Hellenic Business

του Ηλία Καραβόλια

Μπορεί η απόφαση για τη «διάσωση» της Ελλάδας, στις 27 Οκτώβρη, να πυροδότησε εξελίξεις τόσο εδώ όσο και στην Ιταλία, αλλά οι αποφάσεις για την χώρα μας έχουν άγνωστα προς στιγμήν παραρτήματα που θέτουν σε νέο αυστηρό πλαίσιο τις υποχρεώσεις της. Οι εταίροι μας λένε ουσιαστικά ότι θα αναχρηματοδοτούν το χρέος μας μέσω του προσωρινού ταμείου (EFSF), παράλληλα με το γνωστό αλλά όχι πλέον σίγουρο κούρεμα (ο Παπαδήμος είναι υπέρμαχος καλύτερης λύσης για τις ελληνικές τράπεζες). Όλα αυτά, εφόσον βέβαια η νέα κυβέρνηση μπορέσει να πιέσει κι άλλο την κοινωνία, ώστε να «μαζευτεί» το έλλειμμα.

Όμως η συμφωνία της 27ης Οκτωβρίου, που δεν αφορά μόνο στην Ελλάδα, εμπεριέχει δύο μεγάλους «μύθους» σχετικά με την αντιμετώπιση της συνολικής κρίσης στην Ευρωζώνη.

Μύθος πρώτος:

Υποτίθεται ότι θα αυξηθεί το μέγεθος των εγγυήσεων του μηχανισμού στήριξης, από 440 δισ. σε περίπου 1 τρισ. ευρώ, προκειμένου να χωρέσει, πέρα από την Ελλάδα, την Πορτογαλία, την Ιρλανδία και την Ιταλία -πιθανώς και την Ισπανία. Αυτό γίνεται τεχνητά, όχι με πραγματικό χρήμα, αλλά με μηχανισμούς μόχλευσης των προσφερόμενων εγγυήσεων. Η βασική ιδέα είναι να ασφαλίζεται από το EFSF το 20% της αξίας των νεοεκδιδόμενων ομολόγων, προκειμένου οι αγορές να συνεχίσουν να αγοράζουν ομόλογα της κλυδωνιζόμενης Ιταλίας (προς το παρόν τουλάχιστον...).

Η αλήθεια όμως είναι ότι η απόφαση αυτή έχει ήδη ακυρωθεί στην πράξη. Προφανώς αδυνατεί να διασφαλίσει την Ιταλία, η οποία είδε τα επιτόκιά της να εκτινάσσονται στο 7% και για την οποία, μόνο το 2012, λήγουν ομόλογα αξίας 320 δισ. ευρώ (στην επόμενη επταετία άλλο 1,8 τρισ...). Η δε διασφάλιση του 20% της αξίας των ομολόγων ήταν μια ανορθολογική ιδέα που μετατρέπει τον EFSF σε μηχανισμό που δανείζεται κανονικά από τις αγορές και ταυτόχρονα μετατρέπεται σε έναν μηχανισμό παραγωγής ασφαλίστρων (CDS). Άλλωστε, είναι τεράστια αφέλεια να πιστεύει κανείς ότι Γερμανοί και Ευρωπαίοι φορολογούμενοι έχουν βάλει μέχρι στιγμής πραγματικά χρήματα! Αυτά είναι μόλις 80 δισ., εκ των οποίων τα 20 αντιστοιχούν στην Γερμανία. Πάντως πολλοί σοβαροί αναλυτές μιλούν για αναγκαστική μόχλευση 3 τρισ. ευρώ, δηλαδή για νούμερα εξωπραγματικά σήμερα, δεδομένου ότι Κίνα και Βραζιλία ήδη αρνήθηκαν να συμμετάσχουν (γιατί απλώς δεν τους συμφέρει να πληρώνουν… μεσίτη προκειμένου να εισέλθουν στις ευρωπαϊκές οικονομίες).

Μύθος δεύτερος:

Υποτίθεται ότι ένας μεγάλος στόχος της 27ης Οκτωβρίου είναι η διασφάλιση των ευρωπαϊκών τραπεζών έναντι των  διαδοχικών κινδύνων που εκπορεύονται από την κρίση του δημόσιου χρέους στην Ευρωζώνη. Για τον σκοπό αυτόν δεσμεύτηκαν 110 δισ. και τέθηκε για τον Ιούνιο του 2012 ο στόχος της κεφαλαιακής επάρκειας (στο 9%). Για να πετύχουν αυτόν τον στόχο, οι τράπεζες θα πρέπει πρώτα να δοκιμάσουν την αύξηση του μετοχικού κεφαλαίου και, εάν αποτύχουν, να προσφύγουν στα εθνικά Ταμεία Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας. Εάν και τότε αποτύχουν, να προσφύγουν στα 110 δισ. του EFSF. Ας δούμε όμως την πραγματικότητα.

Οι τράπεζες δανείζονται όλο και δυσκολότερα μεταξύ τους και σαφέστατα ξέρουν ότι το 2012 η ευρωπαϊκή οικονομία θα εισέλθει σε ύφεση. Συνεπώς, με δεδομένη τη στασιμότητα και την κλιμακούμενη κρίση των «τοξικών» δημόσιων αλλά και εταιρικών ομολόγων, οι τράπεζες θα αναγκαστούν να μειώσουν τη χρηματοδότηση της οικονομίας για να έχουν ρευστότητα, προκειμένου να προσεγγίσουν το 9% με τρόπο ευκολότερο και λιγότερο επώδυνο από τις κρατικοποιήσεις ή τις ευρω-κρατικοποιήσεις  που συστήνει  η απόφαση της 27ης Οκτωβρίου. Δεν είναι τυχαίο ότι ήδη ακούγονται φήμες για την εμπλοκή της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων στη στήριξη των τραπεζών το 2012, με επιπρόσθετο ποσό της τάξης των 75 δισ. ευρώ.

Η αλήθεια είναι ότι μοιάζει σχεδόν... απροσδιόριστο το μέγεθος της αναγκαίας ρευστότητας στο σύστημα της Ευρωζώνης, και όσο κι αν ακούγεται εύκολη λύση η έκδοση νέου χρήματος από την ΕΚΤ εντός της οικονομίας, εν τούτοις η διοχέτευση και η ωφέλιμη δράση του για απασχόληση και ανάπτυξη δεν είναι δεδομένη ούτε και μπορεί να θεωρηθεί ως μια απλή υπόθεση τόνωσης της ζήτησης. Πολλοί μάλιστα, που κατηγορούν τους Γερμανούς ότι έχουν στο συλλογικό τους ασυνείδητο τον φόβο του πληθωρισμού (Δημοκρατία της Βαιμάρης), ας έχουν κατά νου ότι ίσως η Μέρκελ και οι περισσότεροι Γερμανοί φοβούνται ότι οι «τρύπες» στον Νότο της Ευρώπης δεν έχουν τελειωμό. Αφήστε δε που έχουν και τις δικές τους «τρύπες» να καλύψουν, τόσο σε επίπεδο χρέους όσο και σε επίπεδο τραπεζών -για να μην ξεχνιόμαστε…