Hellenic Business

Ισχνό και αμφίβολο πρωτογενές πλεόνασμα, που δεν επαρκεί για την αντιμετώπιση του προβλήματος χρέους, προβλέπει το προσχέδιο του προϋπολογισμού του 2013, που περιέχει επώδυνα μέτρα ύψους 7,8 δισ. ευρώ, ύφεση στο -3,8% και το ποσοστό της ανεργίας να τείνει προς το 25%.

Πρόκειται για ιδιαίτερα ζοφερές εκτιμήσεις, αφού, παρά τα αλλεπάλληλα μέτρα, η σχεδιαζόμενη οικονομική πολιτική, όπως αποτυπώνεται στο προσχέδιο, δεν δίνει καμία προοπτική αισιοδοξίας, ούτε για τη βελτίωση των δημοσιονομικών μεγεθών αλλά ούτε για το ότι θα κλείσει ο κύκλος των μέτρων που άνοιξε από το 2010. Για το 2013 σχεδιάζεται η μείωση όλων των κοινωνικών επιδομάτων, τα οποία στο εξής θα χορηγούνται με εισοδηματικά κριτήρια, ενώ θα αθροίζονται με τα υπόλοιπα εισοδήματα των υπόχρεων και θα φορολογούνται με βάση την ισχύουσα κλίμακα, ενώ μειώνονται μισθοί, συντάξεις και επιδόματα.

Ταυτόχρονα, το Υπουργείο Οικονομικών παραδέχεται μέσω του προσχεδίου ότι το καθαρό όφελος από το PSI στο δημόσιο χρέος ήταν μόλις 15 δισ. ευρώ (!), αφού ένα τμήμα των ομολόγων που ανταλλάχθηκαν αντικαταστάθηκε με δάνεια από τον Μηχανισμό Στήριξης.

Ο στόχος του προϋπολογισμού του 2013 είναι μείωση του ελλείμματος Γενικής Κυβέρνησης κατά 8.048 εκατ. ευρώ ή κατά 4,2% του ΑΕΠ, από 6,6% του ΑΕΠ ή 13.280 εκατ. ευρώ που θα κλείσει το 2012.

Ακόμη θέτει στόχο την επίτευξη πρωτογενούς πλεονάσματος το 2013, ύψους 1,1% του ΑΕΠ ή 2.162 εκατ. ευρώ, από πρωτογενές έλλειμμα ύψους 1,4% του ΑΕΠ ή 2.794 εκατ. ευρώ το 2012.

Το προσχέδιο ομολογεί πως οι στόχοι είναι «στον αέρα δεδομένου ότι, όπως σημειώνει στηρίζονται σε μέτρα, τα οποία δεν έχουν συμφωνηθεί ακόμα με την Τρόικα.

Για πρώτη φορά, πάντως, το υπουργείο Οικονομικών υποχρεώνεται να αναγνωρίσει την επίπτωση της ύφεσης στα φορολογικά έσοδα. Δηλαδή λόγω της μείωσης των εισοδημάτων, αλλά και της κατανάλωσης μειώνεται δραστικά η φορολογητέα ύλη, με αποτέλεσμα τα προσδοκώμενα έσοδα από το φόρο εισοδήματος φυσικών και νομικών προσώπων να μειώνονται κατά 2,21 δισ. ευρώ το 2013, παρά τα μέτρα που θα επιβληθούν σε σχέση με το 2012.

Στο σκέλος των δαπανών, το μεγάλο στοίχημα είναι η μείωσή τους κατά 7,3 δισ. ευρώ, με το κύριο βάρος να επωμίζονται οι συνταξιούχοι, καθώς η κατανομή των μέτρων είναι:

- Δαπάνη για συντάξεις: 3,799 δισ. ευρώ.

- Μισθολογική δαπάνη: 1,1 δισ. ευρώ.

- Αναδιάρθρωση δημοσίου τομέα: 438 εκατ. ευρώ.

- Αναδιάρθρωση τοπικής αυτοδιοίκησης: 100 εκατ. ευρώ.

- Κοινωνικά επιδόματα: 347 εκατ. ευρώ.

- Υγειονομική περίθαλψη: 803 εκατ. ευρώ.

- Εθνική Άμυνα: 304 εκατ. ευρώ.

- Παιδεία: 132 εκατ. ευρώ.

- Εξορθολογισμός ΔΕΚΟ 241 εκατ. ευρώ.

Συνολικά οι δαπάνες του κρατικού προϋπολογισμού μειώνονται από 69.109 εκατ. ευρώ, φέτος, σε 63.430 το 2013.

Προς το 25% η ανεργία

Σε βαθιά ύφεση θα παραμείνει και το 2013 (για έκτη συνεχόμενη χρονιά) η Οικονομία, οδηγώντας σε έκρηξη της ανεργίας, με το ποσοστό να τείνει προς το 25%.

Το Υπουργείο Οικονομικών εκτιμά ότι το ΑΕΠ θα μειωθεί φέτος κατά 6,5%, (-6,9%) το 2011, ενώ το 2013 θα μειωθεί επιπλέον κατά 3,8% και θα πέσει για πρώτη φορά από το 2005 κάτω από το επίπεδο των 200 δισ. ευρώ.

Η μείωση του ΑΕΠ το 2013 αναμένεται να προέλθει:

- Από την εγχώρια ζήτηση, η οποία θα συρρικνωθεί περαιτέρω κατά 6,1 εκατοστιαίες μονάδες, με την ιδιωτική κατανάλωση να μειώνεται κατά 5,9% και τη δημόσια κατανάλωση κατά 7,2%.

- Από τη μείωση των επενδύσεων κατά 3,7% το 2013. Οι επενδύσεις προβλέπεται να μειωθούν το 2012 κατά 18,5%, ενώ το 2011 είχαν μειωθεί κατά 20,7%.

Η πτώση του εθνικού εισοδήματος θα επιβραδυνθεί οριακά από τη θετική (κατά 2,1 εκατ.) του εξωτερικού τομέα, καθώς οι εξαγωγές αγαθών και υπηρεσιών να προβλέπεται ότι θα αυξηθούν κατά 2,5% το 2013 από 0,4% φέτος, ενώ οι εισαγωγές θα μειωθούν κατά 5,3% το 2013, έναντι μείωσης 10,1% φέτος.

Το ποσοστό ανεργίας εκτιμάται να αυξηθεί περαιτέρω το 2013 και θα διαμορφωθεί στο 24,7% του εργατικού δυναμικού «κυρίως λόγω της κάμψης της οικονομικής δραστηριότητας» από 23,5% που θα διαμορφωθεί φέτος και έναντι 17,3% το 2011.

Η απασχόληση θα μειωθεί το 2013 κατά 3% από -8,2% το 2012 και -6,7% το 2011.

Ο πληθωρισμός αναμένεται να υποχωρήσει το 2013 στο 0,7% από 1,2% φέτος λόγω της χαμηλής εγχώριας ζήτησης.

Λιγότερα έσοδα

«Νάρκη» στους οικογενειακούς προϋπολογισμούς αλλά και στα έσοδα του κράτους βάζει το νέο πακέτο μέτρων ύψους 7,8 δισ. ευρώ, το οποίο τελεί ακόμη υπό την έγκριση της Τρόικα, γεγονός το οποίο καθιστά το προσχέδιο του κρατικού προϋπολογισμού, προς το παρόν, «κενό γράμμα».

Είναι χαρακτηριστικό ότι χωρίς το νέο «πακέτο» τα έσοδα του 2013 θα ήταν αυξημένα κατά 0,32%, αλλά με την επιβολή των μέτρων περιορίζονται στα 46,7 δισ. ευρώ, γεγονός το οποίο σημαίνει ότι θα εισπραχθούν 2,4 δισ. ευρώ λιγότεροι φόροι, χωρίς φυσικά αυτό να συνεπάγεται ελαφρύνσεις παρά μόνο παραδοχή ότι η μείωση των εισοδημάτων λόγω των περικοπών σε μισθούς και συντάξεις οδηγεί σε μικρότερη κατανάλωση, λιγότερα κέρδη για τις επιχειρήσεις και φυσικά λιγότερα έσοδα για το Δημόσιο.

Για μια ακόμη φορά εξάλλου μπαίνει «μαχαίρι» στις φοροαπαλλαγές κοινωνικού χαρακτήρα, αφού στα υπό διαπραγμάτευση μέτρα προβλέπεται:

- Η αύξηση των εσόδων από τον εξορθολογισμό των οικογενειακών επιδομάτων 427 εκατ. ευρώ.

Συγκεκριμένα, σχεδιάζεται η μείωση όλων των κοινωνικών επιδομάτων, τα οποία στο εξής θα χορηγούνται με εισοδηματικά κριτήρια, ενώ θα αθροίζονται με τα υπόλοιπα εισοδήματα των υπόχρεων και θα φορολογούνται με βάση την ισχύουσα κλίμακα.

- Η αύξηση των εσόδων από την αύξηση των ορίων συνταξιοδότησης κατά 2 έτη 5 εκατ. ευρώ.

- Μείωση επιστροφών εσόδων 60 εκατ. ευρώ.

Παρά το γεγονός ωστόσο ότι από τα 7,8 δισ. ευρώ τα 500 εκατ. ευρώ προέρχονται από τις παρεμβάσεις στις εισπράξεις, τα συνολικά καθαρά έσοδα του 2013 εμφανίζονται μειωμένα κατά 2.210 εκατ. ευρώ, έναντι των εκτιμήσεων για το 2012.

Δεδομένο, λοιπόν, είναι ότι το νέο πακέτο που σχεδιάζει η Κυβέρνηση θα έχει αρνητική επίδραση στο ΑΕΠ, στην κατανάλωση και στη φοροδοτική ικανότητα των φυσικών και νομικών προσώπων, βυθίζοντας ακόμη βαθύτερα στην ύφεση την πραγματική οικονομία.

Ειδικότερα, με βάση το προσχέδιο του νέου προϋπολογισμού, τα καθαρά έσοδα, μετά τη μείωση επιστροφών για το οικονομικό έτος 2013, προβλέπεται να διαμορφωθούν στα 46.742 εκατ. ευρώ (έναντι των εκτιμήσεων του 2012), μειωμένα κατά 4,5%.

Η αρνητική αυτή επίπτωση οφείλεται σε πρωτογενές επίπεδο, κυρίως, στη μείωση των άμεσων φόρων κατά 517 εκατ. ευρώ, εξαιτίας των δημοσιονομικών παρεμβάσεων σε μισθούς και συντάξεις.

Από την άλλη πλευρά, η μείωση της κατανάλωσης και του ύψους των μισθών και των συντάξεων θα επηρεάσει σημαντικά και τους έμμεσους φόρους, οι οποίοι προβλέπονται να ανέλθουν σε 25.193 εκατ. ευρώ, μειωμένοι κατά 1.078 εκατ. ευρώ σε σχέση με τις εκτιμήσεις για το 2012.

Εκτός στόχων τα έσοδα

Παρά τις περί του αντιθέτου δηλώσεις του οικονομικού επιτελείου, ότι ο φετινός προϋπολογισμός θα εκτελεστεί κανονικά, οι αποκλίσεις είναι πλέον δεδομένες στο σκέλος των εσόδων, αφού, μετά τη μείωση των επιστροφών, οι εισπράξεις εκτιμάται ότι θα διαμορφωθούν στα 48.952 εκατ. ευρώ, παρουσιάζοντας απόκλιση από τους στόχους του συμπληρωματικού προϋπολογισμού κατά 4,6%, εξαιτίας, κυρίως, της μεγαλύτερης έναντι των αρχικών εκτιμήσεων ύφεσης, που κανείς δεν πρόβλεψε, καθώς και των αδυναμιών που εξακολουθούν να υπάρχουν στη διαδικασία είσπραξης ορισμένων κατηγοριών εσόδων.

Μειωμένοι κατά 11,7% οι άμεσοι φόροι

Το πιο χαρακτηριστικό, πάντως, του αδιεξόδου που έχουν οδηγήσει τα συνεχόμενα ανά τρίμηνο πακέτα μέτρων είναι οι αστοχίες που καταγράφονται φέτος στην άμεση φορολογία.

Αστοχίες που πιστοποιούν φυσικά ότι η αγορά έχει «παγώσει» και οι οικογενειακοί προϋπολογισμοί έχουν «στεγνώσει», αφού από τους στόχους του συμπληρωματικού προϋπολογισμού η αρνητική απόκλιση ανέρχεται σε 11,7%.

Οι αποκλίσεις οφείλονται κυρίως στην παράταση που δόθηκε στην υποβολή των φορολογικών δηλώσεων φυσικών προσώπων, στην καθυστερημένη επιβολή του έκτακτου ειδικού τέλους ηλεκτροδοτούμενων δομημένων επιφανειών για το 2012, καθώς και στη μειωμένη κερδοφορία των επιχειρήσεων.

Παρ' όλ' αυτά, από την άμεση φορολογία εκτιμάται ότι θα εισπραχθούν 20.767 εκατ. ευρώ, εμφανίζοντας αύξηση κατά 2,2% συγκριτικά με τα αντίστοιχα έσοδα του 2011. Οι εκτιμήσεις αυτές συμπεριλαμβάνουν τα μέτρα που ελήφθησαν στη φορολογία φυσικών προσώπων, αποδοχών και περιουσίας (επιβολή έκτακτου ειδικού τέλους ηλεκτροδοτούμενων δομημένων επιφανειών) και των λοιπών άμεσων φόρων (επιβολή ειδικής εισφοράς αλληλεγγύης στα φυσικά πρόσωπα, έκτακτη εισφορά σε οχήματα μεγάλου κυβισμού κ.λπ., καθώς και του τέλους επιτηδεύματος).

Μειωμένοι κατά 2,3% οι έμμεσοι φόροι

Από την έμμεση φορολογία αναμένεται να εισπραχθούν 26.271 εκατ. ευρώ, παρουσιάζοντας μείωση 2,3% έναντι του συμπληρωματικού προϋπολογισμού και 8,3% συγκριτικά με τα αντίστοιχα έσοδα του 2011. Οι εκτιμήσεις μάλιστα του 2012 περιλαμβάνουν και το όφελος που θα προκύψει από την εξίσωση του ειδικού φόρου κατανάλωσης του πετρελαίου θέρμανσης και του πετρελαίου κίνησης στο 80% της σημερινής τιμής του ειδικού φόρου κατανάλωσης του πετρελαίου κίνησης.

Μη φορολογικά έσοδα

Τα μη φορολογικά έσοδα εκτιμώνται ότι θα διαμορφωθούν στα 2.383 εκατ. ευρώ, εμφανίζοντας μείωση κατά 22,4% έναντι του προηγούμενου έτους, που οφείλεται, κυρίως, στη μείωση εσόδων από την αξιοποίηση της περιουσίας του ελληνικού Δημοσίου.

Τα μη τακτικά έσοδα θα διαμορφωθούν στο ποσό των 2.207 εκατ. ευρώ, παρουσιάζοντας αύξηση κατά 14,9% έναντι του 2011, που οφείλεται, κατά κύριο λόγο, στην πρόβλεψη για είσπραξη εσόδων από το πρόγραμμα ενίσχυσης της ρευστότητας των πιστωτικών ιδρυμάτων λόγω της χρηματοπιστωτικής κρίσης.

Οι επιστροφές αχρεωστήτως εισπραχθέντων εσόδων αναμένεται να διαμορφωθούν στα 3.691 εκατ. ευρώ, παρουσιάζοντας μείωση 30,1% έναντι του προηγουμένου έτους.

«Μαχαίρι» στο Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων

«Μαχαίρι» 450 εκατ. ευρώ στα αναπτυξιακά κονδύλια με τα οποία χρηματοδοτούνται τα έργα του αναπτυξιακού νόμου και οι απαλλοτριώσεις των έργων του ΕΣΠΑ μπαίνει για το επόμενο χρόνο στα κονδύλια του Προγράμματος Δημοσίου Επενδύσεων.

Ο προϋπολογισμός των δημοσίων επενδύσεων διαμορφώνεται για το 2013 στα 6.850 εκατ. ευρώ, μειωμένος κατά 450 εκατ. ευρώ (ποσοστό 6%), σε σύγκριση με το 2012, όταν το ΠΔΕ αναμένεται να απορροφήσει 7.300 εκατ. ευρώ.

Με το «κούρεμα» έσβησε χρέος 106 δισ. ευρώ και το όφελος είναι 15 δισ.

Σε μόλις 15 δισ. ευρώ, υπολογίστηκε από το υπουργείο Οικονομικών το όφελος από το PSI, στοιχείο που αναδεικνύει την αναποτελεσματικότητα της ανταλλαγής των ομολόγων για την αντιμετώπιση της προβλήματος χρέους της ελληνικής οικονομίας.

Αποδεικνύεται πως το PSI, ενώ δεν έφερε λύση στο χρέος, δημιούργησε τεράστια προβλήματα στα ασφαλιστικά Ταμεία, στις τράπεζες, σε ιδιώτες επενδυτές και σε ασφαλιστικές εταιρείες.

Σύμφωνα με το προσχέδιο του προϋπολογισμού, το χρέος Γενικής Κυβέρνησης στο τέλος του 2012 εκτιμάται ότι θα ανέλθει στα 340.600 εκατ. ευρώ ή 169,5% του ΑΕΠ, έναντι 355.600 εκατ. ευρώ ή 165,3% του ΑΕΠ το 2011, παρουσιάζοντας, αύξηση κατά 4,2% του ΑΕΠ, την οποία το ΥΠΟΙΚ αποδίδει στην ύφεση.

Σε απόλυτα ποσά, το χρέος Γενικής Κυβέρνησης μειώνεται κατά περίπου 15 δισ. ευρώ μόνο, διότι ενώ μειώθηκε κατά 106 δισ. ευρώ από την εθελοντική ανταλλαγή των ομολόγων στη συνέχεια αυξήθηκε:

- Κατά 11 δισ. ευρώ από τις απώλειες των ΟΤΑ και ΟΚΑ,

- Κκατά 49 δισ. ευρώ από την ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών,

- Κατά 13,3 δισ. ευρώ από το δημοσιονομικό έλλειμμα,

- Κατά 3,5 δισ. ευρώ από την πληρωμή ληξιπρόθεσμων οφειλών του Δημοσίου προς τον ιδιωτικό τομέα, καθώς και για την κάλυψη αναγκών του α΄ τριμήνου του 2013.

Επίσης στο PSI δεν εντάχθηκαν ομόλογα αξίας 57 δισ. ευρώ, που κατείχαν η ΕΚΤ και οι άλλες εθνικές κεντρικές τράπεζες.

Σε ό,τι αφορά το 2013, το χρέος προβλέπεται ότι θα διαμορφωθεί στα 346.200 εκατ. ευρώ ή 179,3% του ΑΕΠ, παρουσιάζοντας αύξηση κατά 9,8% του ΑΕΠ έναντι του 2012.

Όφελος από το PSI, διαπιστώνεται μόνο στις δαπάνες των τόκων, οι οποίες, ενώ αυξάνονταν μέχρι το έτος 2011, από το 2012 υποχωρούν. Ειδικότερα φέτος θα διαμορφωθούν στο 5,8% του ΑΕΠ ή σε 11,7 δισ. ευρώ, από 16,3 δισ. ευρώ το 2011, ενώ για το 2013 προβλέπεται ότι θα υποχωρήσουν στο 4,6% του ΑΕΠ ή σε 8,9 δισ. ευρώ.

Ακόμη, διευκρινίζεται ότι το έτος 2014 προβλέπεται η λήξη ομολόγων ύψους:

- 5.225,5 εκατ. ευρώ που έχουν εκδοθεί, για την ενίσχυση της ρευστότητας της ελληνικής οικονομίας, έναντι απόκτησης προνομιούχων μετοχών των ελληνικών τραπεζών από το Ελληνικό Δημόσιο συνολικής ονομαστικής αξίας 5.148,6 εκατ. ευρώ, εκ των οποίων το Δημόσιο κατέχει σήμερα 4.473,6 εκατ. ευρώ, καθώς οι μετοχές της ΑΤΕ Bank ονομαστικής αξίας 675 εκατ. ευρώ επεστράφησαν από το Ελληνικό Δημόσιο έναντι μετρητών,

- 1.500 εκατ. ευρώ που έχουν εκδοθεί για την αύξηση του μετοχικού κεφαλαίου του ΤΕ-ΜΠΜΕ, σημερινό ΕΤΕΑΝ, έναντι ίσης αξίας προνομιούχων μετοχών που έχει στην κατοχή του σήμερα το ελληνικό Δημόσιο.

- 10.037,7 εκατ. ευρώ που έχουν στην κατοχή τους η ΕΚΤ, οι Ευρωπαϊκές Εθνικές Κεντρικές Τράπεζες, η ΕΕ και η Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων Επίσης, για τα έτη 2013 - 2020, υπάρχουν λήξεις ομολόγων μεγάλων ποσών που έχουν στην κατοχή τους οι ανωτέρω φορείς.

Υπόσχεση εξόφλησης ληξιπρόθεσμων

Την υπόσχεση για εξόφληση, εντός 15 μηνών και πάντως μέχρι το τέλος του 2013, των ληξιπρόθεσμων χρεών του Δημοσίου προς τους ιδιώτες, ύψους περίπου 7 δισ. ευρώ, περιέχει το προσχέδιο του Κρατικού Προϋπολογισμού του 2013.

Βασική προϋπόθεση της υλοποίησης της υπόσχεσης είναι η λήψη των επόμενων δόσεων από τη δανειακή σύμβαση, καθώς χωρίς τα κεφάλαια από το μηχανισμό στήριξης, το Δημόσιο δεν μπορεί να καταβάλει τις οφειλές.

Στέλεχος του οικονομικού επιτελείου είπε πως η αποπληρωμή θα γίνει μετά από έλεγχο για το «αν τηρούνται οι προϋποθέσεις», υπονοώντας ελέγχους νομιμότητας των σχετικών πληρωμών.

Παράλληλα, το προσχέδιο του προϋπολογισμού προβλέπει ότι οι συγκεκριμένες οφειλές θα περιορισθούν σημαντικά, ενώ οι απλήρωτες υποχρεώσεις (κάτω από ενενήντα ημέρες) θα μειωθούν κατά 200 εκατ. ευρώ σε σχέση με αυτές της 31ης Δεκεμβρίου του 2011.

Από τα αναλυτικά στοιχεία του υπουργείου Οικονομικών προκύπτει ότι τα μεγαλύτερα χρέη προέρχονται από τα ασφαλιστικά Ταμεία.

Μέχρι και το τέλος του περασμένου Ιουλίου τα χρέη του Δημοσίου προς τους ιδιώτες ήταν 6,7 δισ. ευρώ εκατ. ευρώ, (3,3% του ΑΕΠ) και αφορούσαν χρέη που είχαν καταστεί ληξιπρόθεσμα και απαιτητά, μέχρι το Μάρτιο και Απρίλιο του 2012, με βάση το περιθώριο των 90 ημερών για το χαρακτηρισμό τους ως ληξιπρόθεσμα.

Κατά κατηγορία οι ληξιπρόθεσμες οφειλές μέχρι και τον Ιούλιο ήταν:

- Οργανισμών Κοινωνικής Ασφάλισης: Διαμορφώθηκαν συγκεκριμένα στο ποσό των 3.019 εκατ. ευρώ, από 2.982 εκατ. ευρώ τον Ιούνιο, ενώ τον περασμένο Δεκέμβριο οι ληξιπρόθεσμες οφειλές των Ταμείων ήταν 2.736 εκατ. ευρώ.

- Υπουργείων (και άλλων δημοσίων φορέων): 884 εκατ. ευρώ. Επίσης οι οφειλές μέσω του ΠΔΕ ήταν 258 εκατ. ευρώ.

- Τοπικής Αυτοδιοίκησης: 771 εκατ. ευρώ.

- Νοσοκομείων: 1.636 εκατ. ευρώ.

- Λοιπών Νομικών Προσώπων: 323 εκατ. ευρώ.