Τα τεκμήρια δαπανών διαβίωσης

Για τον προσδιορισμό της συνολικτήσιας τεκμαρτής δαπάνης του φορολογουμένου, της συζύγου του και των προσώπων που συνοικούν και τον βαρύνουν, με βάση τα τεκμήρια διαβίωσης, λαμβάνονται υπόψη, σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 16 του ΚΦΕ, τα εξής στοιχεία:

* Το ετήσιο τεκμαρτό μίσθωμα της κύριας κατοικίας εμβαδού πάνω από 200 τ.μ.

* Το ετήσιο τεκμαρτό μίσθωμα της δευτερεύουσας κατοικίας εμβαδού πάνω από 150 τ.μ. * Η ετήσια τεκμαρτή δαπάνη συντήρησης και κυκλοφορίας επιβατικού αυτοκινήτου ΙΧ.

* Η ετήσια τεκμαρτή δαπάνη σκαφών αναψυχής ΙΧ.

* Η ετήσια τεκμαρτή δαπάνη για αεροσκάφη και ελικόπτερα.

* Η ετήσια τεκμαρτή δαπάνη με βάση την επιφάνεια της δεξαμενής κολύμβησης.

Το ύψος της τεκμαρτής δαπάνης καθενός στοιχείου από τα πιο πάνω προσδιορίζεται με ειδικό τρόπο.

Ενδείξεις 206-708: Το τεκμήριο κύριας και δευτερεύουσας κατοικίας
Με τη συμπλήρωση των ενδείξεων αυτών θα προσδιοριστεί το τεκμαρτό ετήσιο μίσθωμα της κύριας ιδιόκτητης ή μισθούμενης κατοικίας πάνω από 200 τ.μ., καθώς και το τεκμαρτό μίσθωμα μιας δευτερεύουσας κατοικίας πάνω από 150 τ.μ. ή περισσότερων της μιας δευτερευουσών κατοικιών, ανεξαρτήτως τ.μ., εφόσον το άθροισμα του εμβαδού τους υπερβαίνει τα 150 τ.μ.

Το τεκμήριο κύριας κατοικίας
Σύμφωνα με τη διάταξη της περ. α Δ της παρ.

1 του άρθρου 16 του ΚΦΕ, αποτελεί τεκμήριο δαπάνης διαβίωσης το ετήσιο τεκμαρτό μίσθωμα για ιδιοκατοικούμενη ή μισθωμένη κύρια κατοικία άνω των 200 τ.μ., το οποίο πολλαπλασιάζεται με τον συντελεστή 2. Αν η κύρια κατοικία άνω των 200 τ.μ. ιδιοκατοικείται, το τεκμαρτό μίσθωμα βρίσκεται με βάση τη διαδικασία που ορίζεται στην παρ. 2 του άρθρου 22 του ΚΦΕ, δηλαδή χρησιμοποιείται η μέθοδος υπολογισμού του τεκμαρτού μισθώματος, η οποία χρησιμοποιείτο για την εύρεση του τεκμαρτού μισθώματος της ιδιοκατοικούμενης κύριας κατοικίας, για την επιβολή του φόρου ιδιοκατοίκησης.

Σύμφωνα με τη διάταξη αυτή, σε περίπτωση που η οικοδομή κατοικήθηκε από τον ιδιοκτήτη, το ετήσιο ακαθάριστο εισόδημα αυτής δεν μπορεί να είναι κατώτερο από 3,5% της αξίας της οικοδομής, η οποία προσδιορίζεται από το γινόμενο των εξής παραγόντων: - Της κύριας επιφάνειας της οικοδομής, στην οποία προστίθεται και ποσοστό 20% των αποθηκευτικών χώρων και των χώρων στάθμευσης των αυτοκινήτων.

- Της τιμής ζώνης για τις περιοχές όπου ισχύει το αντικειμενικό σύστημα προσδιορισμού της αξίας των ακινήτων ή της τιμής εκκίνησης για τις λοιπές περιοχές οι οποίες ισχύουν κατά την 1η Ιανουαρίου κάθε έτους.

- Του διορθωτικού συντελεστή ο οποίος, ανάλογα με την τιμή ζώνης ή εκκίνησης του ακινήτου, ορίζεται ως εξής:

- Του συντελεστή παλαιότητας. Ως συντελεστής παλαιότητας λαμβάνεται αυτός που ισχύει κάθε φορά στη φορολογία κεφαλαίου για τον υπολογισμό της αξίας κτιρίων με βάση την τιμή ζώνης.

Αν η κύρια κατοικία είναι μισθωμένη, για τον υπολογισμό του τεκμηρίου δεν θα ληφθεί το πραγματικό ετήσιο μίσθωμα αλλά το τεκμαρτό όπως αυτό υπολογίστηκε πιο πάνω.

Το τεκμήριο δευτερεύουσας κατοικίας
Σύμφωνα με την ίδια πιο πάνω διάταξη, αποτελεί τεκμήριο δαπανών διαβίωσης το ετήσιο τεκμαρτό μίσθωμα της δευτερεύουσας κατοικίας εμβαδού πάνω από 150 τ.μ., το οποίο πολλαπλασιάζεται με τον συντελεστή 2. Αν η δευτερεύουσα κατοικία, εξοχική ή όχι, είναι ιδιοκατοικούμενη, ανήκει δηλαδή στην κυριότητα του φορολογουμένου ή της συζύγου του ή των μελών που προστατεύει, το τεκμαρτό μίσθωμα βρίσκεται σύμφωνα με τα όσα αναφέρθηκαν προηγουμένως, δηλαδή με βάση τη μεθοδολογία που ορίζεται στην παρ. 2

του άρθρου 22 του ΚΦΕ. Αν η δευτερεύουσα κατοικία, εξοχική ή όχι, είναι μισθωμένη, δεν λαμβάνεται υπόψη το πραγματικό μίσθωμα αλλά το τεκμαρτό.

Σε περίπτωση που ο φορολογούμενος, η σύζυγός του ή τα πρόσωπα που τον βαρύνουν έχουν περισσότερα του ενός ακίνητα που χρησιμοποιούνται ως δευτερεύουσες κατοικίες, με συνολική επιφάνεια πάνω από 150 τ.μ., για το τεκμήριο λαμβάνονται υπόψη όλες οι δευτερεύουσες κατοικίες. Αν υποτεθεί δηλαδή ότι ο φορολογούμενος έχει δύο δευτερεύουσες κατοικίες 100 τ.μ. και 65 τ.μ. τις οποίες ιδιοκατοικεί, τότε το τεκμαρτό μίσθωμα των δύο κατοικιών, πολλαπλασιαζόμενο με τον συντελεστή 2, αποτελεί τεκμήριο δαπανών διαβίωσης. Αν ακόμη υποτεθεί ότι έχει μια δευτερεύουσα κατοικία 90 τ.μ. την οποία ιδιοκατοικεί και μια μισθωμένη εξοχική κατοικία 70 τ.μ., τότε το άθροισμα του τεκμαρτού ετήσιου μισθώματος των δύο κατοικιών, πολλαπλασιαζόμενο με τον συντελεστή 2, αποτελεί για τον φορολογούμενο τεκμήριο δαπανών διαβίωσης.

Στο τέταρτο εδάφιο της περ. α Δ της παρ. 1 του άρθρου 16 του ΚΦΕ ορίζεται ότι δεν λαμβάνεται υπόψη η τεκμαρτή δαπάνη δευτερεύουσας κατοικίας η οποία βρίσκεται σε χωριό ή πόλη με πληθυσμό κάτω από 5.000 κατοίκους, η οποία έχει περιέλθει στον φορολογούμενο, στη σύζυγό του ή στα πρόσωπα που τους βαρύνουν από κληρονομιά, προίκα ή γονική παροχή, εκτός αν η κατοικία αυτή βρίσκεται σε τουριστική περιοχή όπως αυτή έχει καθοριστεί από την κείμενη νομοθεσία.

Στην περίπτωση αυτή τα ποσά της ετήσιας τεκμαρτής δαπάνης της κυρίας και δευτερεύουσας κατοικίας περιορίζονται κατά 50%. Κατ΄ αντιδιαστολή, αν η δευτερεύουσα κατοικία έχει αποκτηθεί με αγορά, τότε το τεκμαρτό μίσθωμα αυτής αποτελεί τεκμήριο δαπάνης διαβίωσης εφόσον το εμβαδόν της κατοικίας είναι πάνω από 150 τ.μ. Το ίδιο ισχύει σε περίπτωση που η δευτερεύουσα κατοικία έχει μισθωθεί.

Ενδείξεις 851-858: Το τεκμήριο του ΙΧ επιβατικού αυτοκινήτου
Δεύτερο στοιχείο τεκμαρτού προσδιορισμού του εισοδήματος είναι η ετήσια τεκμαρτή δαπάνη των ιδιωτικής χρήσης αυτοκινήτων του φορολογουμένου.

Με τον Ν. 3220/2004 έγιναν σημαντικές μεταβολές στο τεκμήριο του αυτοκινήτου. Ετσι: * Θεσπίστηκε απαλλαγή από την ετήσια τεκμαρτή δαπάνη που προκύπτει από όλα τα επιβατικά αυτοκίνητα που έχουν αποκτηθεί ως 31.12.1992, ανεξαρτήτως των φορολογήσιμων ίππων.

* Θεσπίστηκε απαλλαγή από την ετήσια τεκμαρτή δαπάνη που προκύπτει από όλα τα αυτοκίνητα ως 14 φορολογήσιμους ίππους τα οποία έχουν αποκτηθεί κατά το χρονικό διάστημα από 1.1.1993 ως 31.12.2003.

* Θεσπίστηκε απαλλαγή από την ετήσια τεκμαρτή δαπάνη από όλα τα αυτοκίνητα ιδιωτικής χρήσης άνω των 14 φορολογήσιμων ίππων τα οποία έχουν αποκτηθεί από 1.1.1993 ως 31.12.2003 με την προϋπόθεση ότι η εργοστασιακή τιμολογιακή αξία του έτους της πρώτης κυκλοφορίας μειωμένη λόγω παλαιότητας κατά τα ποσοστά της κλίμακας της παρ.

1 του άρθρου 126 του Ν. 2960/2001 δεν υπερβαίνει το ποσό των 50.000 ευρώ.

* Για τα αυτοκίνητα που αποκτήθηκαν ή θα αποκτηθούν μετά την 1.1.2004 θεσπίστηκε απαλλαγή από την ετήσια τεκμαρτή δαπάνη που προκύπτει από όλα τα αυτοκίνητα των οποίων η εργοστασιακή τιμολογιακή αξία του έτους της πρώτης κυκλοφορίας μειωμένη λόγω παλαιότητας με τα ποσοστά της πιο πάνω κλίμακας δεν υπερβαίνει τα 50.000 ευρώ, ανεξάρτητα από τους φορολογήσιμους ίππους των αυτοκινήτων αυτών.

* Οι εξαιρέσεις και οι απαλλαγές που αναφέρθηκαν πιο πάνω ισχύουν και για τα αυτοκίνητα των εταιρειών οποιασδήποτε μορφής. * Από 1.1.2003 καταργήθηκε ο ειδικός τρόπος προσδιορισμού της τεκμαρτής δαπάνης των αυτοκινήτων τύπου jeep.

Το τεκμήριο του επιβατικού αυτοκινήτου ιδιωτικής χρήσης: Σύμφωνα με τη διάταξη της περ. β Δ της παρ. 1 του άρθρου 16 του ΚΦΕ, αποτελεί τεκμήριο δαπανών διαβίωσης του φορολογουμένου, της συζύγου του και των προσώπων που συνοικούν και τους βαρύνουν η ετήσια τεκμαρτή δαπάνη, η οποία υπολογίζεται με βάση το ύψος των ετησίων εξόδων συντήρησης και κυκλοφορίας επιβατικού αυτοκινήτου ιδιωτικής χρήσης και η οποία προσδιορίζεται ανάλογα με τους φορολογήσιμους ίππους του αυτοκινήτου.

Το ύψος της τεκμαρτής δαπάνης των ιδιωτικής χρήσης αυτοκινήτων ανάλογα με τους φορολογήσιμους ίππους ορίζεται κάθε φορά με νόμο. Με τη διάταξη της παρ. 26 του άρθρου 19 του Ν. 2948/2001, η τεκμαρτή δαπάνη των ιδιωτικής χρήσης επιβατικών αυτοκινήτων που ισχύει από το οικονομικό έτος 2002 έχει ως εξής:

Μείωση της τεκμαρτής δαπάνης λόγω παλαιότητας: Η τεκμαρτή δαπάνη κάθε επιβατικού ιδιωτικής χρήσης αυτοκινήτου μειώνεται ανάλογα με την παλαιότητα, η οποία υπολογίζεται από το έτος της πρώτης κυκλοφορίας του στην Ελλάδα κατά ποσοστό:

* 15% για χρονικό διάστημα πάνω από 5 και ως 10 έτη * 25% για χρονικό διάστημα πάνω από 10 και ως 15 έτη * 40% για χρονικό διάστημα πάνω από 15 έτη.

Κατά ποσοστό 40% μειώνεται η τεκμαρτή δαπάνη των αυτοκινήτων που έχουν αγοραστεί από τον Οργανισμό Διαχείρισης Δημοσίου Υλικού (ΟΔΔΥ). Για τη μείωση της τεκμαρτής δαπάνης κατά το ποσοστό αυτό αρκεί το αυτοκίνητο να έχει αγοραστεί από τον ΟΔΔΥ, χωρίς να είναι αναγκαίο το αυτοκίνητο να αγοράστηκε από το πρόσωπο που το χρησιμοποιεί απευθείας από τον ΟΔΔΥ. Δηλαδή, τη μείωση της τεκμαρτής δαπάνης κατά ποσοστό 40% την έχει και ο φορολογούμενος ο οποίος αγόρασε το αυτοκίνητο από τρίτο πρόσωπο το οποίο το είχε αγοράσει από τον ΟΔΔΥ.

Αναπηρικά αυτοκίνητα: Κατά ποσοστό 40% μειώνεται η τεκμαρτή δαπάνη των επιβατικών αυτοκινήτων ιδιωτικής χρήσης τα οποία είναι ειδικά διασκευασμένα για να χρησιμοποιούνται από αναπήρους.

Ως επιβατικά αυτοκίνητα ιδιωτικής χρήσης ειδικά διασκευασμένα για αναπήρους θεωρούνται εκείνα που διασκευάστηκαν ύστερα από άδεια της αρμόδιας αρχής για να οδηγούνται από πρόσωπα που παρουσιάζουν αναπηρία με ποσοστό τουλάχιστον 67% από φυσική αναπηρία, νοητική καθυστέρηση ή ψυχική πάθηση ή για να μεταφέρουν αυτά τα πρόσωπα μαζί με τα αντικείμενα που είναι απαραίτητα για τη μετακίνησή τους.

Για τη μείωση της ετήσιας τεκμαρτής δαπάνης διαβίωσης των επιβατικών αυτοκινήτων ιδιωτικής χρήσης τα οποία είναι ειδικά διασκευασμένα για να οδηγούνται από πρόσωπα που παρουσιάζουν αναπηρία 67% και άνω από φυσική αναπηρία, νοητική καθυστέρηση ή ψυχική πάθηση ή για να μεταφέρουν αυτά τα πρόσωπα, απαιτείται γνωμάτευση της οικείας πρωτοβάθμιας υγειονομικής επιτροπής που εδρεύει σε κάθε νομό, η οποία προβλέπεται από την 1035166/400/Α0012/ΠΟΛ. 1087/9.3.1993 κοινή απόφαση των υπουργών Οικονομικών και Υγείας, Πρόνοιας και Κοινωνικών Ασφαλίσεων.

Αυτοκίνητα χρησιμοποιούμενα από συνταξιούχους ηλικίας άνω των 60 ετών: Σύμφωνα με τη διάταξη της υποπερίπτωσης δδ Δ της περίπτωσης β Δ της παρ. 1 του άρθρου 16, μειώνεται κατά ποσοστό 50% η τεκμαρτή δαπάνη που προκύπτει με βάση επιβατικό αυτοκίνητο ιδιωτικής χρήσης το οποίο ανήκει στην κυριότητα φορολογουμένου για χρονικό διάστημα πάνω από 10 έτη, εφόσον αυτός έχει ηλικία πάνω από 60 έτη και αποκτά αποκλειστικά εισόδημα από συντάξεις ή και από ιδιοκατοίκηση κύριας ή δευτερεύουσας κατοικίας. Ο φόρος ιδιοκατοίκησης έχει καταργηθεί από 1.1.2003 και κατά συνέπεια η αναφορά της διάταξης σε εισόδημα που προκύπτει από ιδιοκατοίκηση κύριας ή δευτερεύουσας κατοικίας θεωρείται περιττή.

Για τη μείωση της ετήσιας τεκμαρτής δαπάνης στην πιο πάνω περίπτωση απαιτείται: α) φωτοαντίγραφο της αστυνομικής ταυτότητας του φορολογουμένου από το οποίο προκύπτει η ηλικία του και β) φωτοαντίγραφο της άδειας κυκλοφορίας του οχήματος από το οποίο να προκύπτει ο χρόνος που αυτό ήταν στην κατοχή του φορολογουμένου.

Αυτοκίνητα που έχουν εισαχθεί από την αλλοδαπή με μειωμένους δασμούς: Σύμφωνα με τη διάταξη της περίπτωσης ε Δ του άρθρου 18 του ΚΦΕ, το τεκμήριο του αυτοκινήτου δεν εφαρμόζεται προκειμένου για τεκμαρτή δαπάνη η οποία προκύπτει βάσει ενός επιβατικού αυτοκινήτου ιδιωτικής χρήσης, ιδιοκτησίας προσώπου που το εισήγαγε με μειωμένους δασμούς, φόρους ή τέλη, λόγω μετοικεσίας του από την αλλοδαπή, για το έτος του εκτελωνισμού του αυτοκινήτου και τα δύο επόμενα έτη, εφόσον ο ιδιοκτήτης του αυτοκινήτου αυτού κατοικεί κατά τα έτη αυτά στην Ελλάδα.

Σύμφωνα με τη διάταξη της υποπερίπτωσης ββ Δ της περίπτωσης β Δ της παρ. 1 του άρθρου 16, μετά τη λήξη της πιο πάνω απαλλαγής από το τεκμήριο του αυτοκινήτου που δίνεται στα αυτοκίνητα που έχουν εισαχθεί με μειωμένους δασμούς, φόρους ή τέλη λόγω μετοικεσίας, η τεκμαρτή δαπάνη του αυτοκινήτου αυτού μειώνεται κατά 50% για τα δύο επόμενα έτη.

Αυτοκίνητα-αντίκες: Σύμφωνα με τη διάταξη της υποπερίπτωσης εε Δ της περίπτωσης β Δ της παρ. 1 του άρθρου 16, μειώνεται κατά ποσοστό 60% η τεκμαρτή δαπάνη των ιδιωτικής χρήσης επιβατικών αυτοκινήτων ιστορικού ενδιαφέροντος (αντίκες) εφόσον έχει παρέλθει χρονικό διάστημα πάνω από 30 έτη από το έτος κατασκευής τους και διαθέτουν πιστοποιητικό αυθεντικότητας.

Για τη μείωση της ετήσιας τεκμαρτής δαπάνης που προκύπτει με βάση αυτοκίνητοαντίκα απαιτείται πιστοποιητικό αυθεντικότητας το οποίο εκδίδεται από τη ΦΙΛΠΑ (Φίλοι Παλαιού Αυτοκινήτου), η οποία έχει αρμοδιότητα να εκδίδει το πιστοποιητικό αυτό. Περιορισμός τεκμαρτής δαπάνης (ακινησία του αυτοκινήτου): Η τεκμαρτή δαπάνη των ιδιωτικής χρήσης επιβατικών αυτοκινήτων, όπως αυτή προσδιορίζεται με βάση τις διατάξεις που προαναφέρθηκαν, αφορά χρονικό διάστημα κατοχής του αυτοκινήτου ενός έτους. Σε περίπτωση που το αυτοκίνητο αποκτήθηκε ή μεταβιβάστηκε μέσα στο έτος η τεκμαρτή δαπάνη περιορίζεται σε τόσα δωδέκατα όσοι είναι οι μήνες κατοχής ή κυριότητας του αυτοκινήτου. Διάστημα μεγαλύτερο των 15 ημερών λογίζεται ως ολόκληρος μήνας.

Αυτοκίνητα κατοίκων αλλοδαπής- Αυτοκίνητα με ξένους αριθμούς κυκλοφορίας: Η διοίκηση και τα δικαστήρια έχουν δεχθεί ότι το τεκμήριο του αυτοκινήτου έχει εφαρμογή και για τους κατοίκους της αλλοδαπής οι οποίοι κυκλοφορούν στην Ελλάδα ιδ