Hellenic Business

του Ηλία Καραβόλια

Όλοι καταλαβαίνουν πλέον ότι το μεγάλο πρόβλημα στην διεθνή οικονομία είναι το απίστευτο χρέος των ΗΠΑ (14,8 τρισ. σήμερα), εκ του οποίου το 32% είναι το εξωτερικό τους, το 11% είναι χρέος της ομοσπονδιακής κυβέρνησης που κατέχεται από ομοσπονδιακούς οργανισμούς και το 57% είναι το εσωτερικό της χρέος (δηλαδή τα ομόλογα των ΗΠΑ που κατέχουν τα αμερικανικά funds, οι τράπεζές τους και οι λοιποί θεσμικοί και ιδιώτες επενδυτές). Στην τελευταία κατηγορία περιλαμβάνεται το συνδεδεμένο με το Λονδίνο τραπεζικο-χρηματιστηριακό κατεστημένο της Νέας Υόρκης, που ενορχηστρώνει τα χτυπήματα εναντίον των ευρωπαϊκών οικονομιών, ξεκινώντας από πέρυσι με τους αδύναμους κρίκους (Ιρλανδία, Ελλάδα, Πορτογαλία). Όσοι νομίζουν ότι αυτό κινείται στην σφαίρα της φαντασίας απλώς πλανώνται, διότι τα στοιχεία είναι ισχυρά, όπως θα δούμε παρακάτω.

Ο στόχος είναι διπλός στο τωρινό χτυπημα εναντίον της Ιταλίας και της Ισπανίας: να μην ανεβούν τα ευρωπαϊκά επιτόκια περαιτέρω και να υποχρεωθεί η ΕΚΤ να κυκλοφορήσει νεα ποσότητα χαρτονομισμάτων σε ευρώ, η οποια θα "αποφορτίσει" και την FED ώστε να ξανακόψει και αυτή χρήμα (αλλιώς δεν βγαίνει το χρέος στις ΗΠΑ).

Από τον  Ιούνιο του 2010 μέχρι τον Ιούνιο του 2011, το κόστος δανεισμού στην διατρεπεζική αγορά (Libor/Euribor) ανέβηκε στο 1,43 %, από 0,7%, δηλαδή διπλασιάστηκε μέσα σε έναν χρόνο. Εάν φθάσει το 1,95%, αυτό σημαίνει ότι μεγάλες επενδυτικές τράπεζες και hedge funds στις ΗΠΑ που έχουν σήμερα ‘ανοιχτό’ δανεισμό στην διατραπεζική αγορά, σχεδόν 10πλάσιο του ενεργητικού τους (στοιχεία από Business Bloomberg Wire Newsletter, 07/2011) απειλούνται με άμεση κατάρρευση (βλ. J. Schoen / K. Amadeo, MSNBC, 17/07/2011).

Είναι χαρακτηριστικό  ότι η μόχλευση στα περίφημα CDS ομολόγων (ασφάλιστρα κινδύνου) είναι σήμερα πολύ μικρή (3 με 4 φορές τα ενεργητικά θέσεων) σε σχέση με την υπερδανεισμένη κατάσταση που επικρατεί στην διατραπεζική αγορά. Κοινώς, το cash που σήκωσαν τα τελευταία χρόνια οι μεγάλες επενδυτικές και τα ισχυρά hedge funds είναι δυσανάλογο του ενεργητικού τους, το οποίο φρόντισαν να ενισχύσουν με δυσθεώρητα κέρδη από παράγωγα αξίας -το 2010- κατά 20 φορές μεγαλύτερη από το ΑΕΠ της Γερμναίας και 4 φορές από το ΑΕΠ των ΗΠΑ (βλ. Financial Times, 4/12/2010).

Αυτό εξηγεί και το ενδιαφέρον των εκδοτών παραγώγων για την αποφυγή χρεοκοπιών όχι μόνο κρατών, στην αγορά CDS: θέλουν να αποφύγουν την μεγάλη ζημιά της υπερέκθεσής τους σε ανοιχτό βραχυχρόνιο δανεισμό στην διατραπεζική αγορά. Να μην ξεχνάμε ότι η μηχανική των αγορών και κυρίως των δανειακών αγορών, διαφέρει πολύ όταν το παιχνίδι παίζεται μεταξύ των τραπεζών.

Εδώ ακριβώς φαίνεται ότι επικρατεί ο νόμος του ισχυρού: τα επενδυτικά μεγαθήρια μάζεψαν την ρευστότητα από μεσαίες και μικρές τράπεζες ,ώστε να καλύψουν θέσεις από τις υπερμοχλεύσεις που είχαν κάνει σε αγορές παραγώγων, κυρίως στην αμερικανική αγορά στεγαστικών δανείων- αιτία της κρίσης του 2008 – αλλά και σε άλλα προιόντα που είχαν τρελαθεί στις αποδόσεις την τελευταία τριετία (όπως χρυσός, εμπορεύματα). Αν ανατρέξει κανείς στην αρχιτεκτονική της διαχείρισης κινδύνου ,όπως αυτή πήρε σάρκα και οστά τα τελευταία 10-15 χρόνια, θα ανακαλύψει μια σειρά από "αλγόριθμους" απόκρυψης μελλοντικών στοιχημάτων και πιθανών ζημιών. Αυτοί οι αλγόριθμοι δεν βγάζουν πλέον αληθινά νούμερα στους ισολογισμούς των μεγάλων χρηματοπιστωτικών οργανισμών και η κατάσταση περνάει τώρα στο περίφημο στάδιο της κοινωνικοποίησης των ζημιών, επιβαρύνοντας κοινωνίες -κυρίως τις δημοσιονομικά χρεωμένες όπως οι νοτιοευρωπαικές και γενικότερα σε μια Ευρώπη οικονομικά και πολιτικά ανοχύρωτη.

Ένας θρίαμβος των μεγάλων τραπεζών απέναντι στις κυβερνήσεις-νάνους. Δύσκολα οι κοινωνίες θα βγούν ωφελημένες από την άνιση αυτή μάχη…