Ο μεγαλύτερος κίνδυνος του τραπεζικού κλάδου

Η κρατική παρέμβαση είναι ο μεγαλύτερος κίνδυνος που αντιμετωπίζει ο τραπεζικός κλάδος παγκοσμίως και δεν είναι ο οικονομικός σύμφωνα με την πρόσφατη έρευνα "Banking Banana Skins" που διεξήγαγε το CSFI (Centre for the Study of Financial Innovation) σε συνεργασία με την PricewaterhouseCoopers (PwC).

    Η ετήσια έρευνα για τους κινδύνους που αφορούν τις τράπεζες κατατάσσει την "κρατική παρέμβαση" στην κορυφή της λίστας των 30 σημαντικών κινδύνων κατά τη διάρκεια της οικονομικής κρίσης. Η έρευνα βασίζεται στις απαντήσεις 450 ανώτατων στελεχών από 49 χώρες, μεταξύ των οποίων και η Ελλάδα.

    Οι συμμετέχοντες στην έρευνα, στους οποίους περιλαμβάνονται εν ενεργεία τραπεζίτες καθώς και παρατηρητές των οικονομικών δεδομένων και εκπρόσωποι των ρυθμιστικών αρχών, δήλωσαν ότι η "πολιτικοποίηση" των τραπεζών, που είναι αποτέλεσμα των εγγυήσεων και αναγκαίων κρατικοποιήσεων, αποτελεί μέγιστο κίνδυνο για την οικονομική τους υγεία.

    Τη συγκεκριμένη άποψη συμμερίζονται όλοι οι συμμετέχοντες στην έρευνα, σε όλες τις σημαντικές τραπεζικές περιοχές, αν και για διαφορετικούς λόγους. Οι τραπεζίτες είδαν την κρατική παρέμβαση να διαστρεβλώνει τις αποφάσεις τους περί δανεισμού. Όσοι δεν είναι τραπεζίτες δήλωσαν ότι η κρατική βοήθεια ζημίωσε τις τράπεζες, ενθαρρύνοντας επικίνδυνες συμπεριφορές που αψηφούν τον κίνδυνο. Οι εκπρόσωποι των ρυθμιστικών αρχών ανησυχούσαν ότι οι κυβερνήσεις θα απέσυραν την υποστήριξή τους από τις τράπεζες, προτού καταφέρουν να ανακτήσουν την οικονομική τους ισχύ, επισπεύδοντας άλλη μία κατάρρευση.

    Ποτέ δεν έχει εμφανιστεί η "κρατική παρέμβαση" ως κίνδυνος στις έρευνες "Banana Skins", μέσα στα 15 χρόνια που υλοποιούνται. Επίσης, η "κρατική παρέμβαση" είναι στενά συνδεδεμένη με την "υπερβολική εποπτεία" -που βρίσκεται στην 3η θέση- καθώς και με την ανησυχία ότι οι τράπεζες θα ζημιωθούν από μία υπερβολική αντίδραση στην κρίση. Ο κ. David Lascelles, συντάκτης της έρευνας, δήλωσε: "Αποτελεί ειρωνεία το γεγονός ότι η κρατική παρέμβαση εμφανίζεται ως κίνδυνος, όταν οι τράπεζες ήταν αυτές που έπρεπε να σωθούν αρχικά. Υπάρχει όμως σαφώς κρίση στις σχέσεις των τραπεζών με την κοινωνία και θα περάσει πολύς καιρός μέχρι να ανακτηθεί η εμπιστοσύνη. Μέχρι τότε, οι τράπεζες θα λειτουργούν με ένα οικονομικό μειονέκτημα".

    Πολλοί από τους κινδύνους που εντοπίζονται στην έρευνα --ιδιαιτέρως ο πιστωτικός κίνδυνος στη 2η θέση-- προέρχονται από την ανησυχία για τις επιπτώσεις της ύφεσης στον τραπεζικό κλάδο. Η πλειοψηφία των συμμετεχόντων στην έρευνα απαισιοδοξούν για το μέλλον, καθώς φοβούνται το ενδεχόμενο να επαναληφθεί η ύφεση με ένα νέο κύμα μη-εξυπηρετούμενων δανείων που θα πλήξουν τις τράπεζες. Το κλίμα ήταν ιδιαίτερα απαισιόδοξο στην περιοχή του Ασιατικού Ειρηνικού, όπου επικρατούσε η ανησυχία για μία δεύτερη "φούσκα" που θα επιφέρει την κατάρρευση της εμπιστοσύνης στις κεφαλαιαγορές.

    Η έρευνα επίσης εντοπίζει την ανησυχία σχετικά με την ικανότητα των τραπεζών να διοικηθούν μόνες τους με ασφάλεια. Ως πιθανές αιτίες παρουσιάζονται η ποιότητα διαχείρισης του κινδύνου, η εταιρική διακυβέρνηση, καθώς και τα κίνητρα και οι αποδοχές των διοικήσεων.

    Παρόλα αυτά, μερικοί κίνδυνοι φαίνεται να ατονούν, καθώς διαφαίνεται ότι οι οικονομίες ορισμένων χωρών αρχίζουν να βγαίνουν από την κρίση. Αρκετοί χρηματοοικονομικοί κίνδυνοι --ρευστότητα, παράγωγα, spreads και μετοχές-- έχουν πέσει σε σχέση με την προηγούμενη έρευνα το 2008. Εντυπωσιακή πτώση έχουν σημειώσει τα hedge funds (από τη 10η θέση στη 19η), καθώς η απειλή τους φαίνεται να ελαχιστοποιείται. Κίνδυνοι που φαίνεται επίσης να βρίσκονται χαμηλά στην κατάταξη είναι τα τμήματα υποστήριξης (back office) και τα συστήματα πληρωμών. Όλα απέδωσαν καλά κατά την περίοδο της κρίσης. Ο περιβαλλοντικός κίνδυνος παραμένει στην 25η θέση παρά τις αντιπαραθέσεις που προκάλεσε η Διάσκεψη της Κοπεγχάγης.