Hellenic Business

του Αλέξη Παπαχελά *

Τίποτα δεν προκαλεί μεγαλύτερη ανησυχία και απελπισία από τις στατιστικές για την ανεργία των νέων· τα νούμερα είναι πραγματικά συγκλονιστικά. Eίναι μαθηματικώς βέβαιο πως αν δεν βρεθούν γρήγορα λύσεις, δηλαδή δουλειές, πολλά νέα παιδιά θα ακολουθήσουν τον δρόμο της άρνησης, της βίας, ακόμη και τον δρόμο των δεκάδων παιδιών των «Πυρήνων».

Για να τα λέμε όμως τα πράγματα με τ’ όνομά τους, ένα ζήτημα είναι να υπάρξει ανάπτυξη και θέσεις εργασίας και ένα άλλο ζήτημα είναι να αλλάξει η νοοτροπία μας. Η γενιά της μεταπολίτευσης μεγάλωσε τα παιδιά της με την αρχή πως έχουν παρά πολλά δικαιώματα και μεγάλες προσδοκίες από το κράτος. Το ζητούμενο ήταν ένας διορισμός στο Δημόσιο ή μια δουλειά «αγρότη» που βασιζόταν σε εγγυημένες επιδοτήσεις. Πουθενά δεν υπήρχε το στοιχείο του ρίσκου, το κυνήγι της ευκαιρίας και η ιδέα πως πρέπει να τα βγάλεις πέρα μόνος σου. Ηταν τόσο μεγάλη η προσδοκία του βολέματος που δεν άφηνε περιθώρια για τέτοιες σκέψεις.

Ας μην ξεχνάμε πως ο Έλληνας νέος ερχόταν και έρχεται, σε μεγάλο βαθμό, αντιμέτωπος με όλη τη σαπίλα του ελληνικού συστήματος πολύ νωρίς. Πάει στον στρατό και το μόνο που βλέπει είναι παιδιά που τηλεφωνούν στους γονείς για να βεβαιωθούν πως ο τάδε μίλησε στον δείνα για μια καλή μετάθεση. Πάει στο πανεπιστήμιο και βιώνει την απόλυτη μιζέρια, τις μάχες για να μην κόβονται οι φοιτητές και να μη συνεργασθεί ο ιδιωτικός τομέας με κανέναν καθηγητή για να μη θιγούν τα αριστερά όσια.

Μεγάλωσαν όμως αυτά τα παιδιά με πολύ αντιφατικές αρχές και αξίες. Από τη μια θεωρούσαν αυτονόητο να έχουν δικό τους αυτοκίνητο και να πίνουν καφέ κάποιες ώρες κάθε μέρα. Πολλές φορές, άλλωστε, τον εξασφάλιζε αυτόν τον τρόπο ζωής η οικογένεια. Από την άλλη εθεωρείτο αδιανόητο για μερικούς να δουλέψουν σε τουριστικά επαγγέλματα ή στη γη, γιατί «ήταν πτυχιούχοι» ή γιατί εθεωρείτο εξευτελιστικό. Μεγάλωσαν θέλοντας όλα τα καλά ενός καπιταλιστικού συστήματος, τα οποία όμως περίμεναν από το τελευταίο ημισοβιετικό σύστημα.

Οι νέοι έχουν κάθε δικαίωμα να νιώθουν αγανακτισμένοι με τους πολιτικούς, τους δημοσιογράφους, τους πρυτάνεις και καθηγητές τους, όλους. Οχι όμως γιατί δεν μπορούν να βρουν δουλειά στο Δημόσιο. Αλλά επειδή τους μεγάλωσαν με λάθος προσδοκίες και έστησαν μια ολόκληρη κοινωνία που στηριζόταν σε μια απάτη. Το σύστημα της μεταπολίτευσης βόλευε τους δικούς του πελάτες, απαξίωνε την επιχειρηματικότητα και την ιδιωτική πρωτοβουλία και έκανε μια χαρά τις δουλειές του. Το σύστημα χρεοκόπησε και τώρα δεν μπορεί να βολέψει και να προστατεύσει κανέναν.

Οι δρόμοι για τους νέους είναι δύο. Ο ένας περνάει μέσα από τη βία, την άρνηση και τον χουλιγκανισμό. Ο άλλος παίρνει την οργή και τη μετατρέπει σε ένα μεγάλο κίνημα με στόχο να εκδιώξει το ανίκανο πολιτικό προσωπικό και τους υποκριτές πανεπιστημιακούς που κόπτονται, δήθεν, για το δημόσιο πανεπιστήμιο το οποίο ουδέποτε διαφύλαξαν και προστάτευσαν. Μιλάμε για ένα κίνημα αγανάκτησης και διαμαρτυρίας που θα πάει πέρα από το «να γίνουν όλα στάχτη». Απαιτεί όμως ρίσκα, πρωτοβουλία, δράση και όχι μόνο ψευτοδιαμαρτυρία. Τελευταία, ακούω ιστορίες πρωτόγνωρες που με κάνουν αισιόδοξο. Ακουσα π.χ. για τον πρωτοετή φοιτητή που σηκώθηκε σε μια συνέλευση και τόλμησε να πει πως «καλή η απεργία αλλά πρέπει να σκεφθείτε και εμάς που έχουμε γονείς από την επαρχία και θέλουμε να μάθουμε γράμματα και να δουλέψουμε» και καταχειροκροτήθηκε! Ακουσα για νέα παιδιά που πάνε στην επαρχία και στήνουν μικρές επιχειρήσεις που κάνουν θαύματα.

Αν θέλουμε δουλειές για τους νέους μας, αν θέλουμε να μη χάσουμε τα καλύτερα μυαλά και ταλέντα μας στο εξωτερικό, οφείλουμε να τους ενθαρρύνουμε να βγάλουν από μέσα τους τα στοιχεία που έκαναν πάντοτε τον Ελληνα μοναδικό: τη μυρωδιά για την ευκαιρία και όχι τη λαμογιά, την εξωστρέφεια, το εμπορικό μυαλό, την ικανότητα να βρίσκει λύσεις εκεί που οι άλλοι κολλάνε, ό,τι τέλος πάντων κάνει τους Ελληνες να μεγαλουργούν όταν ζουν και δουλεύουν έξω, μακριά από το βόλεμα, τη συναλλαγή και την ψεύτικη και άρρωστη προστασία ενός χρεοκοπημένου πλέον κράτους και πολιτικού συστήματος.

* Δημοσιογράφου, Δ/ντή της εφημερίδας Καθημερινή