Έμεση καταγγελία Τρισέ για του οίκους αξιολόγησης

Ο πρόεδρος της ΕΚΤ Ζαν Κλοντ Τρισέ, σε απάντησή του στον ευρωβουλευτή του ΣΥΡΙΖΑ Νίκο Χούνη μιλάει για ανεπάρκειες σε σχέση με τη δραστηριότητα των οργανισμών αξιολόγησης της πιστοληπτικής ικανότητας

Στην ερώτησή του προς τον πρόεδρο της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, ο Έλληνας ευρωβουλευτής, αφού σημείωνε ότι "τα όργανα της ΕΕ και η ΕΚΤ έδωσαν σημαντική ώθηση στο κύρος και στα κέρδη αυτών των εταιρειών, αφού με θεσμικό τρόπο αναγνώρισαν τις αξιολογήσεις τους ακόμα και για τις οικονομίες των κρατών μελών", ζητούσε να πάψουν "οι οίκοι αξιολόγησης, που αποδείχτηκαν απολύτως αναξιόπιστοι στην οικονομική κρίση και οι οποίοι συμμετέχουν στο όργιο κερδοσκοπίας σε βάρος της Ελλάδας και του ευρωπαϊκού Νότου, να είναι οι επίσημοι κριτές και αξιολογητές των κρατών μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης".

Στην απάντηση του, ο κ. Τρισέ αναγνωρίζει μεταξύ άλλων ότι "τα γεγονότα μετά την εκδήλωση της αναταραχής στις χρηματοπιστωτικές αγορές τον Αύγουστο του 2007 κατέδειξαν ότι υπήρξαν ανεπάρκειες σε σχέση με τις δραστηριότητες αξιολόγησης της πιστοληπτικής ικανότητας εκ μέρους των εν λόγω οργανισμών".

Παράλληλα, επισημαίνει πως "οι πιστοληπτικές διαβαθμίσεις δεν είναι το μόνο κριτήριο το οποίο λαμβάνουν υπόψη οι επενδυτές κατά την τιμολόγηση των χρεογράφων". Σύμφωνα με τον κ. Τρισέ, κι άλλοι παράγοντες παίζουν ρόλο, όπως "οι διαφορές ρευστότητας στις δευτερογενείς αγορές για ομόλογα που εκδίδονται από συγκεκριμένες κυβερνήσεις ή οι διαφορετικές αντιλήψεις των επενδυτών ως προς τον πιστωτικό κίνδυνο που παρουσιάζουν μεμονωμένες χώρες".

Η πλήρης απάντηση του προέδρου της ΕΚΤ έχει ως εξής:

"Αγαπητέ κύριε Χουντή,

Σας ευχαριστώ για την επιστολή σας όπου εκφράζετε την ανησυχία σας σχετικά με τον ρόλο των οργανισμών αξιολόγησης της πιστοληπτικής ικανότητας, την οποία μου διαβίβασε η κα Bowles, πρόεδρος της Επιτροπής Οικονομικής και Νομισματικής Πολιτικής, στις 15 Φεβρουαρίου 2010.

Όσον αφορά τον ρόλο που διαδραματίζουν οι οργανισμοί αξιολόγησης της πιστοληπτικής ικανότητας στην οικονομία, οι δραστηριότητες τους θα πρέπει να συμβάλλουν στην άμβλυνση των αποκαλούμενων προβλημάτων αντιπροσώπευσης (principal-agent problems) που απορρέουν από την ασύμμετρη πληροφόρηση μεταξύ εκδοτών και επενδυτών. Επιπλέον, οι εν λόγω οργανισμοί μπορούν να επωφεληθούν από οικονομίες κλίμακας, εφόσον η συλλογή και η επεξεργασία των πληροφοριών στις οποίες βασίζονται οι πιστοληπτικές διαβαθμίσεις γίνονται σε ευρεία κλίμακα, και ως εκ τούτου συμβάλλουν στην αποτελεσματική λειτουργία της αγοράς.

Εν προκειμένω, η επιστολή σας εγείρει ορισμένα σημαντικά θέματα. Τα γεγονότα μετά την εκδήλωση της αναταραχής στις χρηματοπιστωτικές αγορές τον Αύγουστο του 2007 κατέδειξαν ότι υπήρξαν ανεπάρκειες σε σχέση με τις δραστηριότητες αξιολόγησης της πιστοληπτικής ικανότητας εκ μέρους των εν λόγω οργανισμών, γεγονός που υπονόμευσε την εμπιστοσύνη των αγορών.

Με δεδομένη την σημασία των οργανισμών αξιολόγησης της πιστοληπτικής ικανότητας για την εμπιστοσύνη των αγορών και τη χρηματοπιστωτική σταθερότητα εν γένει, η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (ΕΚΤ) και το Ευρωσύστημα υποστηρίζουν τις εργασίες ευρωπαϊκών και διεθνών φορέων με σκοπό την αναθεώρηση του κανονιστικού πλαισίου που διέπει τους εν λόγω οργανισμούς, έπειτα από τη συμφωνία που επιτεύχθηκε κατά τη σύνοδο των υπουργών οικονομικών και των διοικητών κεντρικών τραπεζών των χωρών της Ομάδας των 20 στις 14 Μαρτίου 2009 σχετικά με την υπαγωγή σε κανονιστική εποπτεία όλων των οργανισμών αξιολόγησης της πιστοληπτικής ικανότητας των οποίων οι πιστοληπτικές διαβαθμίσεις χρησιμοποιούνται για κανονιστικούς σκοπούς καθώς και με τη διασφάλιση της συμμόρφωσης με τον κώδικα της Διεθνούς Οργάνωσης Επιτροπών Εποπτείας Χρηματιστηρίων (IOSCO).

Στο πλαίσιο αυτό, η ΕΚΤ, όταν κλήθηκε να γνωμοδοτήσει σχετικά με την πρόταση κανονισμού που υπέβαλε η Επιτροπή, υπογράμμισε ότι οι κανονιστικές πρωτοβουλίες σε αυτόν τον τομέα θα πρέπει να αποσκοπούν στην αύξηση του βαθμού διαφάνειας κατά την έκδοση και την παρακολούθηση των πιστοληπτικών διαβαθμίσεων, στην εξασφάλιση ότι η διαδικασία αξιολόγησης πληροί επαρκή πρότυπα ποιότητας και ακεραιότητας και στη διαφύλαξη της ακεραιότητας και ανεξαρτησίας των οργανισμών αξιολόγησης.

Ο κανονισμός (ΕΚ) αριθ. 1060/2009 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου για τους οργανισμούς αξιολόγησης της πιστοληπτικής ικανότητας που εκδόθηκε στις 16 Σεπτεμβρίου 2009 θεσπίζει ένα νέο περιεκτικό κανονιστικό πλαίσιο της ΕΕ όσον αφορά τις δραστηριότητες των οργανισμών αξιολόγησης της πιστοληπτικής ικανότητας σύμφωνα με τους προαναφερόμενους στόχους, καθώς και την άσκηση δραστηριοτήτων εποπτείας από εθνικές αρμόδιες αρχές. Ωστόσο, ο κανονισμός διευκρινίζει ρητώς ότι δεν δημιουργεί υποχρέωση αξιολόγησης χρηματοπιστωτικών μέσων ή των οικονομικών υποχρεώσεων.

Τέλος, θα ήθελα να τονίσω το γεγονός ότι οι πιστοληπτικές διαβαθμίσεις δεν είναι το μόνο κριτήριο το οποίο λαμβάνουν υπόψη οι επενδυτές κατά την τιμολόγηση των χρεογράφων. Και άλλοι παράγοντες παίζουν ρόλο, όπως οι διαφορές ρευστότητας στις δευτερογενείς αγορές για ομόλογα που εκδίδονται από συγκεκριμένες κυβερνήσεις ή οι διαφορετικές αντιλήψεις των επενδυτών ως προς τον πιστωτικό κίνδυνο που παρουσιάζουν μεμονωμένες χώρες".