Hellenic Business

του Ηρακλή Ρούπα

Η πρόσφατη αποσπασματική ανακοίνωση έγκρισης τριών αναπτυξιακών προγραμμάτων από το Υπουργείο Ανάπτυξης, σε συνδυασμό με τα προβλήματα που έχουν ανακύψει στην λειτουργία των ναυπηγείων αλλά και την ολιγωρία της Κυβέρνησης στην διαμόρφωση ενός ουσιαστικού πλαισίου αναπτυξιακής πολιτικής, αποτελούν ενέργειες που καταδεικνύουν για άλλη μία φορά την διαχρονική αδυναμία προώθησης ενός συντεταγμένου και στοχευμένου αναπτυξιακού προγράμματος για την χώρα.

Βέβαια δεν θα πρέπει να παραβλέπουμε το γεγονός ότι στην διατήρηση αυτής της σύγχυσης συμβάλλουν πολλές φορές και ενέργειες ή δηλώσεις φορέων που αδυνατούν να αντιληφθούν πολλές φορές τα πραγματικά δεδομένα των προβλημάτων.

Αν κρίνουμε από τα τρία «αναπτυξιακά» προγράμματα που ανακοινώθηκαν είναι εύκολο να διαπιστώσει κανείς πως τόσο εκείνο που αφορά στο μεγάλο ενεργειακό project φωτοβολταικών όσο και εκείνο παραγωγής υαλοπινάκων μάλλον προβληματισμό θα πρέπει να προκαλούν ως προς την έλλειψη φαντασίας ή διάθεσης να υποδείξουν οι αρμόδιοι μία «υποχρεωτική» κατεύθυνση ανάπτυξης. Ορισμένα δημοσιεύματα θέτουν συγκεκριμένα ερωτήματα ως προς το «ορθόν» της επιλογής. Εκτός και αν δεν υπάρχουν επενδυτικές προτάσεις, οπότε το Υπουργείο υποχρεώθηκε για λόγους επικοινωνιακούς να ανασύρει εκείνες που εντάσσονται εδώ και αρκετό καιρό στον παλαιό αναπτυξιακό νόμο.

Θα σχολιάσω την τρίτη επενδυτική εξαγγελία τελευταία, καθόσον λόγω εντοπιότητας, είμαι σε θέση να γνωρίζω ακριβώς τις ιδιαιτερότητες καθώς και τις πιέσεις που ασκούντο αρκετά χρόνια τώρα για την προώθησή της. Θα ήθελα ειλικρινά να γνωρίσω τον ευφυή εκείνον και ευφάνταστο δημόσιο λειτουργό που προώθησε την επένδυση δημιουργίας πίστας αγώνων αυτοκινήτου σε μία περιοχή (Αχαΐα) που μέσα από την αποβιομηχάνισή της αντιμετωπίζει συγκεκριμένα και σοβαρά προβλήματα επιβίωσης ως νομός. Αρκετοί μπορεί να κρίνουν το συγκεκριμένο έργο ως αναπτυξιακό καθώς σύμφωνα με τον σχεδιασμό θα δημιουργήσει 450 θέσεις εργασίας. Όμως, μία ματιά στους συμμετέχοντες στην αναπτυξιακή εταιρία που έχει δημιουργηθεί για τον σκοπό αυτό μεταξύ άλλων και του προβληματικού οικονομικά Δήμου Πατρέων, ή της υπό εκκαθάριση Αχαϊκής Συνεταιριστικής Τράπεζας, γίνεται αντιληπτό πως κάποιοι στον σχεδιασμό βλέπουν την ανάπτυξη με «άλλη οπτική».

Η άγνοια ή η περιστασιακή λόγω συμφερόντων προώθηση επενδυτικών προγραμμάτων -όπως τα τρία προαναφερόμενα- αποτελούν την μόνιμη πληγή στην προσπάθεια της Ελληνικής οικονομίας να βρει τα πατήματά της. Αυτός ίσως είναι και ο λόγος που ως σήμερα δεν έχει προωθηθεί μία εθνική αναπτυξιακή πολιτική. Σκεφθείτε την ειρωνεία από την μία πλευρά να προσπαθείς να φθάσεις στην Πάτρα μέσω εθνικής οδού (κατ ευφημισμό) Κορίνθου –Πατρών εν μέσω πινακίδων που προειδοποιούν για «θανατηφόρα ατυχήματα», από την άλλη δε να σχεδιάζεται πίστα αγώνων “formula1”.  Η στρεβλότητα σε όλο της το μεγαλείο.

Εάν συμπληρώσουμε στα παραπάνω παραδείγματα την διαχρονικά ανεξήγητη αντιμετώπιση του προβλήματος της ναυπηγικής βιομηχανίας στην χώρα μας -όπως φάνηκε από τις πρόσφατε κινητοποιήσεις- μίας βιομηχανίας που θα μπορούσε να ήταν πρωτοπόρος εάν οι συνδικαλιστές του κλάδου της επέτρεπαν να εξειδικευθεί, και οι φορείς συνολικά δεν προσέβλεπαν στο εύκολο έργο των στρατιωτικών επενδύσεων, η ανάγκη για επαναπροσδιορισμούς και τομές γίνεται εντονότερη τώρα παρά ποτέ. Το έλλειμμα βούλησης αλλά και στρατηγικής μπορεί να καλυφθεί μόνον με μία νέα δομή στήριξης. Η λύση στο πρόβλημα δεν βρίσκεται –όπως πολλοί λανθασμένα υποστηρίζουν- στο «fast track» η σε μεγάλα αποσπασματικά έργα. Η λύση βρίσκεται στην ενίσχυση της δημιουργίας μικρών ευέλικτων μονάδων με σαφή στόχευση.  Το ΕΣΠΑ δεν μπορεί να λειτουργήσει άμεσα, ειδικά στην μέχρι σήμερα μορφή του, παρά τις βελτιώσεις που εξαγγέλθηκαν. Η δε διεργασίες συγχωνεύσεων στο τραπεζικό σύστημα που συντελούνται και που οδεύουν προς το τέλος, θα δημιουργήσουν τράπεζες που μέχρι να καταλήξουν στην νέα «εσωτερική» τους ισορροπία θα δείξουν αδυναμία στην στήριξη νέων ευέλικτων μονάδων.

Εάν το ζητούμενο είναι η χώρα να «τρέξει» αναπτυξιακά ως «formula1», αντί να ονειρεύονται ορισμένοι μόνον πίστες θα πρέπει να εκπονούν συγκεκριμένη στρατηγική για την ανάπτυξη μικρών δυναμικών επιχειρήσεων. Με δεδομένο ότι πλέον οι τράπεζες θα χάσουν ένα μεγάλο μέρος της ευελιξίας των, η σύσταση μίας νέας κρατικά υποστηριζόμενης ή η μετατροπή μικρής υφιστάμενης σε εξειδικευμένη για τον σκοπό αυτό τράπεζα – κατά τα πρότυπα της παλαιάς ΕΤΕΒΑ- θα δώσει μία καθαρή και καθοριστική προοπτική. Τα κεφάλαια θα μπορούσαν να προέλθουν από την φορολόγηση είτε την «ειδική» αντιμετώπιση συγκεκριμένων παραγωγικών τομέων της οικονομίας όπως για παράδειγμα τους εφοπλιστές. Η προοπτική του να γίνεται λόγος για «συμμετοχή» τους στην ανάπτυξη είναι εντελώς διαφορετική από το να γίνεται αναφορά στην φορολόγησή τους για επικοινωνιακούς λόγους όπως πρόσφατα έγινε από τον Υπουργό Οικονομικών.

Ο καιρός που η χώρα διέθετε βαριά βιομηχανία έχει παρέλθει. Όμως, τώρα είναι ιδανικές οι συνθήκες για στοχευμένη ανάπτυξη μικρών και μεσαίων επιχειρήσεων η ανάπτυξη των οποίων είναι δυνατόν να βασισθεί σε συγκριτικά πλεονεκτήματα. Αρκεί ο τρόπος χρηματοδοτικής στήριξής των να εμπνέεται από γνώση της διαδικασίας και όχι εξαλλοσύνες τύπου πίστα αγώνων βασισμένη στην προώθηση των συμφερόντων ολίγων.