Hellenic Business

του Ηρακλή Ρούπα

Βλέποντας την Αθήνα να φλέγεται με «στοχευμένες πυρπολήσεις» κτιρίων δεν μπόρεσα να μην ανατρέξω στα φοιτητικά μου χρόνια στην Νέα Υόρκη το 80, όπου στο Harlem (το γνωστό γκέτο) συχνά πυκνά αναφερόντουσαν πυρκαγιές κτιρίων ή ακόμα και μικρών οικοδομικών τετραγώνων. Ήταν γνωστό ότι τις περισσότερες φορές οι εμπρησμοί στόχευαν στην καταστροφή του κτιρίου προκειμένου αφενός να εκδιωχθούν οι ένοικοι, αφετέρου να γίνει πιο εύκολη η ανοικοδόμηση νέου με σημαντικά αναβαθμισμένη αξία.  Αυτή ή επιχειρηματικότητα της καταστροφής απέφερε κέρδη και αναβάθμιση της περιοχής χωρίς όμως απώλειες ιστορικού πλούτου καθώς τα κτίρια που καταστρεφόντουσαν δεν παρουσίαζαν καμία ιδιαιτερότητα. Όταν λοιπόν καίγονται ταυτόχρονα 45 κτίρια ιδιαίτερης αρχιτεκτονικής αλλά και περιορισμένης δυνατότητας εκμετάλλευσης σε ένα βράδυ ο προβληματισμός καθίσταται βαθύτερος.

Κανείς δεν θέλει να πιστέψει ότι η  κρίση χρησιμοποιείται προκειμένου οι στοχευμένες καταστροφές να ανοίξουν νέους δρόμους εκμετάλλευσης γης στο κέντρο της Αθήνας. Ούτε βέβαια μπορεί να γίνει δεκτή η αντιπαραβολή με τα γεγονότα στο Λονδίνο ή το Παρίσι. Αυτές είναι εντελώς διαφορετικές καταστάσεις εκτός των ιστορικών κέντρων των πόλεων αυτών. Το γεγονός όμως ότι για κάποιο λόγο το κέντρο των Αθηνών βρίσκεται έρμαιο ανεξέλεγκτων καταστάσεων δεν μπορεί να μην παραπέμψει σε περιστατικά άλλων χωρών. Ιδιαίτερα όταν από επιχειρηματικής πλευρά η αξία της γής έχει υποστεί καθίζηση, ενώ αναμένεται οι τιμές των ακινήτων να σημειώσουν ακόμα μεγαλύτερη πτώση. Βέβαια αν η παραπάνω επισήμανση μπορεί να περιγράψει την «επιχειρηματικότητα του χάους» είναι δύσκολο να μην προεκτείνουμε την διαπίστωση αυτή στο γεγονός ότι εξακολουθεί να επικρατεί μία χαώδης κατάσταση ως προς την προοπτική επιχειρηματικών πρωτοβουλιών στο μέλλον.

Η ακύρωση  της συγχώνευσης Alpha-Eurobank αλλά και αυτή της Vodafone με την Wind αποτελούν κάποια από τα ξεχωριστά παραδείγματα ότι τόσο το εγχώριο, όσο και το διεθνές επιχειρείν δεν θεωρεί ότι οι συνθήκες έχουν ακόμα ωριμάσει για την ανάληψη επενδύσεων. Δεν θα πρέπει βέβαια να διαφεύγει της προσοχής μας ότι αυτής της μορφής επενδυτικών πρωτοβουλιών εν μέσω κρίσης θα μπορούσαν να δημιουργήσουν συνθήκες «καρτελοποίησης» μέσω αθέμιτου ανταγωνισμού. Ίσως όμως τέτοιες πρωτοβουλίες να πρέπει να προκαλέσουν εγρήγορση –η οποία ιστορικά είναι απούσα- στην Επιτροπή Ανταγωνισμού προκειμένου επι τέλους να δημιουργηθούν δομές υγιούς ανταγωνισμού και συνθήκες ουσιαστικής επιλογής για τους καταναλωτές. Σε αντίθετη περίπτωση η «επιχειρηματικότητα του χάους» θα αποτελεί στο μέλλον την μόνη ουσιαστική πρωτοβουλία. Υπάρχουν δεν υπάρχουν Γερμανοί επίτροποι να επιβάλλουν αυτά που το Κράτος δεν μπόρεσε και δεν μπορεί να επιβάλλει ακόμα και σήμερα.

Θα πρέπει κάποια στιγμή να αντιληφθούμε ότι η Ελληνική οικονομία από το 50 αναπτύχθηκε χάριν της «μικροεπιχειρηματικότητας». Το κράτος σε αντίθεση με σήμερα απλά συντόνιζε. Εδώ και δύο δεκαετίες αυτό άλλαξε. Σήμερα, μή έχοντας βάλει χέρι στο βαθύ κράτος  τόσα χρόνια, αναγκάζονται να βάλουν το χέρι του κράτους στο υπόλοιπο κομμάτι της κοινωνίας, στον μη προνομιούχο ιδιωτικό τομέα. Η διαπλοκή πολίτη- δημοσίου, περνάει όχι μόνο από τους κομματικούς διορισμούς, αλλά και από την στρατιά των ενδιάμεσων κομματικών στελεχών, ‘’παρακρατικών’’ που εξυπηρετούσαν χρόνια ημέτερους επιχειρηματίες, μικρούς και μεγάλους, από επιδοτήσεις μέχρι προώθηση αδειών, αιτημάτων, αναθέσεων έργων με φωτογραφικές διατάξεις. Κανείς δεν μπορεί να μετρήσει το πόσο χρήμα χάθηκε σε αυτό το μεταπολιτευτικό κύκλωμα εξυπηρέτησης που τροφοδοτούσε με προμήθειες στρατιές «στελεχών» με αποτέλεσμα την σταδιακή κατάρρευση των μικρών επιχειρηματιών.

Δυστυχώς  η προσέγγιση αυτή συνεχίζεται όπως φαίνεται διαβάζοντας την επιστολή του Συνδέσμου Εταιριών Φωτοβολταικών  αναφορικά με την επικείμενη αγορά από την ΔΕΗ της εταιρίας Silcio προκειμένου να αναπτυχθεί από την ΔΕΗ –σε βάρος των μικρών κατασκευαστών- δίκτυο καταστημάτων ολοκληρωμένων λύσεων φωτοβολταικών συστημάτων και ενεργειακών υπηρεσιών. Αδυνατώ να αντιληφθώ με ποια λογική το κράτος προωθεί μία συνεργασία που όχι μόνον ευνοεί συγκεκριμένους επιχειρηματίες εις βάρος του συνόλου του κλάδου, αλλά ταυτόχρονα αφορά πρωτοβουλία μίας επιχείρησης που αναμένεται σύντομα να ιδιωτικοποιηθεί. Τα ΥΠΕΚΑ συνεχίζει να διαπράττει τα λάθη του παρελθόντος, ειδικά στο τομέα ενέργειας. Αντί να προωθεί την πολυεπίπεδη επιχειρηματικότητα στον τομέα αυτό προχωράει σε ενέργειες που θα «παραχωρήσουν» την δεσπόζουσα θέση εις βάρος της επί μέρους ανάπτυξης. Άραγε με ποια κριτήρια επελέγει η συγκεκριμένη εταιρία ως συνεταίρος της ΔΕΗ;

Ο χαρακτηρισμός «επιχειρηματικότητα του χάους» δεν αφορά μόνον πρωτοβουλίες επάνω σε «καμένη γή». Αφορά κάθε αλλοπρόσαλλη πρωτοβουλία που καταστρέφει τον ανταγωνισμό και χαρίζει μονοπώλια σε λίγους. Εάν λοιπόν η χώρα είναι να αναπτυχθεί κάποιοι θα πρέπει να σκεφθούν πολύ σοβαρά το ρόλο του Κράτους ως συντονιστή και όχι του Κράτους ως επιχειρηματία.

(εφημερίδα Κέρδος 16/2/2012)