Oι περιπέτειες του Mπόμπολα και η δικαίωση Λάτση

Προσφυγές, αντεγκλήσεις και υπόγειος «πόλεμος» από αντίπαλα επιχειρηματικά συμφέροντα συνιστούν το σκηνικό, που επικρατεί, κάθε φορά που ένα εμπορικό κέντρο ετοιμάζεται να ανοίξει τις «πύλες» του.

Η ραγδαία ανάπτυξη των malls στην Αθήνα, ουδέποτε ήταν «αναίμακτη». Για να φτάσουν οι όμιλοι του real estate στην υλοποίηση των επενδυτικών τους σχεδίων, ανέκαθεν έπρεπε να περάσουν από τα στενά της «Σκύλλας και της Χάρυβδης».

Εκεί, όπου παραμονεύουν, ανάλογα με την περίπτωση, περιβαλλοντικές και πολιτιστικές οργανώσεις, εμπορικοί σύλλογοι ή κάτοικοι των περιοχών, που με τις προσφυγές τους στο Συμβούλιο της Επικρατείας καθυστερούν τις επενδύσεις για πολλά χρόνια ή ενίοτε τις αναστέλλουν κιόλας.

Υπάρχουν όμως, και οι μεγάλες «μάχες» που δίνονται στο παρασκήνιο, εκεί όπου τα πλάνα για ένα εμπορικό κέντρο μπορεί να «σκοντάψουν» στις ορέξεις ανταγωνιστών, οι οποίοι εποφθαλμιούσαν οι ίδιοι τις εκτάσεις και τα ακίνητα και όταν χάνουν το έργο, αρχίζουν να ψάχνουν τρόπους «εκδίκησης» με καταγγελίες, προσφυγές ή απλές κόντρες. Κάποιοι επιστρατεύουν μέχρι και τις υψηλές πολιτικές τους διασυνδέσεις, για να ανατρέψουν τα σχέδια των αντιπάλων τους, βάζοντας «εμπόδια» στην έκδοση αδειών ή προσφεύγοντας στα δικαστήρια.

Επειδή κάθε «πόλεμος» έχει και την αιτία του, είναι γεγονός πως οι ισχυροί παίκτες του κλάδου των εμπορικών κέντρων διεκδικούν «κομμάτι» από την χρυσή πίτα, με τζίρο 3 δισ. ευρώ, σε ετήσια βάση.

Από τότε που ο Σπύρος Λάτσης αποφάσισε να δημιουργήσει το πρώτο εμπορικό κέντρο στην Ελλάδα, το «The Mall Athens», το οποίο εγκαινιάστηκε το 2005 μέχρι και σήμερα, έξι χρόνια αργότερα, κάθε προσπάθεια από επιχειρηματία για να επενδύσει στα malls, πέφτει σε... σκοπέλους.

Θεόδωρος Χαραγκιώνης, Γιώργος Μπόμπολας, Μπάμπης Βωβός, Παναγιώτης Κωνσταντίνου και ξένοι επενδυτές έχουν να αντιμετωπίσουν σε πολλές των περιπτώσεων, όχι μόνο το «τέρας» της γραφειοκρατίας, αλλά και τις επιχειρηματικές και πολιτικές «τρικλοποδιές» που καθυστερούν ή έχουν καθυστερήσει την υλοποίηση των projects τους.

Πέντε χρόνια μετά την εκχώρηση του Διεθνούς Κέντρου Ραδιοτηλεόρασης των Ολυμπιακών Αγώνων, έκτασης 53.835 τ.μ. στη Lamda Development του ομίλου Λάτση, την υποβολή προσφυγών κατά της απόφασης αυτής και 2,5 χρόνια μετά τη λειτουργία του πολυτελούς εμπορικού κέντρου Golden Hall, που κατασκευάστηκε εκεί, η Ολομέλεια του Συμβουλίου της Επικρατείας αποφάσισε, οριστικά, ότι το εμπορικό κέντρο (που είχε χαρακτηριστεί μαζί με το παρακείμενο Mall) ως το «μεγαλύτερο αυθαίρετο της Ευρώπης» δεν είναι αυθαίρετο και έδωσε την τελικη έγκριση για τη λειτουργία του.

Πίσω από την απόφαση αυτή για το Golden Hall, όπως και για όλα τα εμπορικά κέντρα που ανεγείρονται το ένα μετά το άλλο, κρύβεται ένας ανελέητος πόλεμος συμφερόντων, που ιδιαίτερα στην περίπτωση του Golden Hall και του Mall του ομίλου Λάτση έφθασε μέχρι τη Βουλή και προκάλεσε την παρέμβαση τριών πρώην πρωθυπουργών, του Κωνσταντίνου Μητσοτάκη, του Κώστα Σημίτη και του Κώστα Καραμανλή.

Μέχρι και διπλωματικό «επεισόδιο» μεταξύ Σημίτη και Ολλανδού πρωθυπουργού το 2001 αποφεύχθηκε την τελευταία στιγμή, όταν έγινε προσπάθεια να αποκλεισθεί η ολλανδική εταιρία MDC από τη διεκδίκηση του «Χωριού Τύπου» των Ολυμπιακών Αγώνων, όπου σήμερα λειτουργεί το Mall Athens.

Στο παρασκήνιο τότε έλεγαν, ότι την ολλανδική εταιρία προσπάθησε να βγάλει από τη μέση ο Σπύρος Λάτσης. Στον διαγωνισμό, όμως, που έγινε το 2002, δεν συμμετείχε η Lamda Development, συμμετείχε όμως η ολλανδική MDC μαζί με τον Μπάμπη Βωβό, την Άκτωρ του Γιώργου Μπόμπολα, την J&P Άβαξ του Δάκη Ιωάννου και τον όμιλο Κοπελούζου. Ένα μήνα μετά, όμως, ο τότε δήμαρχος Αμαρουσίου, Παναγ.

Τζανίκος, ίδρυσε την εταιρία ΔΗΜΕΠΑ, για την αξιοποίηση της ακίνητης περιουσίας του Δήμου, στην οποία άνηκε και το «Χωριό Τύπου» και προχώρησε σε διαγωνισμό για την εξαγορά του 95% της ΔΗΜΕΠΑ. Στο διαγωνισμό μετείχαν η ολλανδική MDC, η Άκτωρ, η Κοινοπραξία ΑΕΓΕΚ - Ευκλείδης - ΕΚΤΕΡ και η Lamda Development του ομίλου Λάτση, που κέρδισε τον διαγωνισμό.

Τότε άρχισαν οι προσφυγές από την «Παρέμβαση Πολιτών Αμαρουσίου» με επικεφαλής τον πολιτικό μηχανικό Δορύλαο Κλαπάκη. Τον Μάρτιο του 2002 η υπουργός ΠΕΧΩΔΕ, Βάσω Παπανδρέου, με τροπολογία ενέταξε τα 43 στρέμματα του ΟΕΚ στον Άγιο Θωμά Αμαρουσίου (όπου προοριζόταν να γίνουν εργατικές κατοικίες) στο «Χωριό Τύπου», το οποίο ήδη είχε εκχωρηθεί στον όμιλο Λάτση. Η παραχώρηση αυτή προκάλεσαε θύελλα διαμαρτυριών και προσφυγές από ομάδα κατοίκων, υπό τον κ. Κλαπάκη, εμπορικούς και πολιτιστικούς συλλόγους και κατοίκους των περιοχών Αμαρουσίου, Χαλανδρίου και Νέας Ιωνίας, αλλά και τον Πρόδρομο Εμφιετζόγλου.

Πώς ενεπλάκη ο πρόεδρος της Μηχανικής; Είχε κατηγορήσει τον τότε πρόεδρο του ΟΕΚ, Άγγελο Οικονομόπουλο, στην οποία ανήκουν τα 43 στρέμματα, που παραχωρήθηκαν στον όμιλο Λάτση, ότι του ζήτησε μίζα.

Ο κ. Οικονομόπουλος δεν είχε υπογράψει την εκχώρηση και εξαναγκάστηκε σε παραίτηση από τον τότε υπουργό Εργασίας Πάνο Παναγιωτόπουλο. Τότε αρχίζει ο πόλεμος και για το Golden Hall που ξεκίνησε να ανεγείρεται στο χώρο του Διεθνούς Κέντρου Ραδιοτηλεόρασης των Ολυμπιακών Αγώνων.

Η έκταση εκχωρήθηκε από τα Ολυμπιακά Ακίνητα στη Lamda Development, αλλά κατατέθηκαν προσφυγές από τους εμπορικούς και πολιτιστικούς συλλόγους, υποστηρίζοντας ότι δημιουργούνται ανταγωνιστικές επιχειρήσεις και προκαλείται βλάβη στο περιβάλλον. Παρά τις προσφυγές, τα έργα συνεχίζονται και τον Νοέμβριο του 2008 το Golden Hall κάνει φαντασμαγορικά εγκαίνια. Πέρασαν 2,5 χρόνια από τότε και πριν από λίγες ημέρες το ΣτΕ έδωσε την τελική έγκριση νόμιμης λειτουργίας του.

Το... άγγιγμα της κρίσης

Τα δύο εμπορικά κέντρα του ομίλου Λάτση, Mall Athens και Golden Hall, έχουν πληρότητα που προσεγγίζει το 100% και μέχρι το 2009 παρουσίαζαν σημαντική κερδοφορία. Η συνεχιζόμενη, όμως, κρίση, επηρέασε τη ζήτηση, αλλά διατήρησε την κερδοφορία, παρά τη μείωση κατά 10% της κίνησης στα καταστήματα των δύο εμπορικών κέντρων.

Το Mall είχε κέρδη 11,5 εκατ. ευρώ στο εννεάμηνο του 2010 έναντι 11,5 εκατ. ευρώ το 2009, ενώ το Golden Hall αποτέλεσε την έκπληξη, καταγράφοντας αύξηση κερδών, που διαμορφώθηκαν στα 6,4 εκατ. ευρώ έναντι 5,7 εκατ. ευρώ πέρσι.

Αύξηση κερδοφορίας είχε και το τρίτο εμπορικό κέντρο του ομίλου Λάτση, το Mediterranean Cosmos στη Θεσσαλονίκη (του οποίου ο όμιλος απέκτησε πρόσφατα την πλήρη κυριότητα). Το βορειοελλαδίτικο Mall είχε κέρδη 11,5 εκατ. ευρώ έναντι 11,4 εκατ. ευρώ πέρσι. Η Lamda Development, όμως, είχε ζημιές 16,1 εκατ. ευρώ έναντι κερδών 9,5 εκατ. ευρώ, λόγω αναγνώρισης ζημιών 26,1 εκατ. ευρώ από την εμπορική αποτίμηση των επενδυτικών ακινήτων του ομίλου.

Η κρίση του Athens Heart και οι παραβάσεις του Athens Metro Mall

Ο Σωτήρης Θεοδωρίδης δεν αντιμετώπισε κανένα ιδιαίτερο πρόβλημα με τους περιβαλλοντικούς ή πολιτιστικούς φορείς, δημιουργώντας, με την Pasal Development το Athens Heart, το εμπορικό κέντρο στον Ταύρο, με σκοπό να συγκεντρώσει όλο το αγοραστικό κοινό της Δυτικής Αθήνας. Αντιμετώπισε όμως και την οικονομική κρίση, αλλά και τον σκληρό ανταγωνισμό των άλλων Malls, που είχαν ήδη ξεκινήσει. Γι' αυτό και ένα χρόνο, μετά την έναρξη της λειτουργίας του Athens Heart και παρά το γεγονός ότι είχε 100% πληρότητα ο mr SATO, αποφάσισε να πουλήσει το 50% της επένδυσης των 65 εκατ. ευρώ.

Ενδιαφερόμενοι όμως αγοραστές δεν υπήρξαν, αλλά και όσοι εμφανίστηκαν προσέφεραν πολύ λιγότερα, από όσα περίμενε ο κ. Θεοδωρίδης. Κάποιες πληροφορίες μάλιστα, έλεγαν ότι πρόταση είχε κάνει και η Reds του Γιώργου Μπόμπολα, όταν αντιμετώπισε προβλήματα προσφυγών στα Σπάτα, αλλά έκανε πίσω. Βλέποντας ότι δεν υπήρχε διέξοδος στην πώληση, ο κ. Θεοδωρίδης σταμάτησε την αναζήτηση επενδυτή και προχώρησε σε διορθωτικές κινήσεις στο Athens Heart, οι οποίες το ωφέλησαν και στο 9μηνο του 2010 είχε αύξηση επισκεψιμότητας κατά 15%. Πάντως, στο ίδιο διάστημα η Pasal Development κατέγραψε ζημιές 13,9 εκατ. ευρώ έναντι 6,2 εκατ. ευρώ το 2009, οι οποίες ωστόσο οφείλονται σε απομειώσεις των επενδυτικών ακινήτων.

Το Athens Metro Mall

Τα εγκαίνια του Athens Metro Mall της Talima Venture, της εταιρείας real estate του ομογενούς επιχειρηματία από τη Βενεζουέλα Παναγιώτη Κωνσταντίνου στον Άγιο Δημήτριο, στις αρχές Δεκεμβρίου, αποτέλεσαν το γεγονός των ημερών, καθώς είναι το πρώτο mall των Νοτίων Προαστίων. Η κοσμοσυρροή της πρώτης μέρας συνεχίστηκε και τις υπόλοιπες. Η επιτυχία όμως επισκιάστηκε από την αποκάλυψη της Deal news, για πρόστιμα 375.000 ευρώ για αυθαιρεσίες που εντόπισε η Πολεοδομία και για παράνομη λειτουργία των 5 κινηματογράφων "Village" του Δημήτρη Κοντομηνά. Η αλήθεια είναι ότι ο κ. Κωνσταντίνου προσπαθούσε 15 ολόκληρα χρόνια να ξεμπλοκάρει την επένδυσή του στον Άγιο Δημήτριο, ωστόσο η Πολεοδομία μετά την ανέγερση του εμπορικού κέντρου εντόπισε αυθαιρεσίες και επέβαλε πρόστιμα. Παρ' όλα αυτά, ο κ. Κωνσταντίνου έχει στα σκαριά ένα ακόμα θεματικό πάρκο στα νότια προάστια.

Έρχονται κι άλλα malls

Στις αρχές Δεκεμβρίου ολοκλήρωσε το εμπορικό κέντρο Agora Sygrou ο όμιλος Παπαθεοχάρη στη συμβολή των λεωφόρων Συγγρού και Αμφιθέας, μια επένδυση 85 εκατ. ευρώ.

Το Agora Sygrou αναμένεται να προκαλέσει αλυσιδωτές «αντιδράσεις» στην εγχώρια αγορά των εμπορικών κέντρων δεδομένου, ότι στα επιχειρηματικά σχέδια του ομίλου Παπαθεοχάρη συγκαταλέγεται η ανάπτυξη ενός ακόμη εμπορικού κέντρου στη λεωφόρο Πειραιώς, στη θέση που βρίσκεται το νυχτερινό κέντρο «Αθηνών Αρένα» σε κοντινή απόσταση από το Athens Heart του Σωτήρη Θεοδωρίδη.

Σε αξιοποίηση του ακινήτου της Βιοχάλκο στη λεωφόρο Κηφισού, δίπλα στο ΙΚΕΑ με τη δημιουργία εμπορικού κέντρου, του «Kifissos Mall» προχωράει και ο Νίκος Στασινόπουλος, το οποίο προγραμματίζεται να ανοίξει τις πύλες του τον επόμενο μήνα.

Το Kifissos Mall θα αποτελέσει άλλο ένα πρόβλημα για τον Σωτήρη Θεοδωρίδη, καθώς ο στόχος του Athens Heart ήταν να προσελκύσει πελάτες από τα δυτικά προάστια, στα οποία τώρα θα απευθύνεται και το Mall της Βιοχάλκο.

Oι περιπέτειες του Mπόμπολα στα Σπάτα

H κρίση και η γραφειοκρατία «φρέναραν», επί 18 μήνες, την υλοποίηση επένδυσης μαμούθ της βρετανικής εταιρείας McArthurGlen στα Σπάτα, όπου κατασκευάζεται το πρώτο εκπτωτικό «χωριό» στην Eλλάδα.
O χώρος άνηκε στην Eλλάκτωρ του Γιώργου Mπόμπολα ο οποίος ήρθε σε πολύμηνη σύγκρουση με παραγωγούς και φορείς της περιοχής, μέχρι να εξασφαλίσει την άδεια αξιοποίησής του.

H έκταση, που παραχωρήθηκε στη McArthurGlen είναι 20.550 τ.μ. και η βρετανική εταιρεία ξόδεψε 80 εκατ. ευρώ, για τη δημιουργία του εκπτωτικού χωριού, το οποίο είχε προγραμματιστεί να ξεκινήσει τη λειτουργία του στις αρχές του 2010.

Tώρα υπολογίζεται ότι θα ανοίξει τις πύλες του το δεύτερο τρίμηνο του 2011. Στο outlet της βρετανικής πολυεθνικής θα απασχολούνται περίπου 1.000 εργαζόμενοι, θα λειτουργούν 125 καταστήματα, θα υπάρχουν εστιατόρια και καφετέριες και θα μπορούν να φιλοξενηθούν 2.000 αυτοκίνητα. Σύμφωνα με τις πρώτες εκτιμήσεις, τα ετήσια έσοδα υπολογίζεται να ξεπεράσουν τα 100 εκατ. ευρώ.

Δίπλα στο εκπτωτικό χωριό η Reds, η θυγατρική του ομίλου Eλλάκτωρ για το real estate και κοντά στο Aττικό Zωολογικό Πάρκο, κατασκευάζει το δικό της εμπορικό κέντρο, του οποίου η πρώτη φάση έχει ολοκληρωθεί, ενώ το μεγαλύτερο μέρος του είναι προμισθωμένο.

Για να φτάσει να ξεκινήσει τις εργασίες, η εταιρεία του ομίλου Mπόμπολα, χρειάστηκε πάνω από ένα χρόνο κόντρας με τους τοπικούς φορείς, που προσέφυγαν στο Συμβούλιο της Eπικρατείας, το οποίο όμως (μετά από παραχωρήσεις του Γιώργου Mπόμπολα) απέρριψε τις προσφυγές. Έτσι, δόθηκε τον Σεπτέμβριο του 2009 η οικοδομική άδεια για την α' φάση του εμπορικού κέντρου, στην περιοχή Γυαλού των Σπάτων.

Eφιάλτης σε Γαλάτσι, XPΩΠEI για Xαραγκιώνη.

Eγκλωβισμένος, ανάμεσα στις αντιδράσεις περιβαλλοντικών, πολιτιστικών και εμπορικών συλλόγων του δήμου Πειραιά, αλλά και επιχειρηματικών συμφερόντων βρίσκεται ο Θόδωρος Xαραγκιώνης. Tα δύο εμπορικά κέντρα, που θέλει να αναγείρει στο Oλυμπιακό Γυμναστήριο Γαλατσίου και στο οικόπεδο της XPΩΠEI στον Πειραιά (το οποίο αγόρασε από την Eθνικη Tράπεζα, παραμένουν ακόμα στα σχέδια. Tο εμπορικό κέντρο, που θέλει να φτιάξει στο Γαλάτσι, μαζί με την πορτογαλική Sonae Sierra ο Θόδωρος Xαραγκιώνης έχει εξελιχθεί σε εφιάλτη. Eναντίον της ανέγερσής του έχουν προσφύγει περιβαλλοντικοί φορείς, πολιτιστικοί σύλλογοι και ο Eμπορικός Σύλλογος Γαλατσίου.

O κ. Xαραγκιώνης προχώρησε σε μείωση της συνολικής επιφάνειας του εμπορικού κέντρου, για να τους κατευνάσει, αλλά δεν κατάφερε τίποτα. Oι προσφυγές δεν αποσύρθηκαν και το μόνο που μπορεί να κάνει, είναι να περιμένει την απόφαση του Συμβουλίου της Eπικρατείας.

Πληροφορίες αναφέρουν πάντως, ότι πίσω από τις αντιδράσεις, βρίσκεται και επιχειρηματίας, ο οποίος ήθελε να επενδύσει στον χώρο, αλλά την πρόλαβε ο κ. Xαραγκιώνης. Σε μια πάντως έκρηξή του, ο κ. Xαραγκιώνης είχε πει ότι: «το έργο στο Γαλάτσι δεν προχωρά, διότι διαπιστώθηκε ότι η στέγη του δημόσιου ακινήτου, που κατασκευάστηκε από κρατικό φορέα, είναι αυθαίρετη»! Σε θρίλερ για τον Θόδωρο Xαραγκιώνη εξελίσσεται και το σχέδιο της ανέγερσης εμπορικού κέντρου στο χώρο των 45 στρεμμάτων του παλιού εργοστασίου στη XPΩΠEI στον Πειραιά, κοντά στο γήπεδο Kαραϊσκάκη. O κ. Xαραγκιώνης αγόρασε την έκταση από την Eθνική Tράπεζα, αλλά ο πρώην δήμαρχος Πειραιά Παναγιώτης Φασούλας, αποφάσισε να απαλλοτριώσει την περιοχή. H απαλλοτρίωση δεν προχώρησε, ο Π. Φασούλας κατήγγειλε ότι «υπάρχουν άνθρωποι, που ανήκουν στον δικό μας χώρο, οι οποίοι έχουν αμοιβαία συμφέροντα με επιχειρηματίες» υπονοώντας τον κ. Xαραγκιώνη.

H απαλλοτρίωση δεν έγινε, αλλά και το εμπορικό κέντρο είναι στον αέρα.

Πάντως, ο κ. Xαραγκιώνης είναι αποφασισμένος να προχωρήσει στο επενδυτι&kap