προβλέψεων είναι, εν πολλοίς, δικαιολογημένος καθώς η επιδεινούμενη ύφεση εκτιμάται ότι θα αυξήσει τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια στην Ελλάδα στο 12% με 13% των συνολικών χορηγήσεων, έπαιξε, σύμφωνα με αναλυτές, ρόλο και η συγκυρία.

Οι τράπεζες απαγορεύεται -και φέτος- να διανείμουν μέρισμα επειδή έχουν πάρει βοήθεια από το Δημόσιο, ενώ το ξέσπασμα της δημοσιονομικής κρίσης «πάγωσε» κάθε επενδυτική προσδοκία στο Χ.Α., με αποτέλεσμα να μην έχει νόημα αν επιδείκνυαν υψηλότερα κέρδη το 2009.

Οι επιχειρήσεις από τους υπόλοιπους κλάδους «θυμήθηκαν» πέρσι σειρά ενεργειών που έπρεπε να κάνουν κάθε χρήση, ή σε τουλάχιστον τακτά χρονικά διαστήματα, για να θωρακίζουν τους ισολογισμούς τους. Οι ασφαλιστικές σχημάτισαν σημαντικά υψηλότερες προβλέψεις, σε σχέση με τα προηγούμενα χρόνια. Αφορμή αποτέλεσε η έναρξη ισχύος, από το 2011, του κανονισμού Solvency ΙΙ που επιβάλλει ενίσχυση αποθεματικών και φέρνει ανατροπές στην αποτίμηση του χαρτοφυλακίου επενδύσεων.

Οι κλινικές «θυμήθηκαν» πρώτη φορά τις τεράστιου ύψους αγωγές που έχουν ασκηθεί από ασθενείς εναντίον ιατρών τους και άμεσα ή έμμεσα βαρύνουν και τις ίδιες και σχημάτισαν προβλέψεις άνω των 10 εκατ. ευρώ για τυχόν αποζημιώσεις που θα κληθούν να καταβάλουν. Με δεδομένο ότι η εξασφάλιση έναντι ιατρικών λαθών ( mall practice) αποτελεί διαδεδομένη πρακτική, κυρίως στις ΗΠΑ και δευτερευόντως στην Ευρώπη, ο συνηθέστερος τρόπος είναι η σύναψη ασφαλιστηρίων συμβολαίων. Τρόπο που στην Ελλάδα από τις εισηγμένες ακολούθησε μόνο το «Υγεία».

Η πρωτοτυπία των επιχειρήσεων, στην προσπάθειά τους να ενισχύσουν τον ισολογισμό τους και να μειώσουν τα προς φορολογία κέρδη, δεν σταμάτησε, όμως, εδώ. Εμποροβιομηχανικές επιχειρήσεις αποφάσισαν να ομογενοποιήσουν τους συντελεστές αποσβέσεων, με αποτέλεσμα στους τελευταίους τρεις μήνες της περσινής χρονιάς να σχηματίσουν έως και 80% υψηλότερες αποσβέσεις σε σχέση με τα προηγούμενα τρίμηνα. Υπολογίζεται ότι εντός του 2009 οι εισηγμένες μόνο σχημάτισαν υψηλότερες αποσβέσεις άνω των 150 εκατ. ευρώ, σε σχέση με το 2008.

Μια άλλη μέθοδος ισχυροποίησης του ισολογισμού και αποφυγής εμφάνισης υψηλών κερδών ήταν οι απομειώσεις υπεραξίας θυγατρικών που έχουν εξαγορασθεί. Πάνω από 70 εκατ. ευρώ ζημιές από αποτίμηση θυγατρικών πήραν πέρσι μόνο οι εισηγμένες, επιβαρύνοντας ισόποσα τα κέρδη τους, ενώ αντίθετα, πέρσι, στη χρηματοοικονομική κρίση ήταν πολύ πιο φειδωλές. Η προσπάθεια μείωσης της φορολογητέας ύλης έφθασε έως και στη διαγραφή αναβαλλόμενων φορολογικών απαιτήσεων, πρακτική στην οποία προσφεύγουν σπανιότατα οι επιχειρήσεις.

E-Net