Hellenic Business

του Μιχάλη Προυκάκη *

Θα ξεκινήσω επισημαίνοντας ότι το παρόν αντανακλά αποκλειστικά προσωπικές μου απόψεις. Δε συμφωνεί απαραίτητα με αυτές ουδείς άλλος εμπλεκόμενος στη λειτουργία του φιλόξενου ετούτου ιστότοπου, ούτε ανταποκρίνεται στις απόψεις του χρηματοοικονομικού οργανισμού με τον οποίο συνεργάζομαι. Ως εκ τούτου, μοναδικός υπεύθυνος για όσα αναγράφονται κατωτέρω, είναι η αφεντιά μου.

‘’Είθε να ζήσεις σε ενδιαφέροντες καιρούς’’, λέει μία παλιά κινέζικη παροιμία. Δυστυχώς για τον ελληνικό λαό, η παρούσα οικονομική και πολιτική συγκυρία ξεχειλίζει τόσο πολύ από ενδιαφέρον, που συνιστά άμεση και ευθεία απειλή κατά της ευμάρειας και της ψυχικής μας υγείας. Και αυτό είτε δεν έχει γίνει κατανοητό από τους πολιτικούς αρχηγούς των κομμάτων πρώτης γραμμής, είτε υπολείπεται σε σημασία μπροστά σε προσωπικά οφέλη, είτε υπερβαίνει το πολιτικό ανάστημά τους.

Αλλιώς δεν εξηγείται το πρωτοφανές στα χρονικά φιάσκο που βιώσαμε το διήμερο 15 – 16 Ιουνίου του σωτήριου έτους 2011. Ειδικά την προηγούμενη Τετάρτη (15/06), ζήσαμε στην κυριολεξία το θέατρο του παραλόγου. Ξεκινήσαμε τη μέρα μας με πρωθυπουργό τον Γεώργιο Παπανδρέου, κατά τις πέντε το απόγευμα βρεθήκαμε να περιμένουμε την ανακοίνωση του ονόματος του πρώτου συναινετικού πρωθυπουργού της τελευταίας εικοσαετίας και καταλήξαμε να περιμένουμε τη σύνθεση της τρίτης (!!!) μέσα σε είκοσι μήνες, κυβέρνησης του προαναφερθέντος. Την επομένη δε, ξεκινήσαμε με σοβαρότατους τριγμούς στην ηγεσία του ΠΑ.ΣΟ.Κ. από την παραίτηση δύο βουλευτών, η αγωνία μας κορυφώθηκε όταν εκλήθη εσπευσμένα η κοινοβουλευτική ομάδα του κυβερνόντος κόμματος και καταλήξαμε εκεί απ’ όπου είχαμε αρχίσει πριν από δύο ημέρες: Στην απολύτως αναμενόμενη ανακοίνωση του ανασχηματισμού.

Αυτό το σκωτσέζικο ντους, αποτυπώθηκε εύγλωττα και στην πορεία του χρηματιστηριακού δείκτη. Το πρωί της Τετάρτης, η αρχικά μουδιασμένη συνεδρίαση εξελίχθηκε σε θρίλερ για γερά νεύρα όταν η επίσκεψη του Παπανδρέου στον Πρόεδρο της Δημοκρατίας εκλήφθηκε ως προοίμιο εκλογών, η κατάρρευση των τιμών περιορίστηκε όταν διέρρευσε η πιθανότητα σχηματισμού κυβέρνησης εθνικής ενότητας, αλλά το Βατερλώ των διαπραγματεύσεων σε συνδυασμό με το εσωκομματικό πανηγύρι που στήθηκε στο ΠΑ.ΣΟ.Κ. το πρωί της Πέμπτης, οδήγησε σε νέα κατάρρευση των τιμών. Η ανάκαμψη της Παρασκευής, αποτύπωσε απλά την ανακούφιση των επενδυτών ότι η χώρα εξακολουθούσε να έχει κυβέρνηση και δεν ήταν τίποτα περισσότερο, από ανάκτηση των χαμένων επιπέδων στις τιμές των μετοχών. Παρεμπιπτόντως, η αγορά ομολόγων και αυτή των CDS, έφτασε σε πρωτόγνωρα επίπεδα και ουδόλως διόρθωσε μετά την ανακοίνωση της σύνθεσης της νέας κυβέρνησης. Γιατί; Μα απλά διότι οι – αμιγώς αλλοδαποί – εμπλεκόμενοι σε αυτή, εξέλαβαν τα γεγονότα του διημέρου ως προοίμιο πτώχευσης, αντιλαμβανόμενοι την παντελή έλλειψη σοβαρότητας που αδιαμφισβήτητα χαρακτηρίζει το σύγχρονο πολιτικό μας σύστημα.

Η κριτική που ασκείται στα πρόσωπα των δύο πρωταγωνιστών του σήριαλ, είναι σκληρή αν και απολύτως δικαιολογημένη. Δε θα κομίσω γλάυκα εν Αθήναις αν προσθέσω άλλη μία στην ήδη πλουσιότατη συλλογή σχετικών τοποθετήσεων, όμως είμαι υποχρεωμένος από τα πρόσφατα γεγονότα να το κάνω. Και η θέση μου εν ολίγοις έχει ως εξής: Ο ένας, στερείται παντελώς του προαπαιτούμενου για τη θέση του Πρωθυπουργού χώρας σε κρίση, πολιτικού μεγέθους. Ο άλλος, αν και η ικανότητά του στο χειρισμό δυσχερών πολιτικών καταστάσεων δεν έχει ποτέ ουσιαστικά προσμετρηθεί (πέραν της προφανούς ‘’αγαθοεργίας’’ να γεμίσει ως υπουργός πολιτισμού το νεότευκτο Μουσείο της Ακρόπολης με υπαλλήλους από την εκλογική του περιφέρεια), άγεται και φέρεται αποκλειστικά από την υπέρμετρη φιλοδοξία του. Το μίγμα είναι αρκούντως εκρηκτικό ούτως ώστε στην παρούσα φάση, η μοίρα της χώρας να δείχνει πιο ζοφερή ακόμα και από το πρωινό της 6ης Απριλίου 1941, όταν ξεκινούσε η επιχείρηση ‘’Μαρίτα’’ με την εισβολή του γερμανικού στρατού στη χώρα!

Μη βιαστείτε να με χαρακτηρίσετε ‘’κινδυνολόγο’’. Δεν έχω εξάλλου κανένα προσωπικό όφελος από όσα γράφω και ούτε ξέρω κανένα μαγικό τρόπο να απαλλαγούμε οριστικά από τις δύο αυτές επιλογές του ελληνικού λαού. Όμως έχω την εντύπωση, ότι το παιχνίδι χάθηκε οριστικά για τη χώρα το δίμηνο Οκτωβρίου – Νοεμβρίου 2009. Και την ευθύνη, την έχει αποκλειστικά ο λαός. Στην πρώτη εκλογική αναμέτρηση, κουρασμένος από τα σκάνδαλα και την ουσιαστική πολύμηνη ακυβερνησία του Κώστα Καραμανλή, αφέθηκε να παρασυρθεί ως ιθαγενής μπροστά στα καθρεφτάκια τα οποία απλόχερα μοίραζε ο νυν πρωθυπουργός – με αποκορύφωμα τη διαβόητη φράση ‘’λεφτά υπάρχουν’’. Δεν είναι η πρώτη φορά που το κάνει. Πολλές φορές στη μεταπολιτευτική μας ιστορία, η επιλογή του λαού ταυτιζόταν με αυτόν που προεκλογικά του έταζε τα περισσότερα, με αδιαμφισβήτητο πρωταθλητή τον μαιτρ του είδους Ανδρέα Παπανδρέου. Και δυστυχώς, στον τομέα αυτό το μήλο έπεσε κάτω απ’ τη μηλιά.

Όμως, κάπου εδώ τελειώνουν οι ομοιότητες του νυν πρωθυπουργού με τον πατέρα του. Ο Ανδρέας ήταν ένας μέγιστος λαοπλάνος αν αναλογιστούμε το γεγονός της διαχρονικότητάς του, αλλά ουδέποτε κατά τη διάρκεια της ηγεμονίας του δεν αμφισβητήθηκε η απόλυτη κυριαρχία του στις τάξεις του ΠΑ.ΣΟ.Κ.. Αντίθετα (και όπως είχα προβλέψει μόλις στο άρθρο του προηγούμενου μήνα), οι φωνές της αντίρρησης στις τάξεις της κυβερνώσας παράταξης ξεπερνούν αυτή του αρχηγού της, καθιστώντας δυσχερέστατη την απρόσκοπτη εφαρμογή πολιτικής.

Ο Γιώργος είναι – ή τουλάχιστον, δείχνει - φιλότιμος. Καταλαβαίνει τη γκάφα που έκανε όταν έταζε λαγούς με πετραχείλια για να αναλάβει την εξουσία. Θεωρούσε ανέκαθεν χρέος του να ακολoυθήσει στα χνάρια των προγόνων του, καταλαμβάνοντας τον πρωθυπουργικό θώκο. Επίσης καταλαβαίνει πόσα μαζεμένα λάθη έκανε στο πρώτο εξάμηνο της θητείας του. Αντί να προφυλάξει τη χώρα μπροστά στον επερχόμενο κίνδυνο, δημοσιοποίησε τα χάλια της οικονομίας μας σε πάμπολλες περιπτώσεις, καθιστώντας αδύνατο τον απρόσκοπτο δανεισμό μας. Πρώτον, δε συμμάχησε με τη Goldman Sachs όταν η τελευταία προσφέρθηκε να φτιασιδώσει τα δημοσιονομικά μας με τη μέθοδο που είχε ήδη εφαρμόσει επί πρωθυπουργίας Σημίτη. Αυτό μας στέρησε πολύτιμο χρόνο, ο οποίος θα ήταν ευεργετικός για να δανειστούμε όσα χρειαζόμασταν να αντιμετωπίσουμε την επερχόμενη καταιγίδα με ίδιες δυνάμεις. Επιπλέον, μας στέρησε έναν δυνητικά πολύτιμο σύμμαχο, έναν πανίσχυρο συμπαίκτη στη σκακιέρα της διεθνούς οικονομικής ζούγκλας και τον κατέστησε άμεσα εχθρό. Γιατί; Μα αφού οι άνθρωποι γνώριζαν τα χάλια μας, η άρνησή μας αναιρούσε την οποιαδήποτε έννοια σύγκρουσης συμφερόντων μεταξύ τράπεζας και πελάτη κι έτσι, δεν τους εμπόδιζε πλέον τίποτα να επιτεθούν κερδοσκοπικά εναντίον της χώρας. Δεύτερον, ακόμα κι αν δεχτούμε ότι είναι ανήθικο να συμμαχείς με το διάβολο, θα μπορούσαμε να δανειστούμε ανεξάρτητα (και για περίοδο π.χ. τριακονταετίας) τα απαραίτητα για τη θωράκισή μας ποσά από τις αγορές με την πρόφαση κάποιου μεγαλόπνοου επενδυτικού πλάνου, όταν ακόμα τα spreads βρισκόντουσαν σε ανεκτά επίπεδα. Τρίτον, από νωρίς επιδιώχθηκε η συνεργασία μας με το Δ.Ν.Τ., έστω κι αν δεχθούμε ότι η συνεργασία αυτή είχε αμιγώς συμβουλευτικό χαρακτήρα. Αυτό μας οδήγησε με μαθηματική ακρίβεια στις αγκάλες του. Τέταρτον, εμμέσως απειλήσαμε τους εταίρους μας πως επίκειται η υπαγωγή μας σε καθεστώς ελέγχου από το Ταμείο, όταν ακόμα δεν είχε γίνει αντιληπτό στις τάξεις της Ευρωπαϊκής Ένωσης το επερχόμενο χάος, λες και ήμασταν σε διαπραγματευτική θέση να επιβάλλουμε όρους τη στιγμή που τίποτα δεν προδίκαζε τη διάχυση της κρίσης σε ολόκληρη την Ευρωζώνη ( η περίφημη ιστορία με ‘’το πιστόλι πάνω στο τραπέζι’’). Σε αντιδιαστολή με το προηγούμενο, τη στιγμή που μιλάμε, είναι προφανές ότι η Ευρώπη και έχει αντιληφθεί πλέον το ειδεχθές της καταστάσεως και είναι πρόθυμη να βοηθήσει (διαβάστε το άρθρο Μαρτίου για περισσότερες λεπτομέρειες). Πέμπτον και κυριότερον, εγκλωβισμένος ο Γιώργος στις προεκλογικές του εξαγγελίες, αδυνατούσε να μας πει κατάμουτρα ότι τόσο καιρό μας δούλευε ψιλό γαζί. Η μέση ανυποψίαστη ψηφοφόρος του, η οποία προφανέστατα δε σκαμπάζει γρυ από οικονομικά, δεν έχει την παραμικρή ιδέα γιατί πρέπει να περικοπούν τα επιδόματα που έπαιρνε κανονικότατα ακόμα και κατά την περίοδο Καραμανλή, ούτε γιατί δεν μπορεί πλέον να συνταξιοδοτηθεί στα 45 της, λόγω ανήλικου τέκνου. Δεδομένου δε του ότι έχει να αποπληρώσει ένα καταναλωτικό δάνειο για αγορά αυτοκινήτου και πέντ’ – έξι πιστωτικές κάρτες, βρίσκεται αίφνης σε πλήρη αδυναμία. Και η εύκολη λύση είναι να αυτοπροσδιοριστεί ως ‘’αγανακτισμένη’’ και να βγει στις πλατείες. Καθίσταται λοιπόν εύκολο θύμα προσυλητισμού από όλες τις αντιμνημονιακές παρατάξεις (κυρίως το Κ.Κ.Ε., το ΣΥ.ΡΙΖ.Α. και τη Νέα Δημοκρατία) ανάλογα με την έμφυτη πολιτική της κλίση. Κι όλα αυτά επειδή κανένας δεν έχει μπει στον κόπο να της εξηγήσει τι θα σημαίνει για την ίδια και το ατυχές της ανήλικο η μερική διαγραφή του χρέους (haircut) ή η πτώχευση του κράτους. Αυτή δεν είναι δική μου δουλειά, ούτε βέβαια των δύο ομάδων διανοουμένων που προσφάτως εξέφρασαν τις ανησυχίες τους δημοσίως. Είναι κυρίως δουλειά του Πρωθυπουργού και είναι δουλειά που περιέργως ο Γιώργος δεν έχει μπει ποτέ στον κόπο να την κάνει, θεωρώντας ότι ο λαός είναι από μόνος του ώριμος να αντιληφθεί τα αυτονόητα. Μα αν ήταν έτσι, ποτέ δε θα τον ψήφιζε εξ’ αρχής!!

Φτάσαμε λοιπόν στα κωμικοτραγικά περιστατικά του εν λόγω διημέρου, για να πληγεί περαιτέρω η ούτως ή άλλως άθλια εικόνα του στα μάτια του ελληνικού λαού. Τι είδαμε εκείνες τις μέρες; Είδαμε κατ’ αρχάς έναν άνθρωπο πρόθυμο να αποποιηθεί την ευθύνη της θέσης του, μόνο και μόνο για να αναδιπλωθεί πλήρως λίγες ώρες αργότερα, πιθανότατα υπό την πίεση της ηγετικής του ομάδας. Η όψη του στο διάγγελμα προς το λαό, πρόδιδε αδυναμία και αναποφασιστικότητα. Μόλις δε την επόμενη ημέρα παραιτήθηκαν οι κκ. Φλωρίδης και Νασιώκας – με τον πρώτο μάλιστα να αποχωρεί ενώ φημολογείτο έντονα ότι επίκειτο η υπουργοποίησή του – οι αγορές μυρίστηκαν αίμα και επιτέθηκαν. Το ίδιο μάλιστα αποπειράθηκε να κάνει και η αυτή η ιστορική φυσιογνωμία, η Βάσω Παπανδρέου. Είναι απολύτως βέβαιο, πως αν δε συσπειρωνόταν αποφασιστικά υπό τις επιταγές του αισθήματος αυτοσυντήρησης σύσσωμη η κοινοβουλευτική ομάδα του ΠΑ.ΣΟ.Κ., η μόνη δυνατή εξέλιξη, θα ήταν η κατάρρευση του πρωθυπουργού.

Έτσι λοιπόν περιγράφονται τα έως τώρα πεπραγμένα του Γιώργου Παπανδρέου στην πρωθυπουργία. Τι μας δείχνουν περίτρανα; Ότι ο άνθρωπος απλά είναι λίγος. Δεν έχει το παραμικρό ανάστημα να ηγηθεί της χώρας σε κρίσιμες στιγμές όπως η σημερινή. Δεν έχει ούτε καν την ικανότητα να επιβληθεί στο κόμμα του. Σα φτερό στον άνεμο, οδηγείται από τις εξελίξεις, αντί να τις επιβάλλει ο ίδιος. Ανά πάσα στιγμή μπορεί να εγκαταλείψει την ηγεσία, έχοντας τουλάχιστον την αυτογνωσία της αδυναμίας του.

Από την άλλη, δεσπόζει η φυσιογνωμία του Αντώνη Σαμαρά, του έτερου θριαμβευτή των εκλογικών αναμετρήσεων που έλαβαν χώρα στα τέλη του 2009. Ανέλαβε τις τύχες ενός κόμματος το οποίο ερχόταν από βαρύτατη ήττα και έψαχνε τους βηματισμούς του. Για να τα καταφέρει μάλιστα, άλλαξε τους κανόνες του παιχνιδιού, εμμέσως επιβάλλοντας τη διαδικασία εκλογής από τη λαϊκή μάζα, αφού ήταν προφανές πως εάν η τύχη του κόμματος κρινόταν από κάποιο συνέδριο ή από την κοινοβουλευτική ομάδα της Νέας Δημοκρατίας, θα έχανε πανηγυρικά. Για το λόγο αυτό – και για να μη χρεωθεί ο ίδιος την επιλογή της μεθόδου εκλογής – χρησιμοποίησε με πρωτοφανή επιτυχία το Δημήτρη Αβραμόπουλο στο ρόλο του ‘’λαγού’’, όπως καλείται στο στίβο ο αθλητής που δε διεκδικεί πραγματικά τον αγώνα, αλλά αναλαμβάνει το ρόλο να επιταχύνει την κούρσα για να επιτευχθεί κάποιο ρεκόρ. Και τι πιο θεαματικό ως ρεκόρ, από την προσέλευση 800.000 στις κάλπες για την ανάδειξη αρχηγού σε μία παράταξη που ουδέποτε είχε στο DNA της τη μαζική συμμετοχή, με μοναδική ίσως εξαίρεση τις εκάστοτε προεκλογικές συγκεντρώσεις. Από τη στιγμή κατά την οποία αποφασίστηκε η συγκεκριμένη μέθοδος εκλογής, ο Αντώνης είχε εν πολλοίς ήδη κερδίσει. Δεν είχε παρά να χρησιμοποιήσει το προφίλ του άφθαρτου και να ταυτίσει την αντίπαλό του με τον πατέρα της. Επιπροσθέτως, εκμεταλλεύτηκε στο έπακρο την ατυχή εμπολοκή του οικογενειακού ονόματος στη φημολογία που τότε κάλυπτε την υπόθεση Siemens.

Δεν είναι τυχαίος ο Σαμαράς. Είναι ικανότατος στον εντοπισμό τόσο των δικών του αδυναμιών, όσο και αυτών των αντιπάλων του. Κρύβει επιδέξια τις πρώτες κάτω από το χαλί και αναδεικνύει όσο το δυνατόν περισσότερο τις δεύτερες. Κάπως έτσι, ένας πολιτικός που πρόδωσε ευθέως την παράταξή του το 1993 ρίχνοντας την κυβέρνηση Μητσοτάκη, αναδείχθηκε σε θριαμβευτή έναντι μίας σαφώς πιο δοκιμασμένης πολιτικού, η οποία ουδέποτε παραστράτησε από το δρόμο της Νέας Δημοκρατίας και παρ’ όλα αυτά, απώλεσε πολύ εύκολα τη στήριξη του κόσμου. Για τον ψηφοφόρο της Ν.Δ., το επιπόλαιο σύνθημα της απαλλαγής μια και καλή από τα ονόματα της δήθεν οικογενειοκρατίας, απέκτησε ξαφνικά πολύ μεγαλύτερη σημασία από το βάρος μίας εφιαλτικού τύπου προδοσίας!! Κάπως έτσι, μέσα σε λίγες μονον ημέρες, η Πολιτική Άνοιξη και το αβραμοπουλικό Κ.Ε.Π., πήραν τη ρεβάνς από μία κατακερματισμένη και χωρίς προσανατολισμό Νέα Δημοκρατία. Η αλλαγή της ιστορικής έδρας και η αφαίρεση του εμβλήματος, δεν ήταν παρά η τυπική επιβεβαίωση αυτής της αλλαγής. Με αυτά τα πολύ εντυπωσιακά, αλλά διόλου ουσιαστικά τεχνάσματα, ο Αντώνης Σαμαράς πέρασε στο κοινό την ιδέα πως κάτι καινούργιο γεννήθηκε από τις στάχτες του παλιού Καραμανλικού / Μητσοτακικού κόμματος. Εδώ αξίζει να αναφέρουμε επίσης το γεγονός πως στα πρώτα χρόνια της δημιουργίας της η Πολιτική Άνοιξη, πέτυχε σαφώς καλύτερα εκλογικά αποτελέσματα από οποιονδήποτε άλλο πολιτικό φορέα που γεννήθηκε από απόσχιση. Και αυτοί δεν είναι λίγοι: Πέραν του Κ.Ε.Π. που προαναφέραμε, υπάρχουν ακόμα το ΔΗ.Κ.ΚΙ. του Τσοβόλα, οι Φιλελεύθεροι του Στέφανου Μάνου, ακόμα κι αυτός ο ΛΑ.Ο.Σ. του Γιώργου Καρατζαφέρη, απλά είναι ακόμα νωρίς να προδικάσουμε την παρουσία του εν λόγω πολιτικού σχηματισμού, μια που επί του παρόντος, δείχνει πιο ζωντανός από ποτέ.

Αναντίρρητα λοιπόν, ο Αντώνης Σαμαράς είναι ένας πολιτικός που ξέρει να δίνει μάχες και να τις κερδίζει. Και κάπου εδώ τελειώνουν τα θετικά που έχω να πω γι’ αυτόν. Γιατί κατά την ταπεινή μου άποψη, ο άνθρωπος αυτός είναι παντελώς ακατάλληλος να χειριστεί τις τύχες της χώρας. Και υπό αυτό το πρίσμα, ίσως και να ήταν καλύτερο που δεν ευοδώθηκε η πρόσφατη προσπάθεια για κυβέρνηση εθνικής σωτηρίας. Διότι δεν αντιλαμβάνομαι πώς θα κατάφερνε ο οποιοσδήποτε επιλεγόταν για πρωθυπουργός να λειτουργήσει αυτόφωτα και να μην επηρεάζεται σε κάθε απόφασή του από το Σαμαρά, ο οποίος θα επιχειρούσε να τον κουνάει σα μαριονέτα για να εξυπηρετήσει τα προσωπικά του συμφέροντα. Γιατί από την άλλη πλευρά, είναι απολύτως βέβαιο πως ο Γιώργος Παπανδρέου, ανίκανος ων να επιβληθεί στο ίδιο του το κόμμα, δε θα παρέμβαινε ουσιαστικά στη δουλειά του.

Είχα την τύχη να γνωρίσω προσωπικά το Σαμαρά το 1995 στο Λονδίνο, μόλις λίγους μήνες μετά την κατάρρευση της κυβέρνησης Μητσοτάκη και τον ρώτησα ευθέως με ποιά λογική προέβη στην πράξη του αυτή. Δεδομένου ότι η εκδήλωση στην οποία συναντηθήκαμε, ήταν οργανωμένη από τη νεολαία της Πολιτικής Άνοιξης – υπό την τοπική ηγεσία ενός εξίσου ικανού, πλην όμως εξίσου φιλόδοξου και χωρίς ηθικούς φραγμούς στελέχους του – υποθέτω ότι αιφνιδιάστηκε από την ερώτηση. Ο προικισμένος όμως αυτός πολιτικός, δεν έχασε στο παραμικρό την ψυχραιμία του και μου απάντησε αμέσως. Τι μου είπε; Ιδού:

‘’Ένα πρωί που ξυριζόμουν μπροστά στον καθρέφτη, κοίταξα τον εαυτό μου και είπα:

-          Αντώνη, η παράταξη που ακολουθείς, προδίδει την πατρίδα. Προδίδει τη Μακεδονία μας, το αίμα των ηρώων που πολέμησαν γι’ αυτή.

Ήταν λοιπόν ηθικό μου χρέος να αυτονομηθώ και και να τραβήξω το μοναχικό μου δρόμο, όσο δύσκολος κι αν είναι αυτός.’’

Το ύφος του Σαμαρά όταν ξεστόμιζε ανερυθρίαστα την προαναφερθείσα απάντηση, μπορεί να παρομοιαστεί μοναχά με εκείνο της Μάρθας Βούρτση σε πλήθος δακρύβρεχτων ενσταντανέ της κινηματογραφικής μας ιστορίας. Είναι το ίδιο ύφος που έχω αντικρύσει έκτοτε σε πολλές δημόσιες τοποθετήσεις του. Είναι το ύφος που με κάνει να μην πιστεύω λέξη από όσα λέει. Γιατί είμαι σίγουρος ότι ούτε ο ίδιος δεν τα πιστεύει. Απλά αποδεικνύεται πολύ καλύτερος μαθητής του Ανδρέα Παπανδρέου στην εκφορά αερολογιών από ότι έχει υπάρξει ο ίδιος του ο γιός. Μην απατάσθε: Στο μπλα – μπλα και στις φιοριτούρες, ο Σαμαράς είναι ανυπέρβλητος. Στο θέμα των ειλικρινών του προθέσεων, είναι επίμεμπτος.

Έτσι, όταν τίθεται θέμα για το περιεχόμενο των λεγομένων του, είμαι διπλά επιφυλακτικός για όσα μου τάζει. Θεωρώ εκ προοιμίου, πως όλες του οι εξαγγελίες υποκρύπτουν το πραγματικό του πρόσωπο, ενός πολιτικού ο οποίος ελίσσεται σαν το χέλι, αποκλειστικά με γνώμονα το προσωπικό του συμφέρον. Έτσι, κάγχασα όταν πέρισυ στο Ζάππειο εξήγγειλε μεγαλόστομα ότι είχε τη λύση για μηδενισμό του ελλείμματος της χώρας μέσα σε ένα χρόνο. Δε βαρυέσαι, είπα. Στο κάτω – κάτω της γραφής, μία σου και μία μου. Απλώς απαντάει στο πολυθρύλητο ‘’λεφτά υπάρχουν’’. Ούτε ο λαός όμως τον πίστεψε. Απόδειξη αποτελούν τα ευρήματα όλων των δημοσκοπήσεων που είδαν το φως της δημοσιότητας μέχρι τον προηγούμενο Μάιο, όπου η Ν.Δ. ήταν σταθερά δεύτερο κόμμα, με ποσοστά που μόλις και μετά βίας άγγιζαν το 20 %.

Μόνο που τότε, συντελέστηκε μία σημαντικότατη αλλαγή: Μπήκε στο τραπέζι το μεσοπρόθεσμο πρόγραμμα δημοσιονομικής προσαρμογής. Και σαν καλός καρχαρίας στη θέα ενός θύματος που ψυχορραγεί, ο Αντώνης εφόρμησε αυτοστιγμής. Με φανφάρες και τυμπανοκρουσίες, μας παρουσίασε το ‘’Ζάππειο 2’’, την πρωτοποριακή του ιδέα για μείωση του ελλείμματος στο 1 % του Α.Ε.Π. μέσα σε τρία χρόνια – κάτι σαφώς πιο ρεαλιστικό και εύπεπτο από τον υποψιασμένο ελληνικό λαό σε σχέση με το πρώτο σχέδιο. Με πολλά στοιχεία κοινά με το ‘’Μνημόνιο 2’’, όπως τις αποκρατικοποιήσεις, την αξιοποίηση της δημόσιας περιουσίας (πρόταση που παρεμπιπτόντως έφερε για πρώτη φορά στην ατζέντα ο Καρατζαφέρης) και την καταπολέμηση της φοροδιαφυγής, αλλά και με μία σημαντικότατη διαφορά στο ζήτημα των φορολογικών συντελεστών. Ο αρχηγός της αξιωματικής αντιπολίτευσης, επεσήμανε σε όλους τους τόνους προς το δύσπιστο λόγω των συνεχών ανεκπλήρωτων υποσχέσεων κοινό του, ότι το εν λόγω πρόγραμμα, είναι απολύτως ρεαλιστικό και προσμετρήσιμο στα πιθανά του αποτελέσματα και προφανώς, έπεισε πολλούς. Κάπως έτσι, μπροστά στο κύμα της αγανάκτησης του μέσου Έλληνα ψηφοφόρου, η Ν.Δ. πέρασε για πρώτη φορά μπροστά απ’ το – αναποφασιστικό και βαθειά διαιρεμένο - ΠΑ.ΣΟ.Κ. στο ερώτημα της πρόθεσης ψήφου.

Να επισημάνω εδώ, ότι συμφωνώ απολύτως με τη μείωση του φορολογικού συντελεστή στο 15 % για τις επιχειρήσεις. Τη στιγμή κατά την οποία όλες οι γειτονικές μας χώρες έχουν χαμηλότερους συντελεστές από τους δικούς μας, είναι προφανές ότι κανείς εχέφρων επιχειρηματίας δε συζητά καν την προοπτική να επενδύσει στην Ελλάδα. Αυτό που με εξοργίζει όμως, είναι η εξαγγελθείσα μείωση στους συντελεστές για τη φορολόγηση φυσικών προσόπων, όπου το ‘’Ζάππειο 2’’ προβλέπει ανώτατο συντελεστή 40 %. Αυτό είναι καθαρός λαϊκισμός και έχει ως στόχο την προσέλκυση εκ νέου των παραδοσιακών ψηφοφόρων της Ν.Δ. οι οποίοι για τον άλφα ή βήτα λόγο, έχουν απομακρυνθεί από τις αγκάλες της. Αν ήθελε ο Αντώνης να δείξει ένα πρόσωπο κοινωνικής ευαισθησίας, θα όφειλε να καθιερώσει υψηλότερο φορολογικό συντελεστή (50 ή και 60 %, όπως υφίσταται επί παραδείγματι εδώ και δεκαετίες στη Σουηδία) για εισοδήματα πάνω από κάποιο κοινώς αποδεκτό εξωφρενικά υψηλό επίπεδο, λόγου χάρη, πάνω από μισό εκατομμύριο ευρώ. Όμως, αυτό θα αποτελούσε ευθεία επίθεση εναντίον του κεφαλαίου και επί του παρόντος, ο αρχηγός της Νέας Δημοκρατίας δεν επιθυμεί να στρέψει εναντίον του την παραδοσιακή βάση της ίδιας του της παράταξης.

Όπως ήταν φυσικό, η εξαγγελία μιας εναλλακτικής πολιτικής πρότασης με αυστηρά ‘’κοστολογημένα’’ αποτελέσματα, δεν άφησε αδιάφορους τους εκπροσώπους της ‘’τρόικας’’, οι οποίοι βιάστηκαν να συναντηθούν με το οικονομικό επιτελείο της αξιωματικής αντιπολίτευσης, μπας και καταλάβουν κι οι ίδιοι τι τους είχε διαφύγει και τι ...λαγό είχε βγάλει απ’ το καπέλο του το ζεύγος Σαμαρά – Μηταράκη. Προφανώς, το αποτέλεσμα το γνωρίζετε: Οι στυγνοί τεχνοκράτες της Ευρωπαϊκής Ένωσης και του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου, ήλθαν, είδαν και ...απήλθαν. Τόσο σοβαρή ήταν η πρόταση για τη μείωση των φορολογικών συντελεστών που ευαγγελίζεται μεγαλόστομα ο επίδοξος σωτήρας του έθνους. Αυτό όμως που αδυνατεί να καταλάβει ο λαός, είναι ότι η ηγεσία της Ν.Δ., ενδιαφερόταν μόνο για τα δημοσκοπικά αποτελέσματα. Το ανεφάρμοστο των προτάσεών τους, δεν έχει σημασία. Αρκεί ο οργισμένος με την κυβέρνηση λαός, να εκλέξει στις επερχόμενες – όποτε κι αν γίνουν αυτές – εκλογές, τον Αντώνη Σαμαρά. Τα υπόλοιπα, ας τα δείξει η νεκροψία.

Και το ξεμπρόστιασμα, δεν άργησε να έρθει. Γεμάτος προσδοκίες και βασισμένος στο έμφυτο χάρισμα της πειθούς που αδιαμφισβήτητα διαθέτει, ο Σαμαράς ανέβηκε στο αεροπλάνο για να πείσει τους Εταίρους μας για το ορθόν της πολιτικής την οποία ευαγγελίζεται. Δυστυχώς για τον ίδιο, οι τεχνοκράτες που συνάντησε είναι περισσότερο δύσπιστοι από το δύσμοιρο λαό μας, ο οποίος κάτω από το βάρος της ένδειας προτίθεται να στηρίξει τις ελπίδες του στον άνθρωπο που του υπόσχεται λιγότερους φόρους. Και το αποτέλεσμα των συναντήσεων, ήταν παρόμοιο με αυτό της περίφημης τουρνέ που έκανε ανά τας Ευρώπας η Εβίτα Περόν (η οποία ήταν και σαφώς γοητευτικότερη) πριν από σαράντα χρόνια: Μία τρύπα στο νερό!

Όταν μάλιστα ο πρωθυπουργός της Γαλλίας Φρανσουά Φιγιόν του εξέφρασε την απορία για ποιό λόγο επιμένει σε εξαγγελίες μείωσης των φόρων τη στιγμή που η ‘’τρόικα’’ δεν πρόκειται ποτέ να τον αφήσει να κάνει τέτοια απερισκεψία (η οποία σημειωτέον θα ακύρωνε κάθε προσπάθεια που έχει γίνει τους τελευταίους δώδεκα μήνες), ο επίδοξος σωτήρας μας του απάντησε κυνικά ότι το κάνει ...για προεκλογικούς λόγους!!! Και δώσ’ του διαψεύσεις μετά από το επικοινωνιακό επιτελείο της Ν.Δ.! Ποιόν θα πιστέψω; Μα το Φιγιόν προφανώς. Στο κάτω – κάτω, μπορεί ο Σαμαράς να εκπόνησε το φιλόδοξο πλάνο του καθώς ξυριζόταν κάποιο πρωινό, μπροστά στον καθρέφτη...

Η εικόνα του στο εξωτερικό έκτοτε, έχει πάρει την κατιούσα. Κι όλα αυτά, παρ’ ότι οι κυβερνήσεις των ισχυροτέρων κρατών της Ευρώπης ανήκουν στην ίδια παράταξη με τη Νέα Δημοκρατία, το Λαϊκό Κόμμα δηλαδή. Και μάλιστα επιδεινώθηκαν μετά το φιάσκο της περασμένης Τετάρτης. Τι μας είπε ο Σαμαράς; Ότι στην κλήση του πρωθυπουργού για κοινή κυβέρνηση, απαίτησε – εκτός από αλλαγή πρωθυπουργού -  και την επαναδιαπραγμάτευση του μνημονίου. Προφανώς, στο πλαίσιο της μείωσης των φορολογικών συντελεστών, μια που είναι ευνόητο πως εκτός από αυτό το ζήτημα, το ‘’Ζάππειο 2’’ δεν έχει ουσιαστικές διαφορές με την πολιτική που προωθεί η κυβέρνηση Παπανδρέου. Αυτός είναι ο όρος  που δε γινόταν να δεχθεί ο πρωθυπουργός (γιατί απλά δε θα τον άφηναν οι απ’ έξω), όχι η απροθυμία του να εγκαταλείψει την καρέκλα, όπως με προφανή λαϊκιστικό στόχο τον κατηγόρησε ο Σαμαράς. Τα υπόλοιπα, περί επικοινωνιακών χειρισμών και τα τοιαύτα που χρησιμοποίησε σαν λόγο υπαναχώρησης ο Παπανδρέου, αποτελούν προφάσεις εν αμαρτίαις. Γιατί πολύ απλά, δε μπορούσε να μας πει ότι ο πραγματικός λόγος που δεν επετεύχθη η συναίνεση, ήταν οι πιέσεις από την ηγετική ομάδα του δικού του κόμματος.

Το τι επακολούθησε στη διεθνή κοινή γνώμη, είναι σε όλους γνωστό: Ο Σαμαράς κατακεραυνώθηκε πανταχόθεν! Δημοσιεύματα από τη Γαλλία και τη Γερμανία, τον χαρακτήρισαν ως τον αποκλειστικό υπεύθυνο για το ναυάγιο και ο Υπουργός Οικονομικών της Σουηδίας Anders Borg είπε χαρακτηριστικά: ‘’H πολιτική της αντιπολίτευσης που αντιδρά στις περικοπές, είναι σχεδόν εγκληματικά ανεύθυνη’’.

Βρισκόμαστε λοιπόν μπροστά στο παράδοξο η δημοφιλία της κυβέρνησης να βρίσκεται σε ελεύθερη πτώση στο εσωτερικό, την ίδια στιγμή που Μέρκελ και Σαρκοζύ τη στηρίζουν ανοιχτά με τις δηλώσεις τους καίτοι ανήκουν σε αντίπαλες πολιτικές παρατάξεις, ενώ το ακριβώς αντίθετο ισχύει για την αντιπολίτευση! Γιατί όμως ο λαός μας αδυνατεί να αντιληφθεί το προφανές, ότι το μέλλον της Ελλάδας είναι άρρηκτα συνδεδεμένο με την ευρωπαϊκή μας οικογένεια; Γιατί δεν ευγνωμωνούμε αυτούς τους ανθρώπους που βάζουν πλάτη ενάντια στην εγχώρια κοινή τους γνώμη και ενισχύουμε στα γκάλοπ τον κ. Σαμαρά και την παρέα του; Πότε επιτέλους θα ωριμάσουμε επαρκώς για να αντιληφθούμε πως η δημοκρατία δεν είναι πλειστηριασμός, για να κατακυρώνουμε την κυβέρνηση σ’ εκείνον που μας τάζει τα πιο ευχάριστα στ’ αυτιά μας; Ως πότε θα επιβραβεύουμε το χειρότερο παραμυθά με την καρέκλα του πρωθυπουργού;

Το επιχείρημα που ακούω από στελέχη της Νέας Δημοκρατίας εδώ και λίγο καιρό, είναι ότι η Πορτογαλία κατόρθωσε να διαπραγματευτεί το δικό της μνημόνιο με σαφώς πιο φιλολαϊκούς όρους από εκείνους που προβλέπονται για την Ελλάδα,   συνεπώς υφίστανται σημαντικά περιθώρια επαναδιαπραγμάτευσης. Αυτό το επιχείρημα, αποτελεί τον κολοφώνα του λαϊκισμού! Πρώτον, η Πορτογαλία μπήκε στο μνημόνιο μόλις πριν από δύο μήνες, συνεπώς εξετάστηκε η υφιστάμενη οικονομική της κατάσταση, η οποία κατά τα φαινόμενα υπερέχει σημαντικά αυτής της Ελλάδας. Πράγματι, το χρέος της συμπαθούς εταίρου μας βρίσκεται μόλις στο 80 % του Α.Ε.Π. της. Δεύτερον, πριν από την είσοδό της σε καθεστώς έξωθεν δανειοδότησης, η Πορτογαλία είχε προνοήσει και εφάρμοζε σκληρές περιοριστικές πολιτικές εδώ και ένα χρόνο, με αποτέλεσμα να βρεθεί σε σημαντικά καλύτερη διαπραγματευτική θέση από τη χώρα μας, η οποία μπήκε στο μνημόνιο κακήν – κακώς τον προηγούμενο Μάιο, μπροστά στο φάσμα της στάσης πληρωμών. Τρίτον (και πιθανώς σημαντικότερο), τουλάχιστον όσον αφορά στα βασικότερα σημεία εφαρμογής της μακροοικονομικής πολιτικής, υπάρχει απόλυτη ταύτιση απόψεων μεταξύ των τριών μεγαλυτέρων κομμάτων της πολιτικής σκηνής της χώρας. Εκεί πέρα, το εθνικό συμφέρον υπερβαίνει παρασάγγας του μικροπολιτικού, εφήμερου, δημοσκοπικού οφέλους. Συνεπώς στα δικά μου μάτια, οι διαφορές μεταξύ των δύο χωρών είναι τόσο χαοτικές, που καθιστούν το επιχείρημα αυτό μια φωτοβολίδα και τίποτα περισσότερο.

Δυστυχώς, το συμπέρασμα από όλη αυτή την τοποθέτηση, είναι αναπόφευκτο: Η επί του παρόντος ηγεσία στα δύο μεγάλα κόμματα, είναι ανάξια της εμπιστοσύνης μας. Δύο κακών προκειμένων, το μη χείρον βέλτιστον και αυτή τη στιγμή, το ‘’ μη χείρον’’ είναι προφανώς ο ‘’λεφτά υπάρχουν’’ πρωθυπουργός μας. Ας πάρουμε όμως το μάθημά μας κι ας τιμωρήσουμε αμφότερους τους λαϊκιστές που πρωταγωνιστούν στη σημερινή πολιτική σκηνή, όταν έρθει η ώρα να αποφασίσουμε με την ψήφο μας. Κι ας δώσουμε στα δύο κόμματα εξουσίας τα ποσοστά που τους αρμόζουν.

Υ.Γ.1: Κυριολεκτικά ντρέπομαι να λέω ότι είμαι συναπόφοιτος αυτών των δύο καιροσκόπων της πολιτικής. Κι επειδή το μότο του σχολείου μας είναι το ‘’Άνδρας Τρέφον’’, περιμένω να μου πουν αμφότεροι πού είναι γραμμένο ως χαρακτηριστικό του ανδρός η εκμετάλλευση της άγνοιας του λαού και η απόπειρα εξαπάτησης για ίδιον όφελος.

Υ.Γ.2: Συμφωνώ με την τοποθέτηση των περισσοτέρων αναλυτών πως ο ανασχηματισμός της Παρασκευής δεν είναι τίποτα περισσότερο από μία προσπάθεια του Παπανδρέου να συσπειρώσει το κόμμα του. Ας είναι έτσι. Εξάλλου, όπως σας είχα έγκαιρα επισημάνει (στο προ μηνός μου άρθρο), το μεγαλύτερο πρόβλημα της κυβέρνησης ήταν η ίδια της η συνοχή.Γι’ αυτό άλλωστε έφαγαν κόκκινη κάρτα κάποια μπουμπούκια που διαφωνούσαν ανοιχτά.Η Τίνα Μπιρμπίλη πλήρωσε την εμμονή της με τη Δ.Ε.Η. και η Λούκα Κατσέλη, τις παλινωδίες της με την Cosco. H απόφαση του πρωθυπουργού για τις δύο αυτές περιπτώσεις, με βρίσκει απόλυτα σύμφωνο. Εξάλλου, όποιος διαφωνεί κι έχει τα κότσια, ας ακολουθήσει το παράδειγμα του Γιώργου Φλωρίδη και του Έκτορα Νασιώκα. Τσάμπα μάγκες σαν τον κ. Λιάνη, δυστυχώς έχουμε δει κατά καιρούς πάμπολλους – με πρωταθλητή όλων τον αλήστου μνήμης Συμπιλίδη, τέως στενό συνεργάτη του Αντώνη Σαμαρά.

Υ.Γ.3: Και οι ευρωπαίοι ηγέτες είναι αιρετοί πολιτικοί και ενδιαφέρονται τόσο για την επανεκλογή τους, όσο και για την κοινή γνώμη που υπάρχει στις πατρίδες τους. Το πιο εύκολο για την Άνγελα Μέρκελ, στη χώρα της οποίας το 88 % (!!!) του πληθυσμού είναι αντίθετο στη συνέχιση της χρηματοδότησης της Ελλάδας, θα ήταν να μη μας δώσει δεκάρα και να μας αφήσει να καταρρεύσουμε με την ησυχία μας. Όμως όλοι οι εταίροι μας – πλην Σλοβακίας – εξακολουθούν να στηρίζουν την προσπάθεια σταθεροποίησης της Ευρωζώνης η οποία περνάει μέσα από την ομαλή χρηματοδότηση των αδύναμων κρίκων (Ελλάδα, Ιρλανδία και Πορτογαλία). Αν αυτό δεν αποτελεί απτό παράδειγμα κοινοτικής αλληλεγγύης και συνειδητής απόφασης να αγνοηθεί η κοινή γνώμη μπροστά στο φάσμα της διάλυσης του μαγαζιού, τότε δεν ξέρω τι μπορεί να χρησιμοποιηθεί ως παράδειγμα για την απαραίτητη συναίνεση. Εμείς, γιατί ακόμα επιμένουμε να προκαλούμε την τύχη μας;

Υ.Γ.4: Για όσους τυχόν απορούν για τον τίτλο του παρόντος άρθρου, οι Μπόλεκ και Λόλεκ ήταν δύο αδερφάκια που πρωταγωνιστούσαν σε φτηνή, πολωνική παραγωγή κινουμένων σχεδίων, από τις τόσες που μας σέρβιρε η ΕΡΤ τη δεκαετία του ’80. Επρόκειτο για δύο σκανδαλιάρηδες που έμπλεκαν σε κωμικές καταστάσεις, λόγω της ελαφρομυαλιάς τους. Για όσους δεν το γνωρίζουν, οι πρωταγωνιστικές φιγούρες ετούτου εδώ του άρθρου, εκτός της κοινής πορείας τους κατά τα σχολικά τους χρόνια, μοιράζονταν και το ίδιο δωμάτιο στις φοιτητικές εστίες του πανεπιστημίου Amherst των Η.Π.Α.. Παρ’ όλα αυτά, δε μπόρεσαν να συμφωνήσουν σε κυβέρνηση συνεργασίας! Αυτά συμβαίνουν όταν οι προσωπικές φιλοδοξίες υπερβαίνουν του εθνικού συμφέροντος.


* Ο Μιχάλης Προυκάκης είναι οικονομολόγος, κάτοχος μεταπτυχιακού τίτλου σπουδών στη χρηματοοικονομία επιχειρήσεων (Business Finance) και εργάζεται στο χώρο της ελληνικής κεφαλαιαγοράς εδώ και 13 χρόνια.