Hellenic Business

του Ηλία Καραβόλια

Είναι σαν να εθελοτυφλεί πλέον κάποιος ή σαν να είναι εμμονικός με ιδεολογίες, αν δεν καταλαβαίνει ότι παρασιτικό χρηματιστικό κεφάλαιο -αυτό που γεννάει αποδόσεις στις οθόνες και όχι εργασία στις κοινωνίες- έχει κατοχυρώσει πλέον ιστορικά μια μοναδική ιδιότητα: να κυκλώνει τις κοινωνίες στα δίχτυα του φόβου και της ανασφάλειας. Καλό είναι να εξυμνούμε τις αγορές, να υπερασπιζόμαστε την ελεύθερη διακίνηση κεφαλαίων που συμβάλλουν στην ευημερία και την ανάπτυξη, αλλά να μην παραβλέπουμε ότι στην δίνη κερδοσκοπικών χτυπημάτων παλινδρομεί πλέον -σαν μόνιμη παράμετρος αστάθειας- η τύχη και η ευτυχία εκατομμυρίων ατόμων. Aς μην γελιόμαστε: οικονομίες και χώρες ολόκληρες εξαρτώνται συχνά από τα στοιχήματα και τα πονταρίσματα των γιάπηδων. Το ψιθυρίζουμε πλέον φανερά : η ζωή μας εξαρτάται μεταξύ άλλων και απο τις διαθέσεις μεγαλοτραπεζιτών και μεγαλοχρηματιστών στο Μανχάταν και στο Σίτυ του Λονδίνου.

Η παρατεταμένη διεθνής κρίση χρέους, δυσανάγνωστη για πολλούς διότι από τραπεζική μετατράπηκε σε δημοσιονομική και τώρα ελλοχεύει ο κίνδυνος να ξαναγίνει τραπεζική, φανερώνει την κρυφή αλλά πανάκριβη συμβουλή στις περίφημες αγορές: ποντάρεται στην μετοχή της ανασφάλειας, στο ομόλογο της αβεβαιότητας, στο προθεσμιακό συμβόλαιο της κρίσης.

Ομολογιακά χρέη και δάνεια κρατών σήμερα, εμπορεύματα, χρυσός και πετρέλαιο χθες, ίσως το… νερό και ο αέρας αύριο ! Όλα στο δικτυωμένο παγκόσμιο χωριό, ανάλογα με την ένταση φημών και τις μετρήσεις, ανάλογα με την σπανιότητά τους ή την υπερεπάρκειά τους, ανεβοκατεβαίνουν δαιμονικά και ταυτόχρονα ανεβοκατεβάζουν την ψυχολογία στην πραγματική οικονομία, την οικονομία του μόχθου και της παραγωγής.

Πολλοί θα βιαστούν να πουν ότι αυτή η προθεσμιακή δυνατότητα στις αγορές, με τα περίφημα παράγωγα, εξισορροπεί τις τιμές και «εκκαθαρίζει» προσφορά και ζήτηση σε διαπραγματεύσιμες αξίες. Και όμως, το ξέρει υποσυνείδητα και ο πλέον ένθερμος οπαδός τους: η θεωρία των αποτελεσματικών αγορών έχει πεθάνει, ίσως ήταν σχεδόν ετοιμοθάνατη από καιρό…

Το πιθανότερο είναι ότι δεν θα έλθει ποτέ η γενικευμένη μαζική καταστροφή και φυσικά δεν θα καταρρεύσει τόσο εύκολα το σύστημα του καπιταλισμού (οπότε οι νοσταλγοί σοβιετικών μοντέλων οικονομίας ας μην βιαστούν να… προβάρουν κοστούμια). Υπάρχει σχεδόν παντού τέλεια κινητικότητα κεφαλαίων και γρήγορα αντανακλαστικά των παρεμβατικών κεντρικών Αρχών. Η επίσημη κρατική πυρόσβεση, με κάποιες νεοκευνσιανές συνταγές τόνωσης της ζήτησης και διατήρησης της ομαλής κυκλοφορίας του χρήματος, κρατά τις οικονομίες σε «ανεκτά επίπεδα».

Έτσι, εδώ και λίγες μέρες, η αμερικανική κεντρική τράπεζα δεσμεύθηκε να διατηρήσει το κόστος δανεισμού σε μηδενικά ουσιαστικά επίπεδα μέχρι τα μέσα του 2013 τουλάχιστον(!), ωθώντας σχεδόν όλες τις κεντρικές τράπεζες παγκοσμίως να μην προβούν σε επεκτατική νομισματική πολιτική και ταυτόχρονα βέβαια να στηρίζουν τον ‘καρκίνο’ των εθνικών δημοσίων χρεών, κυρίως η ΕΚΤ, με τις αθρόες αγορές κρατικών ομολόγων. Πρόκειται για ιστορικό φαινόμενο στην παγκόσμια οικονομική σκηνή καθώς το Χρήμα γίνεται όπως και πριν λίγα χρόνια, το φθηνότερο όλων των εποχών. Αξίζει να σταθούμε λίγο στην βαθύτερη σημασία του φαινομένου ,στην πραγματική του διάσταση και την επίδραση του στις κοινωνίες. Το φθηνό χρήμα ίσως αποδειχθεί μια μεγάλη παγίδα για τις οικονομίες διότι δυστυχώς οι ρυθμιστές της κάνουλας, οι τραπεζίτες, που έχουν πλέον την κρατική προστασία όταν φθάσουν στα όρια του κινδύνου, μπορούν να το διοχετεύσουν όχι για την ανάπτυξη και για θέσεις απασχόλησης, αλλά για την δική τους σωτηρία που ψευδαισθητικά -από ένα σημείο και μετά- ταυτίζεται με την σωτηρία των οικονομιών. Και φυσικά αυτό φαίνεται εκ των υστέρων, όταν σκάσουν οι νέες φούσκες στις οικονομίες.

Αυτό το φθηνό χρήμα που πάνε να διοχετεύσουν ξανά οι τραπεζίτες στην ανθρωπότητα, θρέφει το μεγάλο σύμπτωμα της εποχής: τον διαστροφικό πυρήνα της παράλογης επιθυμίας λίγων για ξέφρενο και γρήγορο κέρδος, που κατέστρεψε την σταθερότητα των αγορών και τώρα εισήλθε πλέον και στις πραγματικές οικονομίες, στην ζωή εκατομμυρίων ανθρώπων . Και αν το σύστημα επιτρέπει να στοιχηματίζονται τα πάντα, τότε σχεδόν αυτόματα ορίζεται η ‘διακύμανση’ ως βασική παράμετρος αστάθειας των αγορών. Αυτή η παράμετρος είναι που ποσοτικοποιεί την Επιθυμία -η οποία κυκλοφορεί έξω από τις οθόνες -αυτών που ελέγχουν ένα μεγάλο μέρος- δυστυχώς – από την παγκόσμια κυκλοφορία του εικονικού χρήματος.

Ζούμε στην σκιά συσχετίσεων και διακυμάνσεων μεταξύ τιμών που ποτέ δεν μετράμε στην καθημερινότητα μας( π.χ 1.600 τα spreads ,100 $ το αν βαρέλι πετρελαίου, 1.800 $ η ουγκιά χρυσού) αλλά κάποιοι άλλοι, κάπου αλλού, ρυθμίζουν ερήμην μας

Στην προθεσμιακή αγορά του φόβου, κερδίζει όποιος ανοίξει θέσεις υπέρ του αστάθμητου παράγοντα, του απρόβλεπτου. Και όμως, τίποτα το απρόβλεπτο δεν φαίνεται να υπάρχει πλέον στα χρηματιστήρια αξιών του καιρού μας: όλα ρυθμίζονται και υπακούουν τελικά στην απληστία κάποιων ισχυρών τζογαδόρων....