Hellenic Business

Αυτόφωρο και ποινές φυλάκισης περιμένουν από την 1 Αυγούστου 2011 όσους έχουν ληξιπρόθεσμες οφειλές προς το Δημόσιο που υπερβαίνουν τα 5.000 ευρώ. Αυτό προβλέπεται σε ερμηνευτική εγκύκλιο του Υπουργείου Οικονομικών σε ό,τι αφορά τα μέτρα του πρόσφατου φορολογικού νόμου με τις ποινές για φοροδιαφυγή και ληξιπρόθεσμες οφειλές προς το Δημόσιο.

Στην εγκύκλιο επισημαίνεται ότι οι ληξιπρόθεσμες οφειλές άνω των 5.000 ευρώ θεωρούνται διαρκές ποινικό αδίκημα που διώκεται με την διαδικασία του αυτοφώρου. Διευκρινίζεται ότι οι ληξιπρόθεσμες οφειλές έως 31-03-2011 (όποτε και δημοσιεύτηκε ο νόμος) θεωρούνται ως στιγμιαίο ποινικό αδίκημα που θα παραγραφεί το 2016 μετά την πάροδο 5ετίας.

Στην ίδια εγκύκλιο επισημαίνεται ότι κατά την διάρκεια της δίκης η εμφάνιση του μάρτυρα στο ακροατήριο δεν είναι υποχρεωτική, εφόσον έχει προηγηθεί έγγραφη ενημέρωση του αρμόδιου εισαγγελέα ή του δικαστηρίου εκ μέρους της ΔΟΥ για ρύθμιση της οφειλής τρεις τουλάχιστον ημέρες πριν τη δικάσιμο.

Ειδικά για τις ληξιπρόθεσμες οφειλές έως 31.3.2011 η εγκύκλιος διευκρινίζει ότι θα θεωρηθούν ποινικό αδίκημα την 1.8.2011, στις εξής περιπτώσεις:

- Οφειλές συνολικού ύψους άνω των 5.000 ευρώ και μέχρι 10.000 ευρώ, ανεξαρτήτως του χρόνου που κατέστησαν ληξιπρόθεσμες μέχρι την 31.3.2011.

- Οφειλές συνολικού ύψους άνω των 10.000 ευρώ, για τις οποίες κατά την προαναφερθείσα ημερομηνία δεν είχαν συμπληρωθεί τέσσερις μήνες αφότου κατέστησαν ληξιπρόθεσμες (δηλ. δεν είχε διαπραχθεί το αδίκημα κατά τις προγενέστερες διατάξεις.

Αντίθετα, για οφειλές συνολικού ύψους άνω των 10.000 ευρώ για τις οποίες είχαν συμπληρωθεί τέσσερις μήνες αφότου κατέστησαν ληξιπρόθεσμες στις 31.3.2011 - δηλαδή είχε διαπραχθεί το αδίκημα - εξακολουθούν να εφαρμόζονται οι προγενέστερες διατάξεις.

Τι ίσχυε μεχρι πρότινος

Για την Ιστορία, να θυμήσουμε ότι η προσωποκράτηση για χρέη προς το Δημόσιο καταργήθηκε μετά την απόφαση της Ολομέλειας του Συμβουλίου της Επικρατείας, που δημοσιεύθηκε στις 22/1/2008 και έκρινε ως αντισυνταγματική τη στέρηση της προσωπικής ελευθερίας των οφειλετών. Είχε προηγηθεί το 2003 η ομόφωνη κρίση του ΣτΕ για την αντισυνταγματικότητα της προσωπικής κράτησης για ληξιπρόθεσμα χρέη προς το ΙΚΑ και τα ΝΠΔΔ.

Σύμφωνα με τους δικαστές, η προσωποκράτηση, ως μέτρο στερητικό της ελευθερίας, είναι συνταγματικά ανεπίτρεπτη και αντίθετη προς τα άρθρα 2 και 5 του Συντάγματος, που επιτάσσουν ως πρωταρχική υποχρέωση της πολιτείας το σεβασμό και την προστασία της αξίας του ανθρώπου, πυρήνας της οποίας είναι η προσωπική ελευθερία. Η Ολομέλεια του ΣτΕ τότε είχε διευκρινίσει ότι είναι διαφορετικό το θέμα της στέρησης της προσωπικής ελευθερίας ως ποινή για αποδοκιμαστέα κοινωνική συμπεριφορά και άλλο ως διοικητικό μέτρο που αποβλέπει στην άσκηση πίεσης για την εξόφληση χρηματικού χρέους, το οποίο «δεν έχει ή δεν δύναται το Δημόσιο να αποδείξει ότι έχει ο οφειλέτης». Και αυτό διότι αποτελεί μέτρο καταναγκασμού, όχι πάνω στην περιουσία του οφειλέτη, αλλά επί του ίδιου του προσώπου του οφειλέτη.

Στο σκεπτικό της απόφασης, που υιοθέτησε ανάλογη κρίση του Στ' Τμήματος, αναφέρεται ότι το Σύνταγμα ανέχεται τη στέρηση της προσωπικής ελευθερίας, αλλά με την προϋποθεση ότι είναι λογικώς αναγκαία για την προάσπιση του δημόσιου συμφέροντος και τέτοιοι λόγοι είναι αυτοί που προβλέπονται από τον Ποινικό Κώδικα (όπως η παραβίαση της προθεσμίας καταβολής των χρεών προς το Δημόσιο).

Στην πορεία, ένα βήμα πιο πέρα προχώρησαν πέντε σύμβουλοι Επικρατείας, κατά τη γνώμη των οποίων το μέτρο της προσωποκράτησης παραβιάζει και το άρθρο 7 του Συντάγματος, που ορίζει ότι το ανθρώπινο σώμα δεν μπορεί να χρησιμοποιείται ως μέσον για την επίτευξη σκοπού, έστω και δημόσιου συμφέροντος.