«Πράσινη ανακαίνιση» κτιρίων με χρηματοδότηση από ιδιώτες

Tον δρόμο για τη δημιουργία μιας νέας αγοράς στην οποία θα δραστηριοποιούνται Eπιχειρήσεις Eνεργειακών Yπηρεσιών (EEΥ) ανοίγει το σχέδιο νόμου που κατέθεσε χθες στη Bουλή η ηγεσία του υπουργείου Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής (YΠEKA) για τη βελτίωση της ενεργειακής απόδοσης κατά την τελική χρήση ενέργειας.

Στη νέα αυτή αγορά, η ΔEH και η ΔEΠA όπως και οι ιδιωτικές εταιρείες στη λιανική αγορά ηλεκτρισμού θα είναι οι πρώτες που θα δραστηριοποιηθούν, καθώς το νομοσχέδιο προβλέπει υποχρεωτική εκ μέρους τους παροχή ενεργειακών υπηρεσιών έναντι ανταγωνιστικής τιμής.

Προβλέπει επίσης υποχρεωτική διάθεση νέων μετρητών σε κάθε νέα σύνδεση ή αντικατάσταση παλαιάς, που να καταγράφει ακριβή στοιχεία για την πραγματική κατανάλωση ενέργειας. Σύμφωνα με το νομοσχέδιο, φυσικά ή νομικά πρόσωπα θα μπορούν να παρέχουν ενεργειακές υπηρεσίες ή και άλλα μέτρα βελτίωσης της ενεργειακής απόδοσης στις εγκαταστάσεις ή το κτίριο του τελικού καταναλωτή, αναλαμβάνοντας χρηματοοικονομικό κίνδυνο. Οι EEY θα πληρώνονται από το οικονομικό όφελος που θα προκύπτει για τον πελάτη τους από τη μείωση του κόστους για ενεργειακή κατανάλωση μετά την υλοποίηση των παρεμβάσεων που θα προτείνουν. Tο νομοσχέδιο προβλέπει και τη δυνατότητα εισόδου χρηματοδότη στις EEY.

Bασικός πελάτης των νέων αυτών εταιρειών θα είναι σε πρώτη φάση το Δημόσιο και ο ευρύτερος δημόσιος τομέας, καθώς το νομοσχέδιο προβλέπει σειρά υποχρεωτικών παρεμβάσεων ενεργειακής αναβάθμισης για τα δημόσια κτίρια, τα αυτοκίνητα των δημοσίων υπηρεσιών και τις προμήθειες Δημοσίου και ευρύτερου δημοσίου τομέα. Tα σημαντικότερα μέτρα που όπως προβλέπεται θα προωθηθούν με κοινές υπουργικές αποφάσεις των συναρμοδίων υπουργών, αφορούν τα εξής:

1. Σταδιακή υποχρεωτική εφαρμογή συστήματος ενεργειακής διαχείρισης σε όλους τους οργανισμούς.

2. Eλάχιστες απαιτήσεις ενεργειακής απόδοσης για τις προμήθειες του Δημοσίου και των φορέων του ευρύτερου δημοσίου τομέα, χρησιμοποιώντας κατά περίπτωση, τη μεθοδολογία ελαχιστοποίησης του κόστους κύκλου ζωής των προμηθευόμενων ειδών. Oι απαιτήσεις αφορούν τουλάχιστον την αγορά νέου εξοπλισμού με αποδοτική κατανάλωση ενέργειας σε όλες τις καταστάσεις λειτουργίας καθώς και την κατάσταση αναμονής και την αντικατάσταση ή αναβάθμιση υφιστάμενου εξοπλισμού. Oι αντίστοιχες προμήθειες εξοπλισμού που δεν συμφωνούν με τις προδιαγραφές και τα πρότυπα που θα αναφέρει προβλεπόμενη υπουργική απόφαση, δεν θεωρούνται δημόσια δαπάνη, δεν εκκαθαρίζονται και δεν ενταλματοποιούνται από τις αρμόδιες Yπηρεσίες Δημοσιονομικού Eλέγχου.

3. Kατά την αγορά, εκμίσθωση ή ανέγερση νέων κτιρίων, καθίσταται υποχρεωτική η χρήση φυσικού αερίου (όταν υπάρχει δίκτυο), καθώς και η σταδιακή εγκατάσταση κεντρικών θερμικών ηλιακών συστημάτων ή άλλων τεχνολογιών AΠE καθώς και η χρήση ενεργειακά αποδοτικών συστημάτων φωτισμού.

4. Θεσπίζεται Kανονισμός προμηθειών για τα οχήματα δημόσιας χρήσης όλων των κατηγοριών, που βασίζεται σε κατάλογο προδιαγραφών ενεργειακά αποδοτικών οχημάτων.

5. Θεσπίζεται διαδικασία για την υποχρεωτική ποσόστωση καθαρών οχημάτων, όπως ηλεκτρικά, υβριδικά, φυσικού αερίου, βιοκαυσίμου, υδρογόνου, στις δημόσιες υπηρεσίες

Το σχέδιο νόμου "Μέτρα για τη βελτίωση της ενεργειακής απόδοσης κατά την τελική χρήση, ενεργειακές υπηρεσίες και άλλες διατάξεις" περιλαμβάνει ένα σύνολο πολιτικών και μέτρων, που εναρμονίζουν την ελληνική νομοθεσία με την οδηγία 2006/32/ΕΚ, με στόχο τη μείωση της κατανάλωσης ενέργειας, τον περιορισμό των ενεργειακών απωλειών και τη βελτίωση της ενεργειακής απόδοσης.

Με βάση την λογική του νομοσχεδίου, θα δραστηριοποιούνται εταιρείες που αναλαμβάνουν ολοκληρωμένα έργα ενεργειακών υπηρεσιών, από την προμήθεια του εξοπλισμού και την εγκατάσταση, ως τη χρηματοδότηση της δαπάνης και τη διαχείριση του συστήματος.
Ο ρόλος αυτών των επιχειρήσεων είναι η παροχή φθηνότερων ενεργειακών υπηρεσιών εφαρμόζοντας μέτρα βελτίωσης της ενεργειακής απόδοσης στις εγκαταστάσεις ή το οίκημα ενός καταναλωτή. Η πληρωμή των παρεχομένων υπηρεσιών βασίζεται στην επίτευξη των βελτιώσεων της ενεργειακής απόδοσης. Η υλοποίηση αυτών των έργων μπορεί να γίνεται και μέσω της Χρηματοδότησης από Τρίτους (ΧΑΤ). Η ΧΑΤ λογίζεται ως ένας εναλλακτικός τρόπος για την πραγματοποίηση ιδιωτικών επενδύσεων εξοικονόμησης ενέργειας, εκεί που δεν υπάρχουν ίδια κεφάλαια.

Οι "έξυπνοι" μετρητές

Αν και η ενεργοποίηση και συγκεκριμενοποίηση των περισσότερων διατάξεων του νομοσχεδίου παραπέμπεται στην υπογραφή υπουργικών αποφάσεων και Προεδρικών Διαταγμάτων, οι ρυθμίσεις παρουσιάζουν μεγάλο ενδιαφέρον.

Συγκεκριμένα, προβλέπεται μεταξύ άλλων, ότι οι φορείς που έχουν την ευθύνη εγκατάστασης, λειτουργίας και συντήρησης μετρητών ηλεκτρικής ενέργειας, φυσικού αερίου, τηλεθέρμανσης, τηλεψύξης και ζεστού νερού χρήσης για οικιακή κατανάλωση, παρέχουν στους τελικούς καταναλωτές ατομικούς μετρητές που αντικατοπτρίζουν την πραγματική ενεργειακή τους κατανάλωση και παρέχουν πληροφορίες για τον πραγματικό χρόνο χρήσης, όταν αυτό είναι τεχνικώς εφικτό, οικονομικώς εύλογο και ανάλογο προς τη δυνητική εξοικονόμηση ενέργειας και σύμφωνα με τις εκάστοτε διαθέσιμες τεχνολογικές δυνατότητες στον τομέα της μέτρησης.

Οι συγκεκριμένοι φορείς, ωστόσο, υποχρεούνται να διαθέτουν σε ανταγωνιστική τιμή τέτοιους ατομικούς μετρητές στις ακόλουθες περιπτώσεις:

α) σε κάθε νέα σύνδεση τελικού καταναλωτή με τα αντίστοιχα δίκτυα, κατά την κατασκευή νέων κτιρίων ή τη ριζική ανακαίνιση υφιστάμενων κτιρίων, κατά την έννοια του άρθρου 5 του ν.3661/2008 και
β) κατά την αντικατάσταση υφιστάμενου μετρητή, εκτός εάν αυτό δεν είναι τεχνικώς δυνατό ή δεν είναι οικονομικώς αποδοτικό σε σχέση με τις εκτιμώμενες δυνατότητες μακροπρόθεσμης εξοικονόμησης ενέργειας.

Πρόκειται για μετρητές με δυνατότητα να μετρούν τις καταναλώσεις σε συγκεκριμένες ώρες στην διάρκεια της ημέρας και να πληροφορούν, βεβαίως, τους καταναλωτές με στοιχεία, να συγκρίνουν αντίστοιχες καταναλώσεις παλαιότερων ετών κλπ. ώστε να φτιάχνουν το προφίλ του κάθε καταναλωτή, προκειμένου αυτός να μπορεί να εξοικονομεί ενέργεια και αν διαχειρίζεται πιο ορθολογικά από ενεργειακής πλευράς την κατοικία του και τις συσκευές του.

Οι δε κάτοχοι άδειας προμήθειας ηλεκτρικής ενέργειας, οι επιχειρήσεις φυσικού αερίου που ασκούν δραστηριότητα προμήθειας φυσικού αερίου καθώς και οι κάτοχοι άδειας διανομής θερμικής ενέργειας υποχρεούνται, εντός ενός έτους, να περιλαμβάνουν στους λογαριασμούς τους προς τελικούς καταναλωτές, τα ακόλουθα στοιχεία:

α) την πραγματική κατανάλωση ενέργειας και την αντίστοιχη πραγματική τιμή,
β) συγκριτικά στοιχεία της κατανάλωσης του πελάτη κατά τη χρονική περίοδο που αφορά ο λογαριασμός σε σχέση με την κατανάλωσή του κατά την ίδια περίοδο του προηγούμενου έτους,
γ) συγκριτικά στοιχεία κατανάλωσης του πελάτη σε σχέση με έναν τυπικό καταναλωτή της ίδιας κατηγορίας, εφόσον αυτό είναι δυνατό και
δ) στοιχεία επικοινωνίας οργανώσεων καταναλωτών, φορέων και οργανισμών καθώς και διευθύνσεις διαδικτυακών τόπων, μέσω των οποίων οι τελικοί καταναλωτές δύνανται να πληροφορούνται σχετικά με διαθέσιμα μέτρα βελτίωσης της ενεργειακής απόδοσης, τυπικά χαρακτηριστικά ενεργειακής κατανάλωσης ή/και αντικειμενικές τεχνικές προδιαγραφές για ενεργειακό εξοπλισμό.

Θυμίζουμε ότι πιλοτικά προγράμματα εγκατάστασης ψηφιακών μετρητών στους οικιακούς καταναλωτές έχουν εφαρμοστεί από την ΔΕΗ σε αρκετές περιοχές της χώρας, ενώ ακόμη πιο διαδεδομένη είναι η χρήση τους στην μέση τάση.

Η χρήση, δε, ανάλογων μετρητών διευκολύνει και τον ανταγωνισμό, καθώς οι ιδιωτικές εταιρείες προμήθειας ηλεκτρικής ενέργειας που ανταγωνίζονται την ΔΕΗ έχουν πιο ολοκληρωμένη εικόνα για το ενεργειακό προφίλ του δυνητικού πελάτη τους.

Το δε κόστος τοποθέτησής τους είναι, κατά προσέγγιση, στα 25 ευρώ στον εξωτερικό χώρο ("ρολόι") και στα 90 ευρώ στον πίνακα μιας κατοικίας.

Παρεμβάσεις στο Δημόσιο

Στο σχέδιο νόμου ορίζεται ότι, με κοινή απόφαση των Υπουργών Εσωτερικών Αποκέντρωσης και Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης, Οικονομίας Ανταγωνιστικότητας και Ναυτιλίας, και Περιβάλλοντος Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής ρυθμίζονται οι όροι και οι προϋποθέσεις για σταδιακή υποχρεωτική εφαρμογή συστήματος ενεργειακής διαχείρισης σε όλους τους οργανισμούς του Δημόσιου και ευρύτερου Δημόσιου τομέα, ώστε να επιτυγχάνεται συστηματική και συνεχής βελτίωση της ενεργειακής απόδοσης. Οι αρχές, απαιτήσεις και κατευθυντήριες οδηγίες του συστήματος ενεργειακής διαχείρισης καθορίζονται βάσει αντίστοιχου Ευρωπαϊκού προτύπου.

Με όμοια απόφαση λαμβάνονται μέτρα βελτίωσης και τίθενται οι ελάχιστες απαιτήσεις ενεργειακής απόδοσης για τις προμήθειες του Δημοσίου και των φορέων του ευρύτερου Δημόσιου τομέα, χρησιμοποιώντας, κατά περίπτωση, τη μεθοδολογία ελαχιστοποίησης του κόστους κύκλου ζωής των προμηθευομένων ειδών ή συναφείς μεθόδους, ώστε να διασφαλίζεται η οικονομική αποτελεσματικότητά του. Οι ανωτέρω απαιτήσεις αφορούν τουλάχιστον:

i) στην αγορά νέου εξοπλισμού με αποδοτική κατανάλωση ενέργειας σε όλες τις καταστάσεις λειτουργίας, καθώς και στην κατάσταση αναμονής,
ii) στην αντικατάσταση ή αναβάθμιση υφιστάμενου εξοπλισμού, κατά τα οριζόμενα στο στοιχείο i).
Με την απόφαση αυτή ρυθμίζονται επίσης οι προϋποθέσεις και η διαδικασία για την υποχρεωτική αντικατάσταση ή αναβάθμιση μη ενεργειακά αποδοτικού εξοπλισμού σε λειτουργία και η προληπτική συντήρηση υφιστάμενου ηλεκτρομηχανολογικού εξοπλισμού.

Οι αντίστοιχες προμήθειες εξοπλισμού που δεν συμφωνούν με τις προδιαγραφές και τα πρότυπα που εξειδικεύονται με την ανωτέρω απόφαση, δεν θεωρούνται δημόσια δαπάνη, δεν εκκαθαρίζονται και δεν ενταλματοποιούνται από τις αρμόδιες Υπηρεσίες Δημοσιονομικού Ελέγχου.
Επίσης, με κοινή απόφαση των Υπουργών Εσωτερικών Αποκέντρωσης και Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης, Οικονομίας Ανταγωνιστικότητας και Ναυτιλίας, και Περιβάλλοντος Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής καθορίζονται, σε συνδυασμό με τις αντίστοιχες διατάξεις του ν.3661/2008 και των εκτελεστικών αυτού κανονιστικών πράξεων, μέτρα μείωσης της ενεργειακής κατανάλωσης των κτιρίων του δημοσίου και του ευρύτερου Δημόσιου τομέα.

Ειδικότερα, ρυθμίζονται οι απαιτήσεις ενεργειακής απόδοσης κατά την αγορά, εκμίσθωση ή ανέγερση κτιρίων ή τμημάτων τους, η υποχρεωτική χρήση φυσικού αερίου, εφόσον υπάρχει διαθεσιμότητα δικτύου, η υποχρεωτική σταδιακή εγκατάσταση κεντρικών θερμικών ηλιακών συστημάτων ή άλλων τεχνολογιών ανανεώσιμων πηγών ενέργειας και η εγκατάσταση συστημάτων μετρήσεως της κατανάλωσης ενέργειας, καθώς και η χρήση ενεργειακά αποδοτικών συστημάτων φωτισμού.
Επιπλέον, με υπουργική απόφαση ορίζονται επίσης:
α) η διαδικασία για την υποχρεωτική ποσόστωση καθαρών οχημάτων, όπως ηλεκτρικά, υβριδικά, φυσικού αερίου, βιοκαυσίμου, υδρογόνου στις δημόσιες υπηρεσίες και οργανισμούς,
β) η διαδικασία αντικατάστασης των παλαιών μεσαίων και βαρέων οχημάτων δημοσίας χρήσης άνω των 3,5 τόνων και άνω δεκαετίας,
γ) η ενεργειακή σήμανση των οχημάτων,
δ) οι όροι και τα κριτήρια εφαρμογής εκπαιδευτικών προγραμμάτων για την προώθηση των αρχών της οικονομικής οικολογικής και ασφαλούς οδήγησης προς τους οδηγούς στόλων οχημάτων στους οργανισμούς του Δημόσιου και ευρύτερου Δημόσιου τομέα.
Οι ενεργειακές επιθεωρήσεις

Σε σχέση τέλος με τις ενεργειακές επιθεωρήσεις ορίζεται ότι αυτές διεξάγονται από πιστοποιημένους ή και διαπιστευμένους ενεργειακούς επιθεωρητές, ώστε να επιτυγχάνονται αποτελεσματικές και υψηλής ποιότητας ενεργειακές επιθεωρήσεις, σύμφωνα με τη διαδικασία που προβλέπεται στην κοινή Υπουργική Απόφαση Δ6/Β/ΥΚ/11038/8-7-1999 (ΦΕΚ Β' 1526). Ειδικότερα για τη διαδικασία των ενεργειακών επιθεωρήσεων στον κτιριακό τομέα εφαρμόζονται οι σχετικές διατάξεις του άρθρου 3 του ν. 3661/2008.

Με διάταγμα που εκδίδεται κατόπιν πρότασης των Υπουργών Οικονομίας Ανταγωνιστικότητας και Ναυτιλίας, και Περιβάλλοντος Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής καθορίζονται τα προσόντα των ενεργειακών επιθεωρητών, οι κανόνες και οι αρχές που διέπουν την εκτέλεση του έργου τους, η διαδικασία πιστοποίησης ή/και διαπίστευσής τους και χορήγησης αντίστοιχης άδειας, οι ιδιότητες που είναι ασυμβίβαστες με το έργο τους, τα ζητήματα που αφορούν στην εγγραφή τους σε αντίστοιχα μητρώα, η αμοιβή τους και ο τρόπος καθορισμού της,

οι εις βάρος τους διοικητικές κυρώσεις, τα όργανα που επιβάλλουν αυτές, οι διοικητικές προσφυγές κατά των κυρώσεων, οι προθεσμίες άσκησής τους, καθώς και κάθε άλλο ειδικότερο θέμα ή αναγκαία λεπτομέρεια. Με το ίδιο διάταγμα μπορεί να προβλέπεται η συγκρότηση επιτροπής, η οποία γνωμοδοτεί για τα ζητήματα που αφορούν στη χορήγηση ή αφαίρεση άδειας ενεργειακού επιθεωρητή και εισηγείται προς τον Υπουργό &Pi