Hellenic Business

Το ότι η κρίση κάποια στιγμή θα χτυπούσε τον πολιτισμό, μέσω της λειψής δημόσιας χρηματοδότησης από τους κρατικούς προϋπολογισμούς, ήταν επόμενο. Αυτό όμως που προκαλεί αίσθηση είναι πως η ιστορική και παγκοσμίου φήμης ιταλική όπερα «La Scala», είναι ένα βήμα πριν το οριστικό της κλείσιμο. Βέβαια είναι μόνο ένα (τρανταχτό) από τα πολλά παραδείγματα της τραγικής κατάστασης στην οποία έχει περιέλθει ο ευρωπαϊκός πολιτισμός.

Βρίσκεται αντιμέτωπη με ένα χρέος – μαμούθ, το οποίο αγγίζει τα 9 εκατ. δολάρια, εξαιτίας της μείωσης των επιδοτήσεων από το ιταλικό κράτος. Επίσης η κρατική χρηματοδότηση για τα καλλιτεχνικά προγράμματα έχει μειωθεί κατά 25%, ενώ χαρακτηριστικό είναι και το παράδειγμα της Πορτογαλίας που κατήργησε το υπουργείο Πολιτισμού.

Ο πολιτισμός στην εποχή της οικονομικής κρίσης έχει περάσει σε δεύτερη μοίρα από τις κυβερνήσεις της Ευρώπης, οι οποίες δεν χάνουν ευκαιρία κάθε λίγο να κόβουν τις χρηματοδοτήσεις σε αυτόν. Τα αποτελέσματα αυτής της πολιτικής είναι πλέον εμφανή, με θέατρα να κλείνουν, τα ιδρύματα να περιορίζουν τις παραστάσεις τους και ορισμένες παραγωγές να είναι υποβαθμισμένες.

Ωστόσο αρκετοί είναι αυτοί που ψάχνουν τη σωτηρία τους μέσω των ιδιωτικών χορηγιών, αλλά κακά τα ψέματα, αν δεν ενδιαφερθεί το κράτος για τον πολιτισμό του, τότε αυτός είναι καταδικασμένος σε μαρασμό.

Ο καπιταλισμός στην τέχνη

Στην Αμερική παρατηρείται το εξής αλλόκοτο. Ο καπιταλισμός έχει περάσει για τα καλά στα χωράφια του πολιτισμού, με τον ανταγωνισμό να ανθεί ανάμεσα σε εταιρείες θεαμάτων. Οι ιδιωτικές χορηγίες έχουν τον πρώτο λόγο (εδώ με ιδιωτικές χορηγίες κάνουν προεκλογική εκστρατεία οι υποψήφιοι πρόεδροι), ενώ αρκετές φορές παρατηρείται και το φαινόμενο του παρεμβατισμού. Δηλαδή οι ιδιώτες να παρεμβαίνουν στο καλλιτεχνικό έργο!

Η ειδοποιός διαφορά των πολιτιστικών δράσεων ανάμεσα σε Ευρώπη και Αμερική, είναι πως η πρώτη δεν βλέπει τον πολιτισμό ως εμπόρευμα. Αυτό βέβαια έχει στοιχήσει στην γηραιά Ήπειρο, όχι τόσο στην ποιότητα, αλλά στην ποσότητα και το κέρδος. Όμως έχει καταφέρει να βάλει τις διαχωριστικές γραμμές, σε αντίθεση με τις ΗΠΑ, ανάμεσα στον πολιτισμό και στις δυνάμεις της αγοράς. Θεωρεί τον πολιτισμό ως μια κοινή κληρονομιά που πρέπει να προστατευτεί και να καλλιεργηθεί.

Τέλος αυτό που κάνει τον ευρωπαικό πολιτισμό ξεχωριστό είναι πως δεν είναι αυτοσκοπός η μαζικότητα, αλλά η καλλιτεχνική ποιότητα.

Άλλο Γερμανία, άλλο Ελλάδα

Σχεδόν «καθαρή» την βγάζουν οι μεγαλύτερες και πιο σταθερές οικονομίες της Ευρώπης, Γερμανία και Γαλλία. Μάλιστα οι κρατικές χρηματοδοτήσεις των εν λόγω χωρών παρουσιάζουν αύξηση. Βέβαια αξίζει να σημειωθεί πως τα περισσότερα χρήματα πηγαίνουν στο σινεμά και όχι στις άλλες μορφές τέχνης.

Εκεί που ο πολιτισμός πραγματικά ακρωτηριάζεται είναι στις χώρες αυτές, που κάνουν «κουμάντο» οι σκληροί και συντηρητικοί τεχνοκράτες, όπως Ιταλία, Ουγγαρία, Ολλανδία και Βρετανία.

Όμως υπάρχουν και τα «γουρούνια»(PIGS) της Ευρώπης, τα οποία ενδεχομένως να μην θέλουν αλλά αναγκάζονται να πετσοκόψουν την χρηματοδότησή τους στον πολιτισμό. Ανάμεσα στις χώρες αυτές φιγουράρει η Ελλάδα, με την Ισπανία.

Για παράδειγμα στην Ολλανδία, σύμφωνα με τον προϋπολογισμό του πολιτισμού για το 2013, η χρηματοδότηση περικόπτεται κατά 265 εκατ. ευρώ. Με αυτό τον τρόπο απειλούνται πολιτιστικοί θεσμοί όπως το Rijksmuseum, το μουσείο Van Gogh, το Royal Concertgebouw Orchestra και το Ολλανδικό Εθνικό Μπαλέτο.