Hellenic Business

Στην Σύνοδο Κορυφής των Βρυξελλών που ολοκληρώθηκε στις 9 Δεκεμβρίου 2011, η Άνγκελα Μέρκελ σφράγισε την έναρξη μιας απόλυτης γερμανικής κυριαρχίας στην ευρωζώνη. Κάνοντας ορισμένες ανώδυνες παραχωρήσεις, η καγκελάριος πέρασε τις βασικές θέσεις της, θέτοντας την Ευρώπη των 17 σε μία τροχιά σκληρής δημοσιονομικής πειθαρχίας, αφήνοντας στους άλλους εταίρους την ψευδαίσθηση ότι είναι ο μόνος τρόπος για την αντιμετώπιση των επιθέσεων των αγορών.

Στη Σύνοδο επιβλήθηκε η γερμανική συνταγή για λιτότητα διαρκείας και δραστικών μεταρρυθμίσεων. Απορρίπτοντας λύσεις όπως τα ευρωομόλογα ή η αύξηση των πόρων του σημερινού ευρωταμείου στήριξης, που θα μπορούσαν να δώσουν άμεση ανάσα σε περίπτωση απρόβλεπτων εξελίξεων, η ΕΕ επαφίεται πλέον στην καλή θέληση της ΕΚΤ. Είναι ενδεικτικό ότι, στα συμπεράσματα των Ευρωπαίων ηγετών που εκδόθηκαν μετά την συμφωνία που επετεύχθη, δεν υπάρχει καμία αναφορά στη δημιουργία ανάπτυξης η οποία να προσβλέπει σε μία ενισχυμένη αρχιτεκτονική για την Οικονομική και Νομισματική Ένωση. Οι αποφάσεις των ηγετών προβλέπουν μόνο δράσεις κομμένες και ραμμένες στα γερμανικά μέτρα μόνο σε δύο κατευθύνσεις:

- Ένα νέο δημοσιονομικό συμβόλαιο και ενισχυμένο συντονισμό σε θέματα οικονομικής πολιτικής.

- Ενίσχυση των διαθέσιμων εργαλείων σταθερότητας ώστε να αντιμετωπιστούν οι βραχυπρόθεσμες προκλήσεις.

Επίσης στο κείμενο δεν υπάρχει ούτε λέξη για μία προοπτική έκδοσης ευρωομολόγου, έστω «σε βάθος χρόνου» - ένα μέτρο που πρότειναν ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Χέρμαν βαν Ρομπέι και ο πρόεδρος της Κομισιόν Ζοζέ Μανουέλ Μπαρόζο και το απέρριψε αμέσως η Α.Μέρκελ.

Η καγκελάριος, με τη στήριξη του Νικολά Σαρκοζί, ζητούσε ευρεία αναθεώρηση της Συνθήκης σε επίπεδο 17 κι ακόμη καλύτερα αν επεκτεινόταν και στους 27. Αντίθετα, οι Ρομπάι και Μπαρόζο έκλιναν προς μία αναθεώρηση σε επίπεδο 27, ώστε να μην δημιουργηθεί μια ΕΕ δύο ταχυτήτων. Παράλληλα, οι Ευρωπαίοι ηγέτες χαιρέτισαν τη δέσμευση της νέας ελληνικής κυβέρνησης -και των κομμάτων που τη στηρίζουν- να εφαρμόσει στο ακέραιο το πρόγραμμά της.

Πάντως, ανακούφιση προκαλεί η ετοιμότητα της Φρανκφούρτης να συνεχίσει να παρεμβαίνει προς όφελος των προβληματικών χωρών «ενεργώντας για λογαριασμό των σημερινού Ευρωπαϊκού Ταμείου Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας», συνεχίζοντας δηλαδή την αγορά ομολόγων στη δευτερογενή αγορά.

Ουσιαστικά, ηΣύνοδος επιβεβαίωσε το ρήγμα μεταξύ ηπειρωτικής Ευρώπης και Μεγάλης Βρετανίας, η οποία αρνήθηκε να τεθεί το City υπό την εποπτεία των εποπτικών Αρχών και άλλων θεσμικών οργάνων της ΕΕ. Αποτέλεσμα αυτών των βρετανικών αντιδράσεων ήταν να μη συμφωνήσουν οι «27» σε μια από κοινού αναθεώρηση της Συνθήκης της Λισαβόνας. Έπειτα από αυτή την αρνητική εξέλιξη για τη σύμπνοια της ΕΕ, οι 17 του ευρώ και εννέα χώρες εκτός ευρώ αποφάσισαν να απομονώσουν το Λονδίνο και να προχωρήσουν σε διακυβερνητική συμφωνία που θα πρέπει να οριστικοποιηθεί έως τον Μάρτιο του 2012.

Το Δημοσιονομικό Σύμφωνο

Με τη δημιουργία του Δημοσιονομικού Συμφώνου η Γερμανία «κλείδωσε» την υποχρέωση των χωρών - μελών να εμφανίζουν ισοσκελισμένους προϋπολογισμούς με κανόνες που θα είναι συνταγματικά κατοχυρωμένοι. Παράλληλα, ικανοποιήθηκε το αίτημα του Βερολίνου για ενίσχυση των εξουσιών του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου που θα παρακολουθεί την εφαρμογή αυτών των κανόνων σε εθνικό επίπεδο. Στο πλαίσιο της ασφυκτικής επιτήρησης, τα κράτη - μέλη που βρίσκονται σε διαδικασία υπερβολικού ελλείμματος θα υποχρεούνται να υποβάλλουν στην Κομισιόν και στο Συμβούλιο Υπουργών προγράμματα οικονομικής προσαρμογής, στα οποία θα περιγράφονται οι διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις για τη διόρθωση της κατάστασης. Για τους παραβάτες οι κυρώσεις θα είναι ακόμη πιο αυστηρές και αυτόματες.

Από τις περιορισμένες υποχωρήσεις που έκανε η Γερμανία ήταν -εκτός από την ενίσχυση της παρέμβασης της ΕΚΤ που θα πλαισιώνει τον σημερινό και τον μελλοντικό μηχανισμό στήριξης- η εγκατάλειψη της συμμετοχής του ιδιωτικού τομέα, καθώς συμφωνήθηκε ότι θα τηρούνται πλέον οι πρακτικές του ΔΝΤ.

Σε ό,τι αφορά τη θωράκιση της Ευρωζώνης, οι Ευρωπαίοι ηγέτες περιορίστηκαν στη μόχλευση του Ευρωπαϊκού Ταμείου Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας, ύψους 250 δισ. ευρώ, και συμφώνησαν στην επίσπευση της λειτουργίας του Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Σταθερότητας, ύψους 500 δισ. ευρώ, ο οποίος θα τεθεί σε ισχύ τον Ιούλιο του 2012. Σε αυτήν τη δύναμη πυρός 500 δισ. ευρώ θα προστεθούν ακόμη 200 δισ. ευρώ μέσω διμερών δανείων του ΔΝΤ.

ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΙ: Ισοσκελισμένοι ή πλεονασματικοί με την εν λόγω υποχρέωση να εντάσσεται και στα Συντάγματα των χωρών.

ΕΛΛΕΙΜΜΑ: Δεν πρέπει να ξεπερνά το 0,5% του ΑΕΠ.

ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ: Θα είναι αρμόδιο να επαληθεύει εάν οι «επιδόσεις» κάθε χώρας ανταποκρίνονται στις αρχές που ορίζει η Κομισιόν.

ΚΥΡΩΣΕΙΣ: Θα επιβάλλονται αυτομάτως, μόλις ένα κράτος διαπιστωθεί πως έχει παραβιάσει το ανώτατο όριο ελλείμματος του 3%, εκτός κι αν διαφωνεί με αυτές μια «ειδική πλειοψηφία» των χωρών της Eυρωζώνης.

ΕΠΟΠΤΕΙΑ: Όσα κράτη παρουσιάζουν υπερβολικά ελλείμματα, θα πρέπει να υποβάλλουν στις Βρυξέλλες προγράμματα διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων, η εφαρμογή των οποίων θα επιβλέπεται από την Κομισιόν. Επιπλέον, η Επιτροπή θα επιθεωρεί τα προσχέδια των προϋπολογισμών και θα μπορεί να ζητά την αναθεώρησή τους σε περίπτωση που διαπιστώνονται παραβιάσεις του Συμφώνου Σταθερότητας.

ΕΡΓΑΛΕΙΑ ΕΝΑΝΤΙΑ ΣΤΗΝ ΚΡΙΣΗ: Δημιουργία ενός μονίμου Ταμείου Διάσωσης (ΕΜΣ) που θα ξεκινήσει να λειτουργεί στα μέσα του 2012 με «δύναμη πυρός» 500 δισ. ευρώ. 200 δισ. ευρώ επιπλέον για την υποστήριξη των προβληματικών ευρωπαϊκών οικονομιών τα οποία θα διοχετευθούν μέσω του ΔΝΤ.

ΣΥΜΜΕΤΟΧΗ ΙΔΙΩΤΩΝ: Η περίπτωση της Ελλάδας είναι μοναδική. Δεν προβλέπεται συμμετοχή των ιδιωτών σε μελλοντικές διασώσεις.