«Τοίχος» για την Ελλάδα η ανυποχώρητη στάση της Γερμανίας

Η ημερομηνία για δήθεν συνολική λύση για την κρίση χρέους στην ζώνη του ευρώ πλησιάζει. Αν και για μήνες οι ευρωπαίοι ηγέτες αγωνίζονται να καταλήξουν σε μια ολοκληρωμένη απόφαση, το «μεγάλο παζάρι» δείχνει να μικραίνει όλο και περισσότερο, εκτιμά το οικονομικό περιοδικό Economist.

Η Ελλάδα που στήριζε τις ελπίδες της στα σενάρια επαναγοράς ομολόγων, συναντά τοίχο, με την Γερμανία να δείχνει ανυποχώρητη. Επιπλέον, το γεγονός ότι θεωρείται αφερέγγυα, καθιστά την αναδιάρθρωση αναγκαία.

Ένα απογοητευτικό αποτέλεσμα στις διαπραγματεύσεις θα τροφοδοτούσε αμφιβολίες στις αγορές για τη δημοσιονομική βιωσιμότητα των πιο προβληματικών οικονομιών της ζώνης του ευρώ. Οι αμφιβολίες αυτές παραμένουν έντονες. Οι αποδόσεις των δεκαετών ομολόγων είναι υψηλές για την Ελλάδα και την Ιρλανδία, παρά τις διασώσεις του 2010, ενώ σε ένα μη ανεκτό επίπεδο βρίσκονται για την Πορτογαλία, η οποία περιμένει στη γραμμή για μια ενδεχόμενη διάσωση και ακόμα πιο ανησυχητικά υψηλό για την Ισπανία .

Η πολιτική έχει μια συνήθεια να ανατρέπει τους υπολογισμούς της αγοράς. Οι ιρλανδικές εκλογές στις 25 Φεβρουαρίου μπορεί να κατέληξαν με την προβλεπόμενη έκβαση, με τη μορφή ενός νέου κυβερνητικού συνασπισμού που κυριαρχείται από το Fine Gael, αλλά διοχετεύει φρέσκια αβεβαιότητα, διότι, ο Enda Kenny, ο νέος ηγέτης της Ιρλανδίας, έχει λαϊκή εντολή να επανεξετάσει ορισμένες από τις διατάξεις του πακέτου διάσωσης, το Νοέμβριο. Η έκβαση των διαπραγματεύσεων του-κυρίως με τη Γερμανία, θα συμβάλουν στη διαμόρφωση ενός μόνιμου μηχανισμού αναδιάρθρωσης χρέους που θα αντικαταστήσει την ευρωπαϊκή χρηματοπιστωτική σταθερότητα, Facility (EFSF) όταν το προσωρινό καθεστώς διάσωσης λήξει στα μέσα του 2013.

Η πολιτική έχει παρεισφρήσει και στη Γερμανία, πάρα πολύ. Η ικανότητα της Angela Merkel να αντιμετωπίσει τις εσωτερικές αντιρρήσεις σε μια συναλλαγή που περιλαμβάνει μεγάλη γερμανικές παραχωρήσεις έχει υπονομευθεί με τις πρόσφατες περιφερειακές εκλογές, και από την αναγκαστική αποχώρηση του υπουργού άμυνας. Η καγκελάριος θα αντιμετωπίσει μια ακόμα πιο βασική ετυμηγορία από τους εκλογείς, στο μεγάλο κρατίδιο της Βάδης-Βυρτεμβέργης, στις 27 Μαρτίου, αμέσως μετά τη δεύτερη ευρωπαϊκή σύνοδος κορυφής.

Η μοναδική σταθερή απόφαση μέχρι στιγμής οδεύοντας προς τη Σύνοδο είναι ότι τα ευρωπαϊκά κονδύλια διάσωσης που ανακοινώθηκαν τον περασμένο Μάιο ταιριάζουν με την αρχική υπόσχεση των 500 δισ ευρώ για το Μόνιμο Μηχανισμό Στήριξης (ESM) που θα ισχύσει από το 2013 και μετά. Tο Economist αναφέρεται στην περίπτωση της Ελλάδας εξηγώντας ότι οι ελπίδες ότι το Ευρωπαϊκό Ταμείο Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας (EFSF) θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί για να διευκολύνει μια εθελοντική μείωση του χρέους, κυρίως στην Ελλάδα με το δείκτη δημόσιου χρέους για το 2011 να ξεπερνά το 140% του ΑΕΠ, έχουν μειωθεί σημαντικά.

Η ιδέα ήταν ότι θα μπορούσε να δανείσει κεφάλαια στην Ελλάδα, η οποία θα εξαγόραζε το χρέος της σε τιμές αγοράς-δηλαδή, με μεγάλη έκπτωση στην ονομαστική της αξία. Σε μια πρόσφατη επίσκεψη στο Βερολίνο, ο Γιώργος Παπανδρέου, παρακάλεσε το ζήτημα της εξαγοράς να είναι στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων. Αλλά η Γερμανία αντιτίθεται προβάλλοντας ιδιαίτερα σκληρή στάση. Ωστόσο παραμένει ακόμα ασαφές αν η επαναγορά ομολόγων θα βοηθούσε. Στο βιβλίο "Bail outs-Bail ins" οι δύο οικονομολόγοι Nouriel Roubini και Brad Setser, ισχυρίζονται ότι ένα πρόγραμμα που θα όριζε την επαναγορά ομολόγων θα ανέβαζε την τιμή τους, έτσι ώστε να μειωθούν τυχόν ατέλειες. Η κατάργηση του χρέους που κατέχουν οι ιδιώτες δικαιούχοι ομολόγων και η αντικατάστασή του με αυστηρές υποχρεώσεις, για το EFSF θα μπορούσε να κάνει μια ενδεχόμενη αναδιάρθρωση σκληρότερη, αν αυτό κριθεί αναπόφευκτο.

Εκτιμώντας το υψηλό δημόσιο χρέος στην Ελλάδα που έχει προκύψει από χρόνια δημόσιας σπατάλης, το πρόβλημα της Ιρλανδίας που έχει γίνει οξύ από το δυσβάστακτο κόστος της ανεπάρκειας κεφαλαίων στις τράπεζές της, ισοδυναμεί με τουλάχιστον 36% του ΑΕΠ, σύμφωνα με τον Dermot O'Leary, οικονομολόγος στο Goodbody Stockbrokers , ανεβάζοντας το δημόσιο χρέος στο 100% περίπου του ΑΕΠ. Ένας πιθανός στόχος για απόσβεση από τη νέα κυβέρνηση της Ιρλανδίας είναι τα 21 δισ. ευρώ του τραπεζικού χρέους (αξίας 13% του ιρλανδικού ΑΕΠ) να μην καλύπτονται από κρατικές εγγυήσεις. Αλλά αυτή η επιλογή δεν βρίσκει σύμφωνη την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα. Ένας πιο ρεαλιστικός στόχος για τον κ. Kenny είναι να μειώσει το επιτόκιο στα κεφάλαια διάσωσης. Αυτά υπολογίζονται στο χρόνο της συναλλαγής στα τέλη Νοεμβρίου με μέσο όρο 5,8% για τα 67.5 δισ ευρώ της εξωτερικής υποστήριξης, τα δύο τρίτα των οποίων προέρχεται από ευρωπαϊκές πηγές (το υπόλοιπο είναι από το ΔΝΤ). Η χρηματοδότηση, η οποία έχει μια μέση διάρκεια 7,5 χρόνια, θα προστατεύσει την Ιρλανδία από την υποχρέωση να δανείζεται στις αγορές για τα επόμενα τρία χρόνια. Όμως, οι Ιρλανδοί θα ασκήσουν πίεση για μείωση κατά δύο ποσοστιαίες μονάδες για τα ευρωπαϊκά ταμεία, υποστηρίζοντας ότι αυτό το υψηλό κόστος του δανεισμού είχε αρχικά σχεδιαστεί για έναν φορολογικού παραβάτη, όπως η Ελλάδα και όχι μια χώρα που τα δημόσια οικονομικά της έχουν φτάσει σε αυτό το σημείο από ένα δυσάρεστο ατύχημα τραπεζών.

Σε τι βαθμό όμως θα εξηπηρετούσαν τα χαμηλότερα ποσοστά αναρωτιέται ο David Mackie, οικονομολόγος στην JPMorgan Chase. Το πραγματικό τίμημα θα ήταν να προσφέρει χαμηλού κόστους χρηματοδότησης πέραν του 2013. Διαφορετικά, αν η Ελλάδα και η Ιρλανδία πρέπει να επιστρέψουν στις αγορές, θα πρέπει να πληρώσουν τσουχτερό επιτόκιο που θα κρατήσει το βάρος του χρέους τους αυξημένο, ακόμη και αν τρέχουν πρωτογενή (δηλαδή, εκτός από τις πληρωμές τόκων) πλεονάσματα του προϋπολογισμού μέχρι τότε. Αλλά ακόμη και αν μια τέτοια σύμβαση παραχωρήσεως επιτευχθεί, το σημείο στο οποίο το χρέος αναμένεται να κορυφωθούν θα εξακολουθούσε να είναι πολύ δαπανηρό-πάνω από 150% του ΑΕΠ για την Ελλάδα και περίπου 125% του ΑΕΠ για την Ιρλανδία.

Είναι γεγονός ότι οι ισχυρισμοί για την μη επίλυση των διαφορών ανάμεσα στους ευρωπαίους ηγέτες είναι έντονοι. Επιπλέον, οι φόβοι για μια ανεπιθύμητη αντίδραση των αγορών, με την Πορτογαλία επισφαλής, με τις αποδόσεις των ομολόγων να υπερβαίνουν το βιώσιμο επίπεδο του 7% τον περασμένο μήνα-θα πρέπει να επικεντρώσουν οι ιθύνοντες την προσοχή τους ώστε να επιτύχουν συμφωνία.

Μπορεί να είναι καλύτερο να επιμείνουν στις προσπάθειές αθέτησης των υποχρεώσεων , αρχής γενομένης με την Ελλάδα. Μια πρόσφατη έκθεση από τη Bruegel, κατέληξε στο συμπέρασμα ότι η Ελλάδα έχει καταστεί αφερέγγυα και χαρακτηρίζοντας την προσέγγιση, "περιμένουμε και βλέπουμε" "μια αμφίβολη στρατηγική" , κατέληξε ότι η αναδιάρθρωση είναι αναγκαία. Η κύρια αντίρρηση για μια τέτοια πολιτική είναι ο κίνδυνος αποσταθεροποίησης του ευρωπαϊκού τραπεζικού συστήματος. Αλλά ο κίνδυνος αυτός θα μπορούσε να συμπεριληφθεί, αν οι αδυναμίες των τραπεζών υφίσταντο με τα νέα τεστ αντοχής, τα οποία θα ξεκινήσουν αυτό το μήνα και τα αποτελέσματα των οποίων θα δημοσιευθούν τον Ιούνιο. Η ιδέα για την επίλυση της κρίσης του χρέους μέσω της αναδιάρθρωσης μπορεί να είναι ακόμα ανάθεμα στους επίσημους ευρωπαϊκούς κύκλους, αλλά δεν θα πάει μακριά.

Dealnews